وحید پورتجریشی؛ بازار: با آغاز جنگ در اوکراین و شکل گیری تحریم های بی سابقه علیه روسیه طی هفته های اخیر، بخش انرژی به ویژه قیمت نفت و گاز به شدت تحت تاثیر این تحریم ها واقع شده و افزایشی چشمگیر را تجربه کرد. در ادامه روند افزایش قیمت نفت اما، کشورهای صنعتی جهان به رهبری ایالات متحده نسبت به آزادسازی ذخایر نفتی استراتژیک خود در بازار به منظور کاهش قیمت نفت و تاثیرات تورم زا ناشی از آن بر اقتصاد این کشورها اقدام نمودند.
البته به نظر می رسد آزادسازی این ذخایر استراتژیک نفتی در حالی صورت گرفت که غرب تصور می کرد درگیری در اوکراین ظرف مدت کوتاهی پایان یافته و بازارهای جهانی به رویه عادی خود باز خواهند گشت. اکنون اما با ادامه جنگ در اوکراین و حتی وخامت بیشتر درگیری ها در اطراف چرنیهف، ماریوپول و شهرهای اطراف کی یف، ظاهرا امیدی نسبت به کاهش تنش در کوتاه مدت وجود نداشته و لذا بازار انرژی از بازگشت مجدد نفت و گاز روسیه ناامید شده است.
با اینحال، علیرغم نا امیدی شکل گرفته در خصوص بازگشت نفت روسیه به بازار، طی روزهای گذشته شاهد کاهش محسوس قیمت نفت در بازارهای جهانی بوده ایم که در ادامه به دلایل آن خواهیم پرداخت.
موج جدید کرونا در چین و کاهش تقاضای نفت
با ایجاد موج جدید همه گیری کرونا در چین، علاوه بر ترس ایجاد شده در بازارهای جهانی که منجر به ریزش و اصلاح قیمت سهام شرکت های بین المللی و حتی بازار بورس آمریکا شد، قرنطینه و تعطیلی ناشی از این موج منجر به بسته شدن موقت کارخانه های صنعتی بزرگ به ویژه در شانگهای به عنوان صنعتی ترین شهر چین و البته کانون موج جدید کرونا در این کشور شد.
روزنامه گاردین روز سه شنبه با انتشار گزارشی از خانه نشین شدن تمامی ۲۶ میلیون سکنه شهر شانگهای در پی وضع قرنطینه سنگین در این شهر خبر داد. همه گیری کرونا در این شهر صنعتی چین تا جایی بوده که برخی خبرها حاکی از مختل شدن زنجیره تامین مواد اولیه در این شهر است؛ موضوعی که البته دولت چین آن را رد می کند.
به هر حال باید پذیرفت که تعطیلی چند روزه یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی جهان می توان تاثیری شگرف بر تقاضای بازار انرژی و در نتیجه کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بگذارد.
توافق هسته ای با ایران و احیای برجام
اما یکی از موضوعاتی که طی روزهای اخیر مجددا به تیتر مهم رسانه های غربی تبدیل شده، نزدیک شدن ایران و شرکای برجامی به علاوه آمریکا به توافقی جدید برای احیای برجام است. علیرغم نشانه رفتن انگشت دو طرف به سوی یکدیگر به عنوان مقصر عدم احیای برجام، ظاهرا واشنگتن و تهران بیش از هر زمان دیگری به توافق با یکدیگر نزدیک شده اند.
این در حالیست که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز چهارشنبه اعلام کرد که تهران حاضر است در صورت احیای برجام و بازگشت طرف مقابل به تعهدات خود ذیل این قرارداد، به محدودیت های گذشته خود در غنی سازی هسته ای و تعداد سانتریفیوژهای فعال بازگردد.
در ایالات متحده نیز به نظر می رسد واشنگتن بیش از هر زمان دیگری حتی در قیاس با دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، خوستار حل و فصل مشکلات موجود با ایران و تنش زدایی در روابط خود با تهران است. دلیل این خواسته آمریکا نیز مشخص است. نخست اینکه با وجود درگیری در اوکراین، افزایش تنش ها با چین به ویژه بر سر مساله تایوان طی ماه های گذشته از روی کار آمدن دولت بایدن و همچنین تشدید فعالیت های نظامی موشکی و هسته ای کره شمالی در شرق آسیا، هرگونه تنش زدایی در روابط با تهران می تواند بار سنگین تهدیدات ایجاد شده علیه منافع ملی آمریکا را تا حد زیادی کاهش دهد.
توافق با ایران در شرایطی که به گفته آژانس بین المللی انرژی (IEA) روزانه بیش از ۳ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفتی جهان در حال کاهش است، می تواند منجر به تزریق چشمگیر نفت به بازارهای جهانی و در نتیجه کاهش شدید قیمت نفت در پس افزایش عرضه و کاهش التهاب تقاضای بازار شود.
پنین توافقی در شرایطی بیش از پیش برای دولت آمریکا ضروری شده که دولت عربستان سعودی نیز در پی اختلافات نسبتا عمیق شکل گرفته میان ریاض و واشنگتن بر سر بسیاری از مسائل از جمله جنگ یمن، مساله مذاکرات هسته ای با ایران و حتی موارد کهنه ای چون ماجرای قتل جمال خاشقجی، به درخواست های مکرر واشنگتن برای تزریق بیشتر نفت در بازار به منظور کاهش التهاب و قیمت، واکنشی نشان نداده و ظاهرا از وضع فعلی بازار خشنود به نظر می رسد.
نا امیدی جهان از جایگزینی منابع سوختی غیر فسیلی با نفت
با شکل گیری حریم های اقتصادی علیه روسیه و کاهش تولید و توزیع نفت در بازارهای جهانی، ناگهان چشم جهانیان به سمت منابع سوختی غیر فسیلی برای جارگزین کردن آن با نفت رفت که امید می رفت مواردی چون انرژی خورشیدی، هیدروژن و ... بتوانند به میدان آمده و بخش بزرگی از نقصان نفتی بازار را جبران کنند.
اما تنها با گذشته چند روز، ظاهرا نا امیدی از جایگزین شدن این دست انرژی ها با نفت به زودی بروز پیدا کرد. در همان روزهای اول جنگ اوکراین، ایلان ماسک مدیرعامل سرشناس شرکت تسلا که به نوعی رهبری جهان انرژی های غیر فسیلی را بر عهده دارد، با انتشار توئیتی خواستار افزایش تولید نفت شده و تاکید کرد که سوخت های غیر فسیلی قادر به جبران نقصان ایجاد شده در بازار انرژی جهان در کوتاه مدت نبوده و مدت زمان زیادی برای اتکاپذیر شدن این دست انرژی های در جهان لازم است.
در تازه ترین این دست اظهارات، هلدینگ بانکی گلدمن ساکس نیز با انتشار گزارشی در هفته جاری تخمین زد که تنها ۵۰ درصد از خودروهای آمریکا تا سال ۲۰۵۰ برقی خواهند شد و امکان دستیابی به اهداف بزرگتر از این برای برقی سازی خودروهای آمریکایی وجود ندارد.
نظر شما