بازار؛ گروه استانها: در سفر هیئت دولت یازدهم در سال جدید به مشهد مقدس یک موضوع در غالب سخنان وزرا و هم چنین خواسته‌های مسئولان استانی به‌صورت مشترک تکرار شد که آن‌هم موضوع بودجه زیارت و سفر ارزان به مشهد مقدس بود.
یکی از مهم‌ترین وظایفی که دولت ها بر عهده دارند،حوزه گردشگری است، ولی متأسفانه این حوزه در دولت‌های گذشته کنار گذاشته‌شده و در این سال‌ها از جانب دولت‌مردان اقدامی عملی در جهت تسهیل مسافرت برای خانواده‌ها صورت نگرفته است.حال با توجه به گرانی‌های اخیر و هزینه‌های بالای مسافرت برای خانواده‌ها، بیشترین صدمه را حوزه گردشگری متحمل می‌شود؛ زیرا خانواده‌ها تمایلی برای رفتن برای مسافرت ندارند و از جهت دیگر هزینه‌های سنگین، آن‌ها را از رفتن به مسافرت منصرف می‌کند.»
شاید به همین علت بود که علی‌اصغر مونسان از نخستین روزهای انتخاب خود به‌عنوان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث، صنایع‌دستی و گردشگری، موضوع ارزان‌سازی سفر را در اولویت برنامه‌های خود قرارداد و اذعان کرد برنامه‌ریزی‌ها برای تحقق این موضوع در معاونت گردشگری این سازمان آغازشده است!
راه‌اندازی قطار گردشگری و توسعه بوم گردی دو راهکار اصلی مونسان برای تحقق سفرهای ارزان‌قیمت در سال ۹۶ عنوان شد و او ۱۳ بهمن ۹۶ در گفت‌وگو با بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما درباره برنامه‌های سازمان میراث برای توسعه گردشگری داخلی و ارزان‌قیمت گفت: «گران بودن و هزینه‌های بالای تمام‌شده حوزه گردشگری یکی از چالش‌های پیش رو است و لذا در تلاش هستیم که این قیمت‌ها را با تمهیدات ویژه‌ای کنترل کنیم و بین ایام پر گردشگر و کم گردشگر تفاوت قائل شویم.»
این‌همه درحالی‌که است که نه‌تنها شیوع بیماری کرونا فرصت رونق از گردشگری داخلی را ربود بلکه با افزایش تورم لجام‌گسیخته هزینه سفرهای داخلی به چند برابر رسید و لذا عملاً هیچ‌یک از وعده‌های رئیس سازمان میراث فرهنگی سابق به منصه ظهور نرسید.
سفر ارزان هدف دولت سیزدهم
سفر ارزان و تقویت و توسعه زیرساخت‌های گردشگری در دولت سیزدهم هم شعاری پر سروصداست تا آنجا که محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور نیز به‌کرات اعلام کرده است: تصمیمات جدی در دولت سیزدهم برای افزایش امکانات اقامتی شروع‌شده است و امیدواریم در چهار سال آینده بتوانیم بخشی از مشکلات و مسائل را در این زمینه حل کنیم تا برای بخش‌های دیدنی کشور امکانات اقامتی برای مردم در نظر گرفته شود.
معاون اول رئیس‌جمهور همچنین بر ضرورت انجام سفر ارزان برای مردم بارهاست که تأکید کرده و گفته است: دولت با جدیت به دنبال برنامه‌ریزی برای انجام "سفر ارزان" است که در این زمینه طرح‌های پیشنهادی وزارت میراث برای حل این موضوع در دست بررسی است.
پایتخت فرهنگی جهان اسلام خالی از بودجه
شهر مشهد مقدس باوجوداینکه لقب پایتخت فرهنگی جهان اسلام را به دوش کشیده و همه‌ساله پذیرای سیل جمعیتی بی‌شماری است اما به دلایل گوناگون ازجمله بودجه در حد و قواره این میزبانی توسعه نمی‌یابد.
ازآنجایی‌که مشهد مقدس سالانه به‌طور متوسط پذیرای ۲۰ الی ۳۰ میلیون گردشگر داخلی و افزون بر ۳ میلیون گردشگر خارجی است لذا پیش‌ازاین مقرر شد تا برای توسعه و بسط زیرساخت‌های گردشگری و همچنین هزینه‌های مضاعفی که بابت این سیل جمعیت به این شهر و استان وارد می‌شود لذا بودجه‌ای به نام بودجه زیارت در نظر گرفته شود.
در همین راستا مقرر شد تا دولت هرساله در زمان اعلام بودجه سازمان‌ها، بودجه‌ای را هم برای زیارت و توسعه فرهنگ زیارت در نظر بگیرد، البته بماند که رقم این بودجه هرساله آب رفت و به دست فراموشی سپرده شد.
طی سال‌های گذشته دولت و مجلس در ردیفی به نام «زیارت» بودجه مستقلی برای مشهد با ۳۰ میلیون زائر در نظر گرفته بودند و سپس شهرهای قم و شیراز نیز به آن افزوده شدند اما قسمت غم‌انگیزتر اینکه همان مبلغ پیش‌بینی‌شده نیز اختصاص پیدا نکرد.
بودجه زیارت باید از سال ۹۰ با شروع برنامه پنجم بودجه عملیاتی می‌شد. با تصویب برنامه پنجم توسعه طبق ماده١٢ این قانون، دو شهر زیارتی قم و شیراز هم برای تخصیص این بودجه در کنار مشهد قرار گرفتند که بدین ترتیب بودجه مذکور که باید صرف عمران، تأسیسات زیربنایی، فرهنگی و رفاهی زائران رضوی می‌شد
در سال اول اجرای این برنامه از ۶۱ میلیارد و ۵۷۰ میلیون تومان بودجه با تأکید بر اختصاص به مشهد، قم و شیراز ۵۵ میلیارد تومان از آن تخصیص یافت. سهم خراسان رضوی در سال ۹۱ تنها ۱۰ میلیارد تومان شد. سال ۹۲ سهم استان ۲۵ میلیارد تومان بود اما تنها ۴ میلیارد تخصیص یافت. سال ۹۳ از ۱۲ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان سهم استان فقط ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان تخصیص یافت.
دیری نپایید که ردیف بودجه سال ۹۱ به اصرار نمایندگان مجلس از ماده ۱۲ خارج و در قالب جدول ۱-۱۰ قانون بودجه مساجد، بقاع و زیارتگاه‌ها قرار گرفت. بدین ترتیب در قانون بودجه سال ۹۴ حدود ۲۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه مساجد، بقاع متبرکه و زیارتگاه‌ها برای خراسان رضوی مصوب شد که ۹ میلیارد و ۹۷۰ میلیون آن تخصیص یافت. دولت در این سال ۶ میلیارد تومان از کسری تخصیص اعتبار سال ۹۳ را نیز پرداخت.
در سال ۹۵ جدول ۱-۱۰ به‌طورکلی از قانون بودجه حذف شد. بااین‌حال با پیگیری‌های نمایندگان مردم، ۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در قالب جدول ۱۷ قانون بودجه برای زیارت مصوب شد که هیچ‌گاه تخصیص نیافت. در اعتبارات بودجه سال ۹۶ به بعد نیز دیگر هیچ ردیف مشخصی برای زیارت وجود ندارد. سال ۹۸ محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه‌وبودجه مدعی شد که بودجه زیارت با مبلغ ناچیز و تخصیص نیافتن‌ها به شهر مشهد کمکی نکرده است و این وعده را داد که دولت با استفاده از سایر ردیف‌ها به هزینه‌های زیارت در مشهد کمک می‌کند؛ اما دولت با حذف بودجه زیارت از لایحه قانون برنامه‌وبودجه در سال ۹۹ ترتیبی اتخاذ کرد تا دیگر مطالبه برای دریافت این بودجه وجود نداشته باشد.
نیازمند بودجه‌ای در قواره ملی
نماینده مردم مشهد در مجلس اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار مشهد را قطب زیارت و ملجأ و پناهگاه زائران از سراسر کشور توصیف می‌کند و معتقد است: کلان‌شهر مشهد نیازمند بودجه‌ای در قد و قواره یک شهر ملی است.
نصرالله پژمان فر می‌گوید: مسئله اصلی که باید برای سیاست‌گذاران و بودجه ریزان چه در دولت چه در مجلس روشن شود این است که پیگیری بودجه زیارت با چه هدفی صورت می‌گیرد، آیا منابع مالی که برای دریافت آن تلاش می‌شود برای رفع نیازهای یک شهرستان است یا شهری که ویژگی‌های خاصش سبب شده تا بخشی از جمعیتش همواره زائر و مهاجر باشد؟
وی اذعان می کند: تا وقتی این موضوع که بودجه‌های مربوط به این کلان‌شهر باید در قد و قامت نیازها و ضرورت‌های آن تخصیص یابد؛ برای کسانی که نقش مستقیم در حوزه بودجه‌ریزی کشور دارند، شفاف نشود ما نمی‌توانیم این مسیر را جلو برویم.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که ضرورت اختصاص بودجه زیارت چیست به ما می‌گوید: اساساً بودجه زیارت پولی است که برای ایجاد بستر برای یک زیارت آرامش‌بخش و کم‌هزینه و خوب و مناسب برای کل زائرین نه‌تنها کشور بلکه جهان اسلام ما داریم ،فراهم می‌کنیم.
حجت‌الاسلام پژمان فر در این رابطه اذعان می‌کند: بودجه زیارت به این معنا نیست که شما یک پولی را به مشهد بدهید و برای مشهدی‌ها خرج بشود که بعضی‌ها بگویند به چه دلیل باید این پول مازاد را به مشهد بدهیم؟
وی معتقد است: ایجاد اقامتگاه ارزان‌قیمت در مشهد بیشترین سود آن به گردشگر و زائر بازمی‌گردد و کمترین برخورداری را برای مشهدی‌ها در بر دارد.
وی تأکید می‌کند: اعتباراتی که به‌عنوان‌مثال برای ساخت اقامتگاه ارزان‌قیمت هزینه می‌شود برای استفاده مردم مشهد نیست، بلکه زائرانی از آن بهره می‌برند که از اقصی نقاط کشور خودمان و دیگر کشورهای هم‌جوار به این شهر سفر می‌کنند.
نماینده مردم مشهد بابیان اینکه ما انتظار داریم جایگاه واقعی مشهد در نظام بودجه‌ریزی مدنظر قرار بگیرد می‌گوید: احیای بودجه ویژه زیارت و حاشیه شهر مشهد یک مسئله جدی هست که از رئیس‌جمهور و دیگر افرادی که در مجلس و دولت حضور دارند، انتظار داریم با در نظر گرفتن واقعیت‌ها در تصمیم‌گیری‌های مربوطه به آن اقدام کنند تا مردم مشهد که باکمال افتخار میزبانی زائر و مهاجر به این شهر رادارند بتوانند خدمات مناسبی به این افراد ارائه کنند.
بار زائران بر دوش خراسان
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی نیز با اشاره به میزبانی مشهدی‌ها از تعداد ۸ میلیون زائر در نوروز امسال اظهار کرد: قریب به‌اتفاق بار میزبانی از هشت میلیون زائر روی دوش مشهدی‌ها و خراسانی‌هاست و متأسفانه هیچ نهاد و دستگاه ملی در این زمینه نقش‌آفرینی نمی‌کند.
حجت‌الاسلام گنابادی نژاد بابیان اینکه میزبانی و اسکان و تأمین نیازهای تعداد هشت میلیون زائر در ظرف مدت ۱۲ روزبه زبان ساده است به بازار گفت: این در حالی است که هرسال حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر به حج تمتع اعزام می‌شوند ولی برای اعزام این زائران یک سازمان مستقل در کشور ایجادشده که در طول سال موظف است این کار را مدیریت کند.
وی ادامه داد: در همین راستا قانون ۱۸ دستگاه را موظف کرده که این فرایند را پشتیبانی کند و لذا این ۱۸ نهاد و وزارتخانه بسیج می‌شوند که ۸۰ هزار نفر به حج تمتع مشرف شوند ولی قریب به‌اتفاق بار میزبانی از هشت میلیون زائر روی دوش مشهدی‌ها و خراسانی‌هاست و مشاهده می‌شود که هیچ نهاد و دستگاه ملی در این زمینه نقش‌آفرینی نمی‌کند.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی تاکید کرد: البته امیدواریم با رویکردی که رئیس‌جمهور در جلسه شورای ملی زیارت و جلسه اخیر در شورای اداری خراسان رضوی داشت، بتوانیم برای بسیج ظرفیت‌های ملی در میزبانی از زائران امام رضا(ع) شرایط بهتری را فراهم و برای رفع نواقص اقداماتی را عملی کنیم.
سفر به مشهد حق هر ایرانی است
نخستین فردی که در سفر هیئت دولت به مشهد مقدس در این خصوص بر سفر ارزان پافشاری داشت وزیر میراث، گردشگری و صنایع‌دستی بود که زیارت امام رضا(ع) را حق هر ایرانی دانست و گفت: در این راستا باید مقدمات و زیرساخت سفر ارزان برای تمامی ایرانیان به مشهد مقدس فراهم شود.
سید عزت‌الله ضرغامی در حاشیه بازدید از زائرسرای ارزان‌قیمت مهر امام رضا(ع) در بافت اطراف حرم مطهر رضوی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: برای تأمین مراکز اقامتی ارزان برای زائران و عموم مردم ضروری است تا نهادها و مؤسسات خیریه برای فراهم شدن مقدمات سفر ارزان و زیارت به مشهد مقدم پیش‌قدم شوند.
وزیر میراث، گردشگری و صنایع‌دستی بابیان اینکه در این راستا تلاش خواهیم کرد تا زائرسراهای ارزان‌قیمت گسترش پیدا کنند ادامه داد: در حال حاضر کمتر از ۱۰ زائرسرای ارزان‌قیمت در مشهد آغاز به کارکرده که لازم است مسائل برخی از آن‌ها را با دقت بیشتری دنبال شود.
ضرغامی بابیان اینکه ایجاد مراکز اقامتی ارزان‌قیمت از راهبردهایی است که باید دنبال شود افزود: این امکان باید برای همه مردم به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد فراهم شود و مصادیق آن نیز اقدامی است که از مدت‌ها قبل در مشهد انجام‌شده و مرکز مهر امام رضا (ع) که اکنون به‌صورت رسمی آغاز به کارکرد، یکی از این مراکز اقامت ارزان‌قیمت است.
وزیر گردشگری اذعان کرد: ازآنجاکه در صورت صدور مجوز برای این مراکز، از تسهیلات مختلف استفاده خواهد شد افزود: در این راستا باید تمامی فعالیت آن‌ها جنبه غیرانتفاعی داشته باشد و استفاده شخصی صورت نگیرد.
وی یادآور شد: این مراکز لازم است تا در اختیار عموم مردم قرار گیرد که یکی از اقدامات برای عملی شدن این موضوع این است که زائرسراها را وقف خواهند کرد و مالک شخصی نخواهند داشت.
ضرغامی اذعان کرد: شهری مانند مشهد که قطب گردشگری زیارتی است و سالانه تا ۳۰ میلیون نفر زائر دارد لذا در ایام نوروز حجم گردشگران و زائران فوق‌العاده بالاست از همین رو باوجود برخورداری از ۵۰ درصد از ظرفیت مراکز اقامتی کشور در این شهر بااین‌حال تمام این مراکز در ایام نوروز تکمیل بود.
توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل خراسان
موضوع قطار سریع‌السیر تهران-مشهد که سال‌هاست بر روی زمین‌مانده است ازجمله وعده‌های دیگر هیئت دولت بود که وزیر راه و شهرسازی در جلسه شورای اداری خراسان رضوی وعده داد راه اندازی آن شتاب بگیرد.
رستم قاسمی با اقرار به اینکه خراسان رضوی در موضوع حمل‌ونقل مشکلاتی دارد اذعان کرد: در بخش پروازی در حال حاضر فرودگاه مشهد برنامه توسعه‌ای در دست اجرا داشته و به‌زودی جابه‌جایی مسافر در آن به ۱۴ میلیون مسافر در سال می‌رسد.
وی بیان کرد: در کنار این مسئله مطالعات ساخت فرودگاه جدید مشهد آغازشده و فرودگاه مشهد به شهر جدید فرودگاهی منتقل خواهد شد و هم چنین با توجه به تغییراتی که در موضوع تأمین هواپیماها ایجاد می‌شود، مشکل کسری هواپیما در شهرستان‌ها جبران خواهد شد.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: توسعه بخش ریلی شمال کشور از گلستان به این استان از دیگر برنامه‌های در نظر گرفته‌شده که اگر منابع آن تأمین شود، موضوع زیارت را برای این استان تکمیل می‌کند.
دولت باید زیارت را مسئله خودش بداند
بودجه زیارت و سفر ارزان به مشهد مقدس در سفر رئیس‌جمهور به خراسان رضوی البته یکی از موارد مورد تأکید تولیت آستان قدس رضوی نیز بود زیرا وی بابیان اینکه دولت سیزدهم اگر مقوله زیارت را مسئله خود بداند مشکلات حل خواهد شد افزود: خوشبختانه رئیس‌جمهور توفیق خدمتگزاری در این آستان را داشته است و با کمبودها و کاستی‌ها و هزینه‌ها و نیازهای آن به‌خوبی آشناست و بر آن اشراف دارد.
حجت‌الاسلام احمد مروی در جلسه شورای اداری خراسان رضوی که با حضور رئیس‌جمهور اظهار کرد: کمک‌های مقطعی مشکلی را حل نمی‌کند و لذا راهکار این است که دولت همان‌گونه که معیشت، امنیت، تحصیل و بهداشت را مسئله خود می‌داند، زیارت را نیز در کنار این موارد به‌عنوان مسئله خودش به‌حساب بیاورد.
تولیت آستان قدس ادامه داد: اگر دولت در آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) ورود نمی‌کرد، فضای زیارتی این‌گونه که تقریباً به ۵ برابر قبل از این نوسازی رسیده، نمی‌شد.
مروی ادامه داد: ما از رئیس‌جمهور که به انگیزه‌های معنوی و دینی مردم اشراف دارد، خواهش می‌کنیم آستان قدس و زیارت را مسئله دولت بداند و وزرا نیز زیارت را در هرکدام از حوزه‌های اختیاراتشان، مسئله خویش بدانند و لذا تشکیل جلسه شورای عالی زیارت در محضر رئیس جمهور درخواست ماست.
نظر شما