بازار؛ گروه کشاورزی: بخش های مختلف کشاورزی از جمله بخش «دام و طیور، زراعت، باغبانی، فراوری و بسته بندی و غیره» در سال ۱۴۰۰ با چالش های و مسائل بسیاری همراه بودند و در این بین برخی تصمیمات موجب شد که تولید کنندگان این بخش ضررهای مالی بسیاری را متحمل شوند. در راستای بررسی آنچه بر صنعت کشاورزی در سال ۱۴۰۰ گذشت و ارائه راهکارهایی که می تواند باعث شود تولید کنندگان و کشاورزان در سالهای آتی با مشکلات سابق مواجه نشوند، خبرنگار بازار گفتگویی با «دکتر برومند چهارآیین» مدرس دانشگاه و فعال صنعت طیور کشور انجام داده است.
تورم وحشتناک، اَبر چالش اقتصاد کشور ما است و آنچه سبب مهار و کنترل تورم می شود توجه به تولید است
* اصلی ترین چالش ها و مشکلاتی که گریبانگیر بخش کشاورزی کشور در سال ۱۴۰۰ بود از نگاه شما چه مواردی است؟
بگذارید از این زاویه به این سوال بپردازیم که اَبر چالش اقتصاد کشور تورم است و تا زمانی که برای این ابر چالش در اقتصاد کشور درمان درستی نداشته باشیم فرقی ندارد چه کسانی سکاندار قوه مجریه باشند. چرا؟ چون هنوز پس از ۷۰ سال نسبت خود را با توسعه تعریف نکرده ایم؛ یعنی ما هنوز نپذیرفته ایم که توسعه یکسری الزاماتی دارد و ما باید در پذیرش آن الزامات کوشا باشیم. حرف ما این است که نمی شود یک واژه جهان شمول به نام توسعه پایدار وجود داشته باشد و در عین حال که بعد از انقلاب ۶ برنامه توسعه نوشته ایم، به هیچ کدام از الزامات توسعه پایبند نباشیم و به آن سمت و سو هم حرکت نکنیم!
الان آنچه که از دلِ کل برنامه های توسعه بیرون آمده «تورم وحشتناک» است که ابرچالش اقتصاد کشور محسوب می شود. بنابراین هر اقدامی که بایستی انجام دهیم باید برای مهار و کنترل تورم باشد و آنچه که سبب مهار و کنترل تورم می شود «توجه به تولید» است. پس تولید ناخالص ملی باید بالا برود اما مساله اینجا است که تمام وزارتخانه‌های عریض و طویل، با امضاهای طلایی، تصمیمات خلق الساعه و غیره خود مانع تولید هستند؛ یعنی حتی اگر ده ها هزار قانون زیبا و پرمحتوا وضع گردد قطعا با چنین مجریانی خروجی همین است و راه به جایی نمی بریم. در واقع سال‌هاست در کانال تنگ و تاریک توسعه معکوس حرکت می کنیم و یا درجا می زنیم. نکته قابل توجه این است که با تمام زیرساختها، امکانات، منابع انسانی و غیره همیشه ایران به عنوان لنگرگاه و محل ثبات مطرح بوده است اما در تمامی شاخص‌های کلان مربوط به توسعه حتی یک نمره قبولی نداریم. به طوری که در فضای کسب و کار نمره ما ۱۲۷ است، در شاخص توسعه منابع انسانی ۷۰ است و غیره. وقتی در هیچکدام از ۱۰ الی ۱۲ شاخص مربوط به توسعه نمره قابل قبولی نداریم پس چه انتظاری است که بگوییم در سال ۱۴۰۱ به فلان دستاورد مشخص می رسیم!؟ بنابراین تمام تلاش همه دستگاه ها، دولتمردان، مجلس و دیگران باید این باشد که تولید ناخالص داخلی بالا برود.
برای افزایش تولید ناخالص ملی باید ضریب سرمایه گذاری را در سه بخش «خدمات، صنعت و کشاورزی» بالا ببریم
*با این تفاسیر چرا تولید ناخالص ملی افزایش پیدا نمی کند؟
برای اینکه تولید ناخالص ملی را افزایش دهیم باید ضریب سرمایه گذاری را در سه بخش یعنی «خدمات، صنعت و کشاورزی» بالا ببریم. در حقیقت بدون سرمایه گذاری تولید معنا ندارد؛ به این معنا که مولفه های درگیر در تولید و همچنین سرمایه گذاری ها را باید افزایش دهیم.
*خب این سوال مطرح می شود که چرا در بخش های نامبرده سرمایه گذاری را افزایش نمی دهیم؟
به این دلیل که در کشور ثبات سیاسی و همچنین ثبات اقتصادی نداریم. توجه کنید که وقتی از توسعه در درون یک کشور توسعه یافته صحبت می شود بانوان باید در ۵۰ درصد مشاغل و مناصب کشور حضور داشته باشند و فعال باشند اما الان نقش بانوان در کشور در اشتغال ۲۰ درصد است و حتی در بخش آموزش و پرورش هم درصد قابل قبولی نیست. بنابراین هنوز کشور نسبت خود را با توسعه تعریف نکرده است و تا آن را تعریف نکنیم سوالات مطرح شده هیچ گاه حل نخواهد شد.
از سوی دیگر نمی شود بدون تعریف جامع و مانع منافع ملی، ارتباط متوازن با همه جهان داشته باشیم. به عبارت ساده تر، الان صدها تعریف از منافع ملی کشور ارائه می شود چون هر کس از منظر خود به این قصه نگاه می کند لذا این به معنای این است که اجماعی روی منافع ملی نداریم.
در حال حاضر ۱۳۰ حزب در کشور داریم اما خروجی یک حزب را هم ندارند چون ما هنوز از توسعه یک مفهوم عام و مشترکی که همه احزاب، گروه ها و قوای مختلف در کشور روی آن به تفاهم رسیده باشند و درک مشترکی داشته باشند، نداریم
* تعریف این منافع ملی وظیفه کدام سازمان یا نهاد است؟
الزامات توسعه دنیای گسترده ای است؛ یعنی باید به معنای واقعی کلمه، نهادها در کشور تاسیس شود پس از آن این نهادها وساختارها هستند که منافع ملی را تعریف می کنند. به عنوان مثال یکی از این نهادها تحزب است که باید در کشور نقش داشته باشد. این در حالی است که در حال حاضر ۱۳۰ حزب در کشور داریم اما خروجی یک حزب را هم ندارند به عبارت دیگر اسم نهادها را داریم اما رسم آنها را نداریم. سوال این است که نهادهای اجتماعی، تشکلهای بخش خصوصی، تشکل های اقتصادی، اتاق های مرتبط و غیره کدام یک نقش فعالی به عنوان پیشران در امور اقتصادی و اجتماعی کشور دارند؟ پاسخ هیچ کدام! چرا؟ چون ما هنوز از توسعه یک مفهوم عام و مشترکی که همه احزاب، گروه ها و قوای مختلف در کشور روی آن به تفاهم رسیده باشند و درک مشترکی داشته باشند، نداریم.
توجه داشته باشید همانطور که پیش از این گفته شد بعد از انقلاب، ۶ برنامه توسعه نوشته شده است و برای آنها چشم انداز داریم که بر اساس این چشم اندازها بایستی به عنوان مثال الان در ۱۴۰۱ در فلان جایگاه مشخص باشیم اما الان تمام همت دولت و مسئولین که در کارگروه تنظیم بازار خود را نشان می دهد، تلاش نافرجام برای کنترل قیمت است و می بینید که تمام هم و غم وزارتخانه جهاد کشاورزی با ۷۰ هزار نیرو فقط تامین میوه شب عید بوده است! سوال ما از وزارتخانه این است که در ۱۰ -۱۱ ماهی که بخش دولتی دخالتی در تامین میوه مورد نیاز بازار ندارد، مردم چه می کنند؟ آیا حتما باید بخش دولتی وارد شود و میوه شب عید را تامین و توزیع کند در غیر این صورت مردم بدون میوه می مانند؟ در واقع اینها به معنای آشنا نبودن با الفبای توسعه و گرفتاری هایی است که ما را درگیر خود کرده است.
نظر شما