انتخاب پیمانکار غیر ایرانی فقط به خاطر یک سفر خارجی| قیمت فولاد در ایران گران تر از ترکیه

بازار؛ گروه صنعت: برخلاف آنچه ادعا می شود در بسیاری از پروژه های عمرانی اولویت با پیمانکاران خارجی است. مهدی بستانچی رییس انجمن سیستم های تهویه مطبوع که به گفته خودش است ۵۰ سال است که در صنعت فعالیت می کند، می گوید که بخش زیادی از نیازهای موجود در سیستم تهویه داخلی سازی شده و نیازی به تامین آن از محل واردات نیست. با این وجود برخی از نهادها دولتی و شبه دولتی تنها به خاطر داشتن یک سفر خارجی، به سراغ انتخاب پیمانکاران خارجی می روند. این در حالی است که به گفته بستانچی قیمت و کیفیت بسیاری از تولیدات ایرانی مناسب تر از محصولات اروپایی و حتی آسیایی است. او به سیستم های تهویه تونل توحید که توسط یک پیمانکار اسپانیایی تجهیز و تامین شده اشاره می کند و ادامه می دهد: در حالی این پروژه از نظر تهویه مشکلات زیادی دارد که تونل های مشابه با طول بیشتر که توسط پیمانکار ایرانی تجهیز شده هیچ مشکلی ندارد. او همچنین در ادامه سخنان خود با اشاره به رشد ۵۰ درصدی قیمت تمام شده تولید در سال ۱۴۰۰ اظهار داشت: ما فولاد را به قیمت بالاتری از رقبای خود تامین می کنیم. این در حالی است که ایران خود تولید کننده فولاد بوده و قیمت انرژی در آن بسیار ارزان است. متن کامل گفتگوی مهدی بستانچی رییس انجمن سیستم های تهویه مطبوع با بازار را در ادامه می خوانید:

قیمت سیستم های تهویه ما از تولیدکنندگان اروپایی و حتی آسیایی کمتر است. ضمم اینکه خریداران محصولات خارجی معمولا در خدمات پس از فروش معمولا با چالش مواجه می شوند این در حالی است که در خرید از تولیدکنندگان داخلی چنین مشکلی وجود ندارد

*از نظر قیمت تمام شده و کیفیت آیا محصولاتی که در ایران تولید می شود، قابل رقابت با محصولات مشابه خارجی هستند؟
از نظر قیمتی ما در پروژه ها دست بالا را داشته و پایین ترین قیمت را در نمونه ها و مشخصات فنی مشابه خود داریم؛ چه در رقابت با رقبای اروپایی و چه در رقابت با رقبای آسیایی. اما فرهنگ خرید از خارج همچنان در کشور وجود دارد. مزیت دیگری که خرید تجهیزات داخلی دارد، مساله خدمات پس از فروش است. به طور معمول در خریدهای خارجی خبری از خدمات پس از فروش نیست یا اگر هم باشد عمر آنها خیلی کوتاه است. چرا که هر چند وقت یک بار شرکت های خارجی به بهانه تحریم ها از ایران خارج شده و حاضر به ادامه همکاری با ما نیستند. حال آنکه شرکت های داخلی تا زمانی که نیاز باشد می تواند خدمات مورد نیاز را به مشتریان ارائه دهند و اینگونه مانع هدر رفت سرمایه ملی می شوند.

*با توجه به کیفیت بالای و قیمت پایین سیستم های تهویه تولیدی شما و همچنین توانایی پیمانکارهای داخلی، نگاه های نهادهای دولتی و شبه دولت به استفاده از تجهیزات داخلی و استفاده از توان متخصصان ایرانی چطور است؟
متاسفانه در کشور ما انتخاب پیمانکار خارجی برای نهادهای دولتی و شبه دولتی جذابیت بالایی دارد. چرا که در روند انتخاب پیمانکاران غیر ایرانی حداقل یک سفر خارجی هم شکل می گیرد اما برای مذاکره و قرارداد با شرکت های داخلی باید به شهرک های صنعتی اطراف تهران یا سایر شهرها مراجعه کنند. متاسفانه در برخی موارد صرف داشتن یک سفر خارجی خریدار را به سمت انتخاب پیمانکاران خارجی و خرید محصولات غیر ایرانی سوق می دهد. در صورتی که در بسیاری از حوزه ها تولیدات پیمانکاران ایرانی از نظر کیفیت بهتر و از نظر قیمت ارزان تر از محصولات خارجی است. اما متاسفانه جذابیت سفر خارجی و البته رانت های ناشی از انتخاب پیمانکار خارجی باعث می شود که انتخاب درستی شکل نگیرد. به عنوان مثال تونل توحید به عنوان یک تونل شهری که توسط یک پیمانکار اسپانیایی تجهیز و تامین شده با مشکلات متعددی از نظر تهویه مواجه است. حال آنکه تونلی شبیه توحید حتی با طول بیشتر همین حالا توسط پیمانکار داخلی تامین و تجهیز شده اما هیچ مشکلی هم ندارد.

متاسفانه در کشور ما انتخاب پیمانکار خارجی برای نهادهای دولتی و شبه دولتی جذابیت بالایی دارد. چرا که در روند انتخاب پیمانکاران غیر ایرانی یک سفر خارجی هم شکل می گیرد اما برای قرارداد با داخلی ها باید به شهرک های صنعتی اطراف شهرها بیایند

*با توجه به اینکه مدعی هستید قیمت سیستم های تهویه تولید شما کمتر از نمونه های مشابه خارجی است. خرید و استفاده از سیستم های تهویه داخلی تا چه اندازه صرفه جویی ارزی به همراه داشته است؟
برآورد دقیقی در اینباره صورت نگرفته است. اما روی یک محصول خاص می توانم بگویم که استفاده از تولیدات ما توانسته میزان ارز بری را به یک سوم برساند و دو سوم صرفه جویی ارزی به همراه داشته باشد.

در حال حاضر مواد اولیه حدود ۷۰ درصد قیمت یک محصول را تشکیل می دهد و سهم هزینه های سربار و دستمزد کمتر از ۲۵ درصد است. بی توجهی به قیمت مواد اولیه موجب شده که هزینه تولید در سال ۱۴۰۰ بیش از ۵۰ درصد بیشتر شود

*قیمت تمام شده تولید در سال ۱۴۰۰ تا چه اندازه افزایش یافته است؟
هزینه های ما امسال حدود ۵۰ درصد بیشتر شد. اما از آنجاییکه که بازار کشش این حجم از رشد قیمت را نداشت، تولیدکنندگان ناچار شدند که از سود خود کم کنند.

*مهم ترین چالش و دغدغه فعالین صنعتی در سال ۱۴۰۰ چه بود؟
ما در سال ۱۴۰۰ با مشکل جدی تامین منابع مالی مواجه بودیم. کاهش بودجه پروژه های عمرانی مشکلات زیادی را برای ما ایجاد کرد. به طوری که پیمانکاران در بخش های مختلف مشغول به فعالیت هستند اما قادر به دریافت مطالبات خود از نهادهای دولتی و شهرداری نیستند. امیدواریم که با توجه به امیدواری هایی که نسبت به احیای برجام وجود دارد، در سال جدید مساله نقدینگی شرکت های و همچنین انتقال تکنولوژی از کشورهای دیگر برطرف شود. اما مشکل بعدی قاچاق هدفمند برخی از تجهیزات تولیدی در این صنعت است. به طوری که سیستم های تهویه مطبوعی که قابلیت تولید آنها در کشور وجود دارد تحت عنوان تجهیزات وارد کشور می شود.

*در حال حاضر چقدر طلب از دولت دارید؟
ما خود جز طلب کاران بزرگ نهادهایی همچون شهرداری و وزارت راه و شهرسازی هستیم. به طوری که بخش عمده ای از طلب های خود را به خصوص درحوزه تونل های جاده ای را نتواستیم وصول کنیم.

پیمانکاران کوچک که زیرساخت ها، ارتباطات و امکانات صادرات نفت را ندارند نمی توانند از فرصت تهاتر نفت استفاده کنند. به نظر من این مصوبه مجلس بیشتردر راستای پیمانکاران بزرگ و خاص است

*قرار است که بخشی از بدهی دولت به پیمانکاران بخش خصوصی از محل تهاتر با نفت پرداخت شود. این مصوبه تا چه اندازه می تواند مشکل نقدینگی فعالین صنعتی و اقتصادی را رفع کند؟
بخش زیادی پیمانکارانی که قادر به دریافت طلب خود از دولت نیستند، پیمانکاران بزرگی نیستند. سوال اینجاست پیمانکاران کوچک که زیرساخت ها، ارتباطات و امکانات صادرات نفت را ندارند چطور می توانند از فرصت پیش آمده استفاده کنند. به نظر من این مصوبه مجلس بیشتر در راستای پیمانکاران بزرگ و خاص و نهادهای شبه دولتی است.

*برای افزایش صادرات چه برنامه ای دارید؟
در حال حاضر ما ۳۰ درصد تولیدات خود را به ۱۶ کشور دنیا صادر می کنیم. اما هدف اصلی ما صادرات ۷۰ درصد تولیداتمان است. برای اینکه سهم بیشتری از صادرات داشته باشیم باید به دنبال تولید محصولات مبتنی بر استانداردهای بین المللی باشیم. ما در این سال‌ها توانسته ایم گواهی نامه های معتبر بین المللی را اخذ کنیم.