روابط ترکیه_ امارات؛ همکاری اقتصادی در پس زمینه ناسازگاری ژئوپلیتیکی| دلالت بر ایران

تهمینه غمخوار؛ بازار: در ماههای اخیر، ترکیه و امارات متحده عربی در حال انجام اقداماتی برای بهبود روابط خود هستند. به نظر می رسد که امارات مشتاق است تصویر خود را به عنوان یک مصالحه کننده در سیاست منطقه ای تغییر دهد و از گزینه های خود در مواجهه با کاهش تعهدات امنیتی منطقه ای آمریکا در خاورمیانه محافظت کند.

از میان همه کشورهایی که ترکیه با آنها روابط تیره ای در منطقه مانند عربستان سعودی، مصر و اسرائیل دارد، امارات سریع ترین اقدام را برای بهبود روابط خود با ترکیه انجام داده است. امارات به وضوح می خواهد تصویر خود را در سیاست منطقه ای به عنوان یک بازیگر مصالحه کننده و احتمالاً به عنوان یک میانجی برای حل اختلافات منطقه ای تغییر دهد. از طرفی، این کشور عربی به عنوان کشوری با مازاد نقدی در حال بررسی فرصت های سرمایه گذاری خوبی است.

ترکیه نیز شدیدا علاقه مند است تا از جعبه سیاسی_ایدئولوژیکی که از زمان شروع قیام های عربی در آن قرار گرفته است، خارج شود و هزینه های اقتصادی فعالیت ژئوپلیتیک خود را در زمان بحران عمیق اقتصادی در داخل کشور کاهش دهد زیرا برای مقابله با رکود اقتصادی خود نیاز مبرمی به ارز و سرمایه گذاری دارد.

بر همین اساس، اگرچه منافع اقتصادی می تواند دو کشور را به هم نزدیکتر کند، اما ژئوپلیتیک به همین راحتی می تواند آنها را از هم جدا کند چرا که از زمان آغاز بهار عربی، ترکیه عمیق ترین شکاف خود را با امارات در خاورمیانه تجربه کرده است. روابط دو کشور پس از آن که عربستان، امارات و بحرین در سال ۲۰۱۷ تمام روابط خود را با قطر، متحد نزدیک آنکارا قطع کردند، متشنج شد. لیبی به طور بالقوه انفجاری ترین رقابت ژئوپلیتیکی بین آنکارا و ابوظبی است.

از طرفی، دو کشور در رابطه با اکتشاف گاز در شرق مدیترانه نیز با یکدیگر اختلاف داشته و دارند. امارات، فعالانه در تمامی بلوک های منطقه ای ضد ترکیه در شرق مدیترانه مشارکت داشته یا از آنها حمایت کرده است. این کشور همچنین روابط نزدیک تری با یونان ایجاد کرده و بدون قید و شرط از آتن در مناقشه خود با ترکیه حمایت می کند. اگر امارات به این سیاست ادامه دهد، مطمئناً در آنکارا پرچم قرمز در مورد نیات و تعهد واقعی امارات برای عادی سازی روابط با ترکیه برافراشته خواهد شد.

افشاگری های ادعایی ترکیه در حالی صورت می گیرد که ایران به دنبال گشودن فصل جدیدی در همکاری های دوجانبه به ویژه با کشورهای همسایه که ترکیه یکی از مهمترین آنها می باشد، است

امارات، همچنین به طور فزاینده ای به عنوان یک کشور عربی در حال ظهور است که بیشترین فعالیت را در ترویج عادی سازی روابط با دولت اسد در سطح منطقه ای دارد. این امر موجب می شود که امارات با ایران و روسیه نیز دارای نقاط مشترکی باشد چیزی که ترکیه با آن مخالف است.

یکی از نمونه های رویکرد بسیار نامناسب ترکیه نسبت به ایران این است که به دنبال رویکرد جدید ترکیه در ارتباط با کشورهای منطقه، طی چند روز گذشته رگباری از اتهامات از سوی رسانه های ترکی علیه ایران مطرح شده است. در روز جمعه، در حالی که خبر سفر آتی رئیس رژیم اسرائیل به ترکیه در میان بود، رسانه های ترکیه این خبر را منتشر کردند که سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) طرح ادعایی ایران برای ترور یک تاجر اسرائیلی_ترک با استفاده از شبکه های اطلاعاتی را خنثی کرده است. MIT مدعی شده است که این توطئه در پاسخ به ترور محسن فخری زاده دانشمند هسته ای ایرانی در حومه تهران در سال ۲۰۲۰ بوده است.

افشاگری های ادعایی ترکیه در حالی صورت می گیرد که ایران به دنبال گشودن فصل جدیدی در همکاری های دوجانبه به ویژه با کشورهای همسایه که ترکیه یکی از مهمترین آنها می باشد، است.

نمونه ای دیگر از اقدامات ترکیه علیه ایران، توافق‌ هایی است که بین امارات و ترکیه برای جایگزینی عراق به جای ایران برای ترانزیت کالا حاصل شده است. وزیر خارجه ترکیه هم اعلام کرده که امارات در این زمینه پیشنهادهایی ارائه کرده که آنکارا از آنها استقبال می‌کند. انتقال کالا میان ترکیه و امارات در حال حاضر به طور عمده از مسیر دریایی تنگه باب المندب، دریای سرخ و کانال سوئز انجام می‌شود که بین ۲۰ تا ۲۸ روز طول می‌کشد. راه زمینی برای این کار می‌تواند از خاک عراق یا ایران بگذرد که ظاهرا عراق برای این مسیر انتخاب شده است.

با وجود گرم شدن روابط ترکیه و امارات به شکل ظاهری و احیای آن از سال گذشته، منابع اصلی تنش همچنان باقی مانده است و دو طرف ترجیح داده اند تا بر روی اقتصاد تمرکز کنند

بنابراین، با وجود گرم شدن روابط ترکیه و امارات به شکل ظاهری و احیای آن از سال گذشته، منابع اصلی تنش همچنان باقی مانده است. اما با این وجود، دو طرف ترجیح داده اند تا بر روی اقتصاد تمرکز کنند، در حالی که تنشهای فی مابین نیز تا حدودی پس از سفر محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی، حاکم واقعی امارات به آنکارا در ماه نوامبر به عنوان اولین سفر بلندپایه از ۲۰۱۲ کاهش یافت.

سفر در حال حاضر اردوغان به امارات نیز در حالی در حال انجام است که امارات با تهدید فزاینده‌ای از سوی حوثی های یمن که از حمایت ایران برخوردارند و چندین حمله پهپادی و موشکی را به این کشور خلیج فارس انجام داده‌اند، و همکاری‌ های نظامی امارات با ایالات متحده و فرانسه افزایش یافته، مواجه است.

اردوغان پیش از عزیمت به سفر دو روزه خود اعلام کرد که این سفر، سرآغاز عصر جدیدی در روابط است؛ ضمن اینکه ترکیه در حال برنامه ریزی برای برداشتن گام هایی است که روابط به سطحی که شایسته آن است بازگردانده شود. گفتگو و همکاری ترکیه و امارات برای صلح و ثبات در منطقه مهم است. در واقع، تقویت روابط دوجانبه در دوره‌ای رخ می‌دهد که جهان شاهد افزایش رقابت‌ ها است و افزایش همکاری دو کشور به نفع منطقه خواهد بود.

علاوه بر آن، انور قرقاش مشاور رئیس امارات نیز در پست توییتری خود اعلام کرد که سفر رئیس جمهور ترکیه که اولین سفر از سال ۲۰۱۳ به امارات است، صفحه مثبت و جدیدی را در روابط دوجانبه باز خواهد کرد.

بر همین اساس، سفر رئیس جمهور ترکیه در هفته جاری، یک نقطه عطف بزرگ در روابط دو کشور است و نشان می دهد که رقبای دیرینه خاورمیانه قصد دارند راه را به منظور انجام تجارت و سرمایه‌گذاری با ارزش میلیاردها دلار باز کنند. حقیقت این است که طرفین، به دنبال ایجاد راه هایی در جهت کاهش بار اقتصادی سیاست های منطقه ای و توسعه بیش از حد خود هستند.

در نتیجه کاهش ارزش لیر ترکیه، دارایی های ترکیه در حال حاضر بسیار ارزان تر از یک سال گذشته است، در حالی که سرمایه گذاری های امارات متحده عربی احتمالاً سود قابل توجهی را در آینده به همراه خواهد داشت

در همین راستا، کشور میزبان برای خوشامدگویی به اردوغان، او را به بازدید نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۰ دبی و بلندترین ساختمان جهان در روز سه شنبه خواهد برد در حالی که برج خلیفه نیز به رنگ پرچم امارات و ترکیه روشن خواهد شد.

پس از سفر شیخ محمد در ماه نوامبر، امارات متحده عربی صندوق ۱۰ میلیارد دلاری را برای سرمایه گذاری در ترکیه اعلام کرد، جایی که اقتصاد در حال چرخش بوده و تورم در ماه گذشته به بالاترین حد در ۲۰ سال گذشته رسیده است. امارات که یک نیروگاه نفت و تجارت کوچک اما با نفوذ است، در ماه ژانویه یک سوآپ ارزی ۴.۹ میلیارد دلاری با ترکیه امضا کرد در حالی که برنامه هایی را برای یک صندوق ۱۰ میلیارد دلاری برای حمایت از سرمایه گذاری ها ترسیم کرده است. بر همین اساس، دو کشور ۱۰ قرارداد و تفاهم نامه تجاری را به امضا رسانده اند اما اینکه چه تعداد از این توافقات محقق خواهد شد یا خیر، سوالی است که باید به آن پاسخ داده شود.

با این حال، در نتیجه کاهش ارزش لیر ترکیه، دارایی های ترکیه در حال حاضر بسیار ارزان تر از یک سال گذشته است، در حالی که سرمایه گذاری های امارات متحده عربی احتمالاً سود قابل توجهی را در آینده به همراه خواهد داشت. اردوغان از سال گذشته به دنبال بهبود روابط با رقبای منطقه‌ای در مواجهه با افزایش انزوای دیپلماتیک است که باعث مسدود شدن سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه از سوی غرب شده است.

از آن جایی که تجارت این کشور عربی با ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۲۱ به ۲۶.۴ میلیارد درهم (۷.۲ میلیارد دلار) گزارش شده است، امارات امیدوار است تا حجم تجارت با ترکیه را دو یا سه برابر کند، به طوری که این امر را راهی به سمت بازارهای جدید می داند

با وجود همه آشفتگی‌ها در روابط ابوظبی و آنکارا، امارات، بزرگترین شریک تجاری ترکیه در خلیج فارس است. مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۰ با افزایش ۲۱ درصدی نسبت به سال پیش از آن معادل ۸.۹ میلیارد دلار ثبت شده در حالی که ترکیه قصد دارد تا چند سال آینده این رقم را به دو برابر برساند. در همین راستا، ترکیه قصد دارد تا همکاری با امارات را در چندین جبهه از جمله مقابله با تغییرات آب و هوایی، امنیت آب و غذا ارتقا دهد.

همچنین، از آن جایی که تجارت این کشور عربی با ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۲۱ به ۲۶.۴ میلیارد درهم (۷.۲ میلیارد دلار) گزارش شده است، امارات امیدوار است تا حجم تجارت با ترکیه را دو یا سه برابر کند، به طوری که این امر را راهی به سمت بازارهای جدید می داند.

بر همین اساس، شواهد نشان می دهد که منطق اقتصادی این معاملات تجاری بدیهی است، اما منطق استراتژیک آنها به این سادگی نیست. چنین قراردادهایی را می توان در سه عنوان دسته بندی کرد: سرمایه گذاری در شرکت های فناوری سودآور، سرمایه گذاری های استراتژیک و معاملات و مبادلات ارزی.

انتظارها بر این است که سفر اردوغان، همانند سفر شیخ محمد به ترکیه در ماه نوامبر گذشته، موفقیت‌آمیز باشد زیرا امارات غنی از انرژی بر روی دشمن قدیمی خود از طریق توسعه پیوندهای تجاری جدید با جهان شرط بندی کرده است

شرکت هلدینگ توسعه ابوظبی (ADQ) قراردادی را برای سرمایه گذاری در شرکت های فناوری ترکیه مانند ترندیول و قطیر و ایجاد یک صندوق فناوری محور امضا کرده است. ترندیول با ارزشی در حدود ۱۶.۵ میلیارد دلار تا آگوست سال گذشته به اولین استارتاپ ترکیه تبدیل، در حالی که Getir با ارزشی حدود ۷.۵ میلیارد دلار به عنوان دومین تک شاخ این کشور ثبت شد.

به گزارش رسانه‌های ترکیه، انتظار می‌رود اردوغان در این سفر، ۱۲ توافقنامه را با شرکای اماراتی امضا کند که شامل توافقات رسانه‌ ای و ارتباطات تا معاملات اقتصادی و دفاعی می شود.

آن طور که شواهد نشان می دهد انتظارها بر این است که سفر اردوغان، همانند سفر شیخ محمد به ترکیه در ماه نوامبر گذشته، موفقیت‌آمیز باشد زیرا امارات غنی از انرژی بر روی دشمن قدیمی خود از طریق توسعه پیوندهای تجاری جدید با جهان شرط بندی کرده است.