بازار؛ گروه کشاورزی: بازار نهاده های کشاورزی همچون بذر، کود و سموم کشاورزی از جمله بازارهای پرتنشی است که حواشی و مسائل بسیاری را همراه دارد. به طوری که کشاورزان از یک طرف خواهان نهاده های باکیفیت به خصوص محصولات وارداتی هستند و از سوی دیگر توان مالی چندانی برای استفاده از این محصولات را ندارند. این در حالی است که قیمت این محصولات غالبا با نوسانات نرخ ارز تغییر می کند. در راستای بررسی بازار نهاده های کشاورزی، خبرنگار بازار با «حسین باقری» مدیر یک شرکت فعال در حوزه واردات بذر سبزی و صیفی جات گفتگویی انجام داده است.
*واردات شما غالبا از چه کشورهایی صوت می گیرد؟
در ابتدا باید بدانید که این مجموعه سابقه ۳۰ ساله در امر واردات بذر سبزی و صیفی جات از کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکای شمالی دارد. ما در واقع در خصوص واردات بذر هیبرید و استاندارد فعالیت گسترده داریم.
تولید بذر یک بحث بسیار حرفه ای است و عمده بذوری که در ایران مصرف می شود هیبرید است و میزان مصرف بذور استاندارد بسیار کم است
*تفاوت آنچه شما وارد می کنید با آنچه در داخل تولید می شود از چه عواملی نشات می گیرد؟
در موضوع بذر بحث تولید حرفه ای تر است و عمده بذوری که در ایران مصرف می شود هیبرید است و میزان مصرف بذور استاندارد بسیار کم است و اگر هم هست غالباً مصرف داخلی دارد و شامل بذر سبزی و صیفی جات می‌شود. اما در بذوری که بحث صادرات مطرح است نیاز به استانداردهایی دارد که باید رعایت شود بنابراین باید بذوری آورده شود که از نظر کیفیت بتواند با کشورهایی که در اطراف ما هستند و در امر صادرات بسیار فعال هستند برابری کند.
بنابراین در بحث کیفیت بذری که وارد ایران می شود کشاورز بسیار راغب است که بذر باکیفیت خریداری کند است. لذا شرکت های وارد کننده سعی دارند ارقامی که وارد می کنند غالباً ارقام هیبریدی در حد رقابت با کشورهای اطراف باشد. از این جهت مجموعه ما راغب است که بتواند نهاده های خوب را به بازار ارائه بدهد و لذا توانسته ایم در زمینه «بذور هندوانه، گوجه و کلم ها» جایگاهی در بازار داخل برای خود به دست بیاوریم.
برخی شرکتهای داخلی کود و سموم با کیفیت تولید می کنند اما کشاورزان به دلیل عدم دسترسی به آنها و آگاه نبودن از وجود چنین شرکتهایی، چندان به محصولات داخلی اطمینان نمی کنند
*تفاوت سموم و کودهای داخلی با وارداتی ها از چه منظر قابل بررسی است؟
در مورد کود واقعیت امر این است که تولید کنندگان بسیاری در این زمینه فعال هستند و تولیدات داخلی با کیفیت و خوب نیز داریم. اما به هر حال در این مقوله مساله مهم این است که کودهایی که الان از کشورهای اروپایی می‌آوریم، موسسه آب و خاک سلامت و آنالیز آنها را بررسی می‌کند که اطمینان حاصل شود یک کود با کیفیت بالا به به ایران آورده می شود. الان شاهد هستیم که شرکت هایی در داخل با رعایت استاندارد ها فعال هستند و از شرکتهای معتبر اروپایی کودهای مورد نیاز را تامین می کنند ما نیز از یک شرکت معتبر فعال در آلمان کودهای مورد نیاز بخش کشاورزی را وارد کشور می کنیم و از سوی کشاورزان نیز مورد رضایت قرار گرفته است.
البته در بحث کود همانطور که می دانید شرکت هایی نیز در تولید داخل فعال هستند که برخی از آنها بسیار موفق بودند چون کیفیت و استاندارد لازم را رعایت کردند و توانستند موفق باشند. با این وجود در کشور شرکتهایی نیز وجود دارد که خوب کار نمی کنند و متاسفانه مسیر خوبی را طی نمی کنند و طبیعتاً کشاورزان ما اطلاعات کافی در مورد شرکت های معتبر داخلی که کود با کیفیت بالا تولید می کنند ندارند. لذا اگر تاثیر منفی در سموم و کودهای ایرانی می‌بینیم به دلیل عدم اطلاع کشاورز نسبت به شرکتهای تولید کننده است که بتوانند محصولاتی با کیفیت های بالا را انتخاب کنند، است.
از سوی دیگر تولیدکنندگان بسیاری نیز در حوزه تولید سموم در کشور داریم که جزو شرکت های تراز اول هستند و و حتی آنطور که بنده شنیده‌ام برخی از آنها صادرات نیز داشته اند. به طوری که شنیده ها حاکی است کشور افغانستان یکی از خریداران خوب کود و سموم با کیفیت ایران هستند و این نشان می دهد تولیدات داخل ما نیز قابل رقابت هستند.
آینده می طلبد که همگی ما به سمت کودهایی که به صورت ارگانیک تولید می شود پیش برویم اما قطعا نمی توان در کوتاه مدت محصول صد در صد ارگانیک در بازار ایران ببینیم
*ما محصولات غیر شیمیایی مانند سموم ارگانیک و گیاهی نیز داریم با توجه به اینکه شما با بازارهای خارجی نیز در ارتباط هستیم کمی در خصوص تفاوت نگاه کشاورزان کشورهای اروپایی با کشاورزان کشور به سموم غیر شیمیایی توضیح بدهید؟
آنچه مسلم است این است که آینده می طلبد که همگی ما به سمت کودهایی که به صورت ارگانیک تولید می شود پیش برویم و حتی به سمت سمومی که به صورت ارگانیک یا به صورت بیولوژیک در بازارهای اروپایی مصرف می شود پیش برویم. اما واقعیت امر این است که این نیاز به یک فرهنگ سازی دارد که از ریشه در بین کشاورزان عموم مردم فرهنگ سازی شود.
مساله اینجا است که اگر قرار باشد کالایی به صورت ارگانیک به دست مصرف کننده برسد باید یکسری زمینه سازی های اساسی انجام شود. یعنی تعریف ما از ارگانیک این نیست که اگر در یک دوره شش ماهه از سموم غیرشیمیایی استفاده شود آن کالا ارگانیک خواهد بود. بلکه در بحث بذر و تولید کشاورزی بعضا ۳سال در زمین مورد نظر کود شیمیایی استفاده نمی شود تا به این ترتیب زمین عاری از هرگونه کود شیمیایی باشد که بتواند یک محصول ارگانیک را تحویل مصرف کننده بدهد.
به نظر بنده اگر فرهنگ سازی خوبی در این زمینه صورت بگیرد در آینده نتیجه خوبی نیز در پی خواهد داشت و سلامت کالا برای مصرف کننده تضمین می شود. البته باز هم تاکید می کنم که به دلیل نهادینه شدن مصرف سموم شیمیایی در بین کشاورزان و عدم ترویج استفاده از سموم غیرشیمیایی، قطعا نمی توان در کوتاه مدت محصول صد در صد ارگانیک در بازار ایران ببینیم و در حال حاضر کشورهای اروپایی نیز محصولات صد درصد ارگانیک ندارند مگر اینکه تولیدات برندی معروف باشد. در واقع به صورت صد درصدی ارگانیک نیست چون خود آنها نیز صد درصد به این واقعیت نرسیده اند.
*یکی از اصلی ترین گلایه کشاورزان به نوسانات قیمت کود و سموم کشاورزی خارجی برمی‌گردد. شما به عنوان یک وارد کننده نسبت به سال گذشته تا چه حد با افزایش قیمت مواجه شده اید؟
همانطور که می دانید در دو سال گذشته نوسانات مکرر نرخ ارز را داشتیم و در حالی که تا پیش از این ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات انواع بذرها، سموم و کودهای کشاورزی تخصیص داده می شد، ارز برداشته شد و پس از آن در بازار آزاد نیز افزایش نرخ ارز را داشتیم. همه این موارد باعث شد که هزینه ها بالا برود و قیمت کود و سم تا ۶ برابر بالا برود. از طرف دیگر این افزایش قیمتها در اجاره زمین و هزینه هایی که در تولید محصول بوده تاثیر گذار بود و متناسب با عایدی که برای کشاورز در پی داشت نبود. به این ترتیب متاسفانه اغلب کشاورزان در این بین متضرر می شوند.
اگر برای بحث صادرات محصولات کشاورزی به درستی برنامه ریزی شود کشاورزان متضرر نمی شوند و از پس هزینه های تامین نهاده های با کیفیت بر می آِیند
*با این تفاسیر چه باید کرد که کشاورز از پس پرداخت هزینه های خرید نهاده های باکیفیت بر بیایند؟
در حال حاضر و بعد از گذشت این دو سال اگر برای بحث صادرات به خوبی برنامه ریزی کنیم ما می‌توانیم به جایی برسیم که بدون تخصیص ارز دولتی با صادر کردن محصولات کشاورزی واردات انواع سموم و کودهای با کیفیت را داشته باشیم که به این ترتیب هم برای خود کشاورز منافع مالی داشته باشد و هم برای وارد کنندگان جهت وارد کردن نهاده های باکیفیت بازار هموار کننده راه باشد. به عبارت دیگر اگر در مقوله صادرات به بازارهای پر مصرف محصولات کشاورزی مانند «روسیه و عراق» بتوانیم خوب عمل کنیم که این بازارها خواهان محصولات کشاورزی ما باشند و مازاد تولید داخلی روانه این بازارها شوند، از روی زمین ماندن محصولات کشاورزی و متضرر شدن کشاورزان جلوگیری می کنیم. تا به این ترتیب از نظر مالی کشاورزان توان پرداخت هزینه های مربوط به انواع کود و سموم با کیفیت را داشته باشند. با توجه به اینکه در مقوله صادرات بخشی از امور مربوط به وزارت جهاد کشاورزی بخشی مرتبط با وزارت صمت و همچنین بخشی مربوط به گمرکات کشور است لذا برای تحقق این امر نیز باید همکاری سازمانها و ارگان‌ها را داشته باشیم.
یعنی اگر مسئولان مربوطه حال هر سازمان و نهادی است که در این کار تأثیرگذار هستند، بتوانند برنامه ریزی برای کشاورزی کشور متناسب با همین امکاناتی که داریم از جمله چهار فصل بودن، داشته باشند قطعا بحث صادرات محصولات کشاورزی می تواند به همه افراد دخیل در این صنعت کمک کند. به خصوص اینکه در بحث محصولات کشاورزی حداقل ۴۰ درصد از جامعه کشور که همان کشاورزان هستند تاثیر گذارند.
*در پایان کمی از چالش های حوزه کاری خود بگویید.
صادقانه باید بگویم که در بحث واردات مشکلات بسیار زیادی داشته ایم که مهمترین آنها، تحریم ها است و می توان به جرات گفت ما از تحریم‌ها به نوعی عبور کرده‌ایم و راهکارهای روبه رو شدن با این مشکلات را به دست آورده ایم. به عنوان مثال توانسته ایم بذرهای با کیفیت را با هر سختی که بوده وارد کشور کنیم و وزارت جهاد نیز در این مسیر با ما همکاری داشته است.
در واقع تحریم‌ها در امر نقل و انتقال پول برای ما بسیار چالش زا و مشکل زا شده است و یا در مورد واردات کالاها که بعضی از کشورها با یک مرجع خاص اجازه ندارند به ایران کالایی ارسال کنند و ما مجبور هستیم کشور ثالثی را پیدا کنیم و این امر دردسر ساز است. در غیر اینصورت مشکل خاص دیگری در امر واردات نداریم و اگرچه انجام این کار سخت شده است اما در نهایت تلاش می‌کنیم که محصول به کشور وارد شود و خوشبختانه توانستیم تامین کننده بخشی از بازار باشیم.
نظر شما