بابک رحیمیان، گروه استان ها: باوجوداینکه بیش از یک دهه است به طرق مختلف مسئولان و نمایندگان قوچان سخن از توسعه این شهرستان زده و بسیاری از اوقات این توسعه را با الحاق این شهرستان به استان خراسان شمالی گره می‌زنند اما واقعیت این است که هنوز خواب‌های گران برای این شهرستان تعبیر نشده است.
از ابتدای دهه ۹۰ هر چند هرازگاهی صحبت از جداسازی شهرستانهای قوچان و درگز در خراسان رضوی و الحاق آن به استان خراسان شمالی از زبان مسئولان شنیده می‌شود و استانداران سابق نیز برای ضریب دادن به این موضوع آن را یکی از مطالبات مردم این شهرستان‌ها عنوان می‌کنند.
این سوژه در طی سال های گذشته چنان داغ و جدی بود که حتی محمود احمدی بی‌غش؛ استاندار وقت خراسان شمالی در مردادماه سال ۱۳۹۲ از پیوستن قوچان تا هفته دولت همان سال به استان خراسان شمالی خبر داد!
شهرستان قوچان در فاصله ۱۲۰ کیلومتری و درگز در فاصله ۲۴۰کیلومتری بجنورد، اکنون در جغرافیای استان خراسان رضوی قرار دارند اما به نظر می‌رسد حال که این دو شهرستان نتوانسته اند از ظرفیت‌های خراسان رضوی برای توسعه بهره ببرند لذا مسئولان آن ترجیح می‌دهند تا شانس توسعه را در پیوستن به خراسان شمالی جست و جو کنند.
خواب‌های بزرگ برای قوچان
در حالی که در سال ۱۳۹۲ تب‌وتاب موضوع الحاق قوچان به خراسان شمالی بیش از هر وقت دیگری در بین مسئولان بالاگرفته بود «هادی شوشتری» نماینده وقت مردم قوچان سخنانی را در این رابطه به زبان آورد که بیشتر شبیه رویا بود تا حقیقت و لذا به مثابه همان مثل قدیمی «سنگ بزرگ نشانه نزدن است» را تداعی می کرد.
نماینده وقت مردم قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی در سال ۹۲ حتی پا را از جداسازی قوچان از خراسان رضوی فراتر گذاشت و اعلام کرد: الحاق شهرستان قوچان به استان خراسان شمالی یک شایعه است چون قوچان ظرفیت تبدیل‌شدن به استان را دارد و ما به دنبال ایجاد استان جدید با مرکزیت قوچان هستیم!
هادی شوشتری که در آن زمان به عنوان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز فعالیت داشت در این رابطه اظهار کرد: در همین راستا در حال پیگیری ارتقا فرمانداری قوچان به فرمانداری ویژه و همچنین ایجاد منطقه ویژه اقتصادی قوچان با استفاده از ظرفیت‌های ویژه قوچان و موقعیت مرزی آن هستیم.
جالب اینجاست که در همان زمان هادی شوشتری از مذاکره با سرمایه‌گذاران چینی جهت سرمایه‌گذاری در منطقه جهت اشتغال انبوه خبر داد و به گونه ای سخن می‌گفت که بسیاری از مردم تصور می‌کردند قوچان به قطب تولید کار تبدیل خواهد شد.
شوشتری در آن زمان حتی اعلام کرد: در صدد ایجاد فرمانداری ویژه، ۳بخش و ۳ نقطه شهری برای تبدیل‌شدن قوچان به استان در تلاش هستیم.
قوچان در زیر سایه مشهد
امید حضرتی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: الحاق قوچان به خراسان شمالی در زمانی که قرار بود استان خراسان بزرگ به سه استان مجزا تقسیم شود مطرح بود اما به یاد دارم که همان زمان هم هیچ یک از مسئولان و حتی مردم حاضر به الحاق به خراسان شمالی نبودند و ترجیح می‌دادند که در حیطه استان خراسان رضوی باشند.
وی بیان کرد: از آنجا که استان خراسان رضوی نسبت به دو استان دیگر از نظر بودجه؛ امکانات و سایر پتانسیل‌ها از مزایای قابل توجهی برخوردار بود لذا تصور مردم و مسئولان بر این بود که این قابلیت‌ها به طور حتم قوچان را توسعه خواهد داد و به آهنگ رشد آن شتاب خواهد بخشید.
وی ادامه داد: حال پس از گذشت سال ها وقتی‌که مشاهده می‌شود شهرستان قوچان در زیر سایه مشهد مقدس گم‌شده است و سیل بیکاری و مهاجرت جوانان به مشهد متوقف نمی‌شود حال نگاه ها به سمت پیوستن و امتحان کردن شانس این شهرستان در زیر سایه استان خراسان شمالی مطرح است.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: طبیعی است که یک سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد به واسطه وجود امکانات در مشهد سرمایه‌گذاری کند تا قوچان، لذا این جاذبه پر قدرت مشهد اجازه رشد و توسعه به قوچان نمی‌دهد.
وی اظهار کرد: از آنجا که مشهد با مسائل و موضوعات ملی و بزرگی درگیر است لذا استاندار و یا معاونان این استان تمایل کمتری برای حضور و یا حل مشکلات شهرستانهای کوچک مانند قوچان داشته و متاسفانه تمرکز بیشتر بر روی مشهد است تا شهرستانهای اطراف.
وی در این رابطه اذعان کرد: خیلی واضح است که شما وقتی نگاهی به اخبار رسانه ها و یا صورت جلسه نهادهای دولتی می اندازید کمتر خبر یا جلسه‌ای را مشاهده می‌کنید که با محوریت حل مشکلات تولیدکنندگان شهرستانی باشد.
غنی از ثروت فقیر از توسعه
حضرتی بابیان اینکه البته این دیدگاه وابسته به مشهد و مرکزیت خود به عنوان آفتی بزرگ قلمداد می‌شود افزود: قوچان به عنوان یکی از قطب‌های بزرگ تولید دام، شیر و لبنیات مطرح است اما متاسفانه مشاهده می‌کنید که این ظرفیت ناشناخته و گمنام است چرا؟ چون بخش خصوصی منتظر حرکت دولت و از آن طرف دولت در انتظار حرکت از طرف بخش خصوصی است که آستین همت را بالا بزند.
وی افزود: روزگاری بزرگ ترین کارخانه تولید دوچرخه خاورمیانه با نام «آساک دوچرخ» در این شهرستان راه اندازی شد اما حالا مشاهده کنید از این ثروت و اسم چه باقی مانده است و چرا حتی توان احیای همین یک کارخانه را هم نداریم!
این کارشناس اقتصادی با اشاره به این موضوع که تنها با الحاق به یک استان و دریافت بودجه بیشتر نمی توان به توسعه یک شهرستان امیدوار بود اظهار کرد: توسعه تنها با دریافت بودجه محقق نمی شود.
حضرتی گفت: در حالی ناامیدی و بیکاری در دل مردم شهرستانهای قوچان و درگز موج می‌زند که این منطقه دارای بسترهای تولید ثروت مانند هم‌جواری با مرز ترکمنستان و سرمایه‌های هنگفت ملی همچون پایانه مرزی، ساختمان گمرک، تأسیسات و تجهیزات این‌چنینی است که متأسفانه بلااستفاده مانده و به دلیل خدشه دار شدن روابط سیاسی و تجاری این امکانات خاک می‌خورد.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: مرز باجگیران نزدیک‌ترین مرز به عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان بوده و این سیاست‌گذاری توسط این کشور وضع‌شده که از این مسیر ترانزیت و حمل کالا صورت نگرفته و تنها مسیر مسافری باشد.
وی تاکید کرد: اگر رویکرد دولت جدید توجه به مناطق محروم و حل مسئله اشتغال است بنابراین باید در سفرهای استانی مشکلات مرزی حل‌وفصل شود تا از مهاجرت به شهرهای بزرگ‌تر جلوگیری به عمل آید.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: این خواسته مردم و مرزنشینان است که بازدیدی نیز توسط ریاست جمهوری به مرزها و مشکلات مرزنشینان و ساکنان آن داشته باشند چون رونق مرزها بسیاری از مشکلات مسائل اقتصادی امروز را برطرف می‌سازد.
وی اذعان کرد: بسیاری از مسئولان کشوری که بارها به جهت انتخاب سفر زمینی و نزدیک بودن حدود ۳۰ کیلومتر عشق‌آباد از پایانه باجگیران این مسیر را انتخاب کردند اما به نظر می‌رسد در مذاکرات و مجاب کردن همسایه‌ها هنوز موفق نبودند و لذا شاهد تعطیلی این بازرچه مرزی و سایه‌اندازی بیکاری در این منطقه هستیم لذا وقتی می‌توان گره‌های ریز این‌چنینی را برای ایجاد اشتغال گشود لازم نیست دست به تقسیمات کشوری برای حل مشکلات بزنیم.
مردم از الحاق به خراسان شمالی راضی هستند
نماینده مردم قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با بازار پیرامون دلایل الحاق قوچان به استان خراسان شمالی اظهار کرد: فرهنگ شهرستان قوچان مشاهبت بسیاری با فرهنگ و سنت های استان خراسان شمالی دارد.
علی اذری افزود: از طرفی این شهرستان به دلیل برخورداری از مرز باجگیران و منطقه ویژه اقتصادی و استقرار این امکانات در نزدیکی به پایتخت ترکمنستان و از طرفی راه‌های ارتباط با شهر های مهم از جمله مشهد مقدس و شهرستانهای سبزوار و نیشابور می‌تواند ضمن الحاق به استان خراسان شمالی جز شهرستانهای مهم به حساب آمده و بودجه‌های مناسبی نیز دریافت کند.
وی افزود: این الحاق برای استان خراسان شمالی نیز یک اهمیت و مزیت محسوب می‌شود و با ارزش و ویژگی‌هایی که نام برده شد سبب ارتقای مؤلفه‌های رشد این استان خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه البته استان خراسان شمالی نیز از محرمیت‌های بسیاری رنج می برد و یکی از دلایل محرومیت آن وسعت و جمعیت آن است افزود: استان خراسان شمالی بیش از ۳۰۰ کیلومتر مرز دارد اما با این مرز مشترک و قابل توجه نتوانسته گمرک و بازارچه‌ای ایجاد کند.
وی افزود :محرومیت استان خراسان شمالی سبب شد که در حوزه محرومیت‌زدایی و در بودجه پیش رو برای اولین بار حدود ۲۰ هزار میلیارد برای این استان تصویب شود که بودجه خوبی است.
نماینده مردم قوچان در پاسخ به این سوال که در نهایت طرح الحاق این شهرستان به خراسان شمالی به کجا رسید خاطرنشان کرد: این طرح یکی از طرح‌هایی است که گفت وگوهایی بسیاری درباره آن در حال انجام است و البته موضوعاتی نظیر اینکه چه هزینه‌هایی را می‌طلبد و چه توسعه‌ای برای مردم به ارمغان خواهد آورد هنوز نیازمند بحث و بررسی است اما آنچه که مسلم است طبق بررسی‌های صورت گرفته اکثر مردم شهرستان با این الحاق موافق اند.
وی تاکید کرد:با این حال به هر دلیلی نیاز است تا بررسی بهتر و بیش تری انجام شود که چه امتیازهایی برای قوچان حاصل خواهد شد و لذا من فکر می‌کنم این گفت وگوها که با وزیر کشور شده و در ادامه با ریاست جمهوری ادامه خواهد یافت می تواند این طرح را به منزل مقصود و نتیجه مطلوب رساند و آنچه که به دنبال آن هستیم اتفاق بیفتد تا مردم عزیز و خونگرم قوچان بیش از گذشته آسودگی، آسایش و بهبود معیشت را احساس کنند.
استانداری بی خبر است
موضوع الحاق قوچان به خراسان شمالی و تلاش برای جدایی از خراسان رضوی در حالی بنا بر اظهارات نماینده مردم قوجان در دست پیگیری است که سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی در ابتدای سال جدید اعلام کرد: استانداری با طرح مواردی نظیر جدا شدن شهرستانهای قوچان و درگز از استان و الحاق آن‌ها به خراسان شمالی در شرایط فعلی به هیچ وجه موافق نیست و هیچ گونه برنامه‌ای نیز برای اجرای آن ندارد.
محمدعلی نبی پور در واکنش به اظهارات علی آذری نماینده قوچان مبنی بر اینکه پیگیر هستیم تا قوچان و حتی درگز را از استان خراسان رضوی جدا کرده و به خراسان شمالی ملحق کنیم حتی اظهار کرد: استانداری خراسان رضوی در جریان چنین موضوعی قرار ندارد.
موضوع الحاق قوچان به خراسان شمالی و تلاش برای جدایی از خراسان رضوی در حالی بنا بر اظهارات نماینده مردم قوچان در دست پیگیری است که سرپرست معاونت سیاسی ، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی می گوید: استانداری با طرح مواردی نظیر جدا شدن شهرستانهای قوچان و درگز از استان و الحاق آن‌ها به خراسان شمالی در شرایط فعلی به هیچ وجه موافق نیست و هیچ گونه برنامه‌ای نیز برای اجرای آن ندارد
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی افزود: از طرفی این گونه موضوعات در حال حاضر به هیچ وجه در دستور کار وزارت کشور نیز قرار ندارد ، همچنین اجرای آن نیاز به طی کردن فرآیند قانونی و کارشناسی خاص دارد و صرفا تهران به‌تنهایی نمی‌تواند در این باره تصمیم‌گیری کند و حتی رضایت اکثریت مردم منطقه نیز برای تحقق آن موردنیاز می‌باشد.
وی بابیان اینکه اجرای این گونه برنامه‌ها نیاز به تغییرات زیاد و پیچیده از لحاظ سیستم اداری دارد، تصریح کرد: استانداری خراسان رضوی نیز با طرح این گونه مباحث در شرایط فعلی به هیچ وجه موافق نیست و هیچ گونه برنامه‌ای نیز برای اجرای آن ندارد.
تقسیمات کشوری
استان خراسان شمالی واقع در شمال شرق کشور در پی تقسیم استان خراسان به سه استان و پس از کش‌وقوس‌های فراوان سرانجام در ۱۹ مرداد سال ۸۳ به عنوان بیست و نهمین استان کشور تاسیس شد.
این استان مرزی ۸۶۷ هزار نفری در حال حاضر دارای هشت شهرستان بجنورد، شیروان، اسفراین، فاروج، مانه و سملقان، گرمه، جاجرم و راز و جرگلان است و با ۲۸ هزار کیلومتر مربع وسعت، پنجمین استان کشور بعد از استان‌های؛ اردبیل، قم، قزوین، و گلستان محسوب می شود که بعد از انقلاب اسلامی تاسیس شده اند.
اگرچه در سال ۸۳ و در ابتدای امر تاسیس خراسان شمالی، قرار بود با توجه به قرابت فرهنگی و طبیعی شهرهای این خطه از ایران اسلامی، نقشه این استان تا درگز و قوچان نیز کشیده شود اما در آن زمان گروهی پای به میدان گذاشته و به هر طریق ممکن مانع از این الحاق شدند.
البته سرانجام با تلاش های انجام شده فاروج که در آن زمان یکی از بخش های شهرستان قوچان محسوب می شد؛ خود به شهرستان ارتقاء یافت و به خراسان شمالی الحاق شد اما قوچان و درگز همچنان در نقشه تقسیمات کشوری خراسان رضوی باقی ماندند.
بسیاری از مردم و مسئولان که توفیقی در توسعه این دو شهرستان در طی سال های گذشته نیافتند بر این باورند که با جداسازی این شهرستان ها و پیوستن به استان خراسان شمالی آهنگ رشد این منطقه نیز تغییر خواهد کرد و لذا بد نیست تا بخت خود را در تقسیمات جدید نیز امتحان کنند، حالا باید منتظر ماند و دید که آیا این خواب تعبیر می شود یا خیر؟
نظر شما