بازار؛ گروه استانها: قم جزء کلان شهرهای ایران و از مقاصد مهم گردشگری این کشور به شمار می‌رود که سالانه میزبان بیش از ۲۰ میلیون گردشگر خارجی و ایرانی است؛ جدای از بعد زیارتی و مذهبی قم، در دل این کلان‌شهر جاذبه‌های تاریخی با ظرفیت‌های خوبی وجود دارد که از آن غفلت شده و امروز حتی در بین خود قمی‌ها گمنام است.
جاذبه‌های تاریخی منتظر بهسازی و مرمت هستند تا برای گردشگران خودنمایی و هم برای اقتصاد شهر و هم مردم محلی تولید اشتغال و در اقتصاد پایدار هم تأثیرگذار باشند چرا که تغییر کاربری جاذبه‌های تاریخی و یا نونوار کردن این جاذبه‌ها در دیگر استانها در قالب طرح‌های بازآفرینی نشان از تأثیر مثبت آن در جذب گردشگر دارد؛ بافت تاریخی و جاذبه‌های تاریخی قم به دلیل چندصدایی از اجرای طرح‌های بازآفرینی محروم بوده و باعث شده نفس‌های این بافت به شمار افتاده و سیمایی آشفته در ذهن رهگذران ایجاد کند.
سیمای آشفته بازار کهنه
از سیمای آشفته بازار کهنه به عنوان قدیمی‌ترین بازار قم گرفته تا چهل اختران که در جدول سومین مقصد گردشگری قم قرار گرفته است می‌توان این بی سروسامانی را دید؛ جاذبه‌هایی که بیشتر در هسته مرکزی و حتی اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) قرار گرفته می‌توانست در رونق گردشگری قم تأثیرگذار باشد.
این در حالی است که دیگر استانها با برندسازی یک جاذبه و اجرای طرح‌های بازآفرینی در بافت تاریخی خود توانسته‌اند به رشد اقتصادی بافت تاریخی و حتی ناکارآمد خود پای گردشگران را باز کرده‌اند و بهره‌های بسیار اقتصادی را برده‌اند مانند بهسازی بافت تاریخی در شهرهای یزد، کاشان، اصفهان و غیره همه و همه گویای این نکته است که می‌توان با نوسازی و بهسازی به اهداف بزرگی دست یافت.
جاذبه‌های تاریخی منتظر بهسازی و مرمت هستند تا برای گردشگران خودنمایی و هم برای اقتصاد شهر و هم مردم محلی تولید اشتغال و در اقتصاد پایدار هم تأثیرگذار باشند
اما بازآفرینی چیست؟ بازآفرینی یا همان بهسازی، نوسازی و یا بازسازی و هم‌چنین توانمندسازی است؛ فرآیندی است که به خلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی‌های اصلی و کالبدی فضاهای ناکارآمد و فرسوده منجر می‌شود؛ در قم ۳۱۵ هکتار بافت فرسوده در دل بافت تاریخی وجود دارد که ۶۰ درصد قمی‌ها در این بافت ساکن هستند و منتظر اجرای طرح‌های بازآفرینی از سوی مسئولان می‌باشند تا جایی که مهم‌ترین خواسته آنها در سفر اخیر هیئت دولت به قم ساماندهی بافت فرسوده و بافت تاریخی بود.با توجه به قرار گرفتن به درهم آمیخته شدن بافت تاریخی و فرسوده شهری در قم اجرای طرح‌های بازآفرینی و تغییر کاربری بافت فرسوده‌ای که تناسبی با بافت تاریخی قم ندارد در سفر دولت سیزدهم مطرح و این امر به عنوان یک مصوبه پیگیری شد.
بافت فرسوده قم منتظر عزم دولت سیزدهم
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی در جلسه شورای اداری که با حضور رئیس جمهور در قم برگزار شد، گفت: به دلیل ویژگی بافت و کالبد، بافت‌های فرسوده شهری در صورت بروز حوادث طبیعی، امکان امدادرسانی در این مناطق غیرممکن خواهد بود و با قرارگیری ۳۱۵ هکتار از هسته مرکزی قم در قالب بافت تاریخی امکان هرگونه رشد و توسعه شهری قفل شده است، از دولت درخواست می‌شود بافت‌های تاریخی را به‌صورت لکه‌ای مشخص کند تا امکان توسعه شهری در دیگر نقاط فرسوده در هسته مرکزی شهر فراهم شود.
حجت الاسلام مجتبی ذوالنور بیان می‌کند: ۳۱۵ هکتار از بافت هسته مرکزی شهر قم در دل بافت‌های تاریخی قرار گرفته که این مسئله بازآفرینی و توسعه شهری را دشوار کرده است و از دولت انتظار می‌رود اعتبارات بازآفرینی ۲۰ هزار واحد مسکونی استان قم را تأمین و اختصاص دهد.
۳۱۵ هکتار از بافت هسته مرکزی شهر قم در دل بافت‌های تاریخی قرار گرفته که این مسئله بازآفرینی و توسعه شهری را دشوار کرده است
در جریان سفر اخیر رئیس جمهور به قم تأکید شده که به صورت صددرصدی نمی‌توان گفت که همه ۳۱۵ هکتاری این بافت جاذبه تاریخی و یا اماکن تاریخی هستند لذا مصوب شد تا وزیر گردشگری مأمور شود تا در یک بازنگری در این محدوده محل‌هایی که بافت تاریخی نیست به صورت نقطه‌ای از بافت حذف شود تا ساکنان این مناطق که ۶۰ درصد جمعیت قم را تشکیل می‌دهند در زمینه ساخت و ساز فعالیت کنند؛ این نکته جزء مصوبات سفر رئیس جمهور به قم بود تا در یک زمان تعیین تکلیف شود.
با توجه به این که قم دومین شهر مذهبی کشور است و باید بودجه کلان‌شهرهای مذهبی کشور را برای توسعه خود دریافت کند اما شهر قم از این بودجه محروم ماند و با وجودی که میزبان سالانه ۲۰ گردشگر داخلی و خارجی است موفق به دریافت چنین بودجه‌ای نشد.
نگین گردشگری مذهبی کشور از اعتبارات شهرهای مذهبی کشور بازماند
مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر قم در این باره به خبرنگار بازار می‌گوید: قرار بود ردیف بودجه‌ای از بودجه ویژه کلان شهرهای مذهبی به ما تعلق گیرد که به شهر مشهد ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار تعلق گرفت و قم و شیراز از این ردیف بودجه محروم شد؛ که تنها از ۳۰ میلیارد تومان بودجه هم ۳ میلیارد تومان آن را جذب کردیم
علیرضا خاکی با بیان اینکه حتی یک بسته ۵۰ میلیارد تومانی هم تهیه کرده و پیشنهاد دادیم و در سال ۹۷ و ۹۸ هم ارسال شد؛ اطلاعات دقیق را می‌توان از اداره کل راه و شهرسازی هم پیگیری کنید؛ در سال‌های گذشته فقط ۳ میلیارد تومان جذب شد که ۳۰۰ میلیون آن برای میراث فرهنگی اختصاص یافت که در کل اعتبار معنا داری هم نیست، ابراز کرد: از سال ۹۵ که فعالیت جدید این سازمان شروع شد به طور متمرکز ۱۰ پروژه شاخص را در اطراف حرم مطهر پیگیری کردیم و برآورد قیمت و طرح و برنامه آن هم تهیه شد اما نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد، بافت فرسوده‌ای است که با آن مواجه هستیم.
وی در ادامه می‌افزاید: هدف فراهم سازی بستر برای حضور زائران در بافت‌های تاریخی است، علاوه بر آن چند پروژه دیگری مانند ساماندهی میدان شهید مطهری و بحث ادامه تملکات میدان میوه و تره بار قدیم شد که از سوی سازمان میادین در حال انجام و در حال پیگیری برای بحث آرام بخشی میدان هستیم که تا کمیسیون ماده ۵ هم پیش رفته است.
چندصدایی‌هایی که نتوانست ناجی بافت تاریخی قم باشد
مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) بیان می‌کند: نکته مهمی که می‌تواند کلید حل مشکلات و چالش‌های موجود در اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری وجود دارد این است که از سال ۷۲ یعنی قریب به ۲۰ سال پیش قرار بود اراضی ۴۸ هکتاری پردیسان به عنوان پشتوانه ساماندهی اجرای پروژه‌های بازآفرینی بافت فرسوده قرار گیرد یعنی این که مدیریت شهری به دنبال تعریف پروژه باشد و از هر روشی اعتبار و منابع مالی خود را تأمین کند اما متأسفانه تا سال ۹۵ هیچ اقدامی در این زمینه در قم صورت نگرفت.
خاکی عنوان می‌کند: با توجه به این که در زمینه بهره‌گیری از اراضی ۴۸ هکتاری کاری صورت نگرفت مقرر شد این فرصت به اصفهان داده شود و قم از این ظرفیت محروم شود ولی کارگروه‌هایی تشکیل و هشت پروژه از ۱۰ پروژه تعریف شده و قرار شد منابع مالی ۴۸ هکتاری تأمین شود.
از سال ۷۲ یعنی قریب به ۲۰ سال پیش قرار بود اراضی ۴۸ هکتاری پردیسان به عنوان پشتوانه ساماندهی اجرای پروژه‌های بازآفرینی بافت فرسوده قرار گیرد
سید محمد تقی شاهچراغی استاندار قم در جریان سفر اخیر رئیس جمهور به استان قم در جلسه شورای اداری طی سخنانی دولت سیزدهم را از وجود سکونتگاه‌های غیر رسمی در قم مطلع کرد؛ به گفته سید محمدتقی شاهچراغی؛ در حجم بالای سکونتگاه‌های غیررسمی، خانه‌هایی در حریم دکل و بافت‌های فرسوده قرار دارد و با توجه به وجود حرم مطهر، حوزه علمیه و مسجد مقدس جمکران شاهد رشد نامتوازن جمعیت این استان هستیم که مسئله سبب به وجود آمدن سکونتگاه‌های غیررسمی در حاشیه شهر شده است.
بافت فرسوده قم چشم انتظار تسهیلات
در هسته مرکزی شهر قم در کنار حفظ حریم ارتفاعی حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیها) با توجه به وجود بافت فرسوده در این محدوده انتظار می‌رود نسبت به ارائه تسهیلات و اعتبارات برای نوسازی و بهسازی این محدوده از شهر حمایت‌هایی صورت گیرد از مدیریت شهری استان انتظار می‌رود که اعتباراتی را چه از ردیف بود بودجه بهسازی بافت فرسوده و چه از ردیف اعتباراتی که از طرح حرم است استفاده شود و در کنار آن از مردم برای احیای بافت فرسوده حمایت شود.
نظر شما