رئالیسم سایبری؛ مشکلات ژئوپلیتیکی راه حل فنی ندارند

بازار؛ گروه بین الملل: در سپتامبر ۲۰۱۵، «باراک اوباما»، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، در کنار «شی جین پینگ»، رئیس جمهور چین در باغ گل رز کاخ سفید ایستاد و یک توافق تاریخی را برای مهار جاسوسی اقتصادی مرتبط با سایبری اعلام کرد. دامنه این توافق بسیار کم بود و چین و ایالات متحده آمریکا را تنها به توقف دزدی یا کمک به سرقت سایبری دارایی معنوی به منظور تقویت صنعت داخلی متعهد کرد.

این مهم در واقع تعهدی راحت برای ایالات متحده آمریکا بود از آنجایی که واشنگتن مدت هاست سرویس های اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا را از انجام جاسوسی اقتصادی به نفع شرکت های خصوصی منع کرده بود. اما این یک تعهد پیشگامانه برای چین بود زیرا سازمان های نظامی و اطلاعاتی آن برای بیش از یک دهه درگیر سرقت گسترده سایبری از مالکیت معنوی و اسرار دولتی ایالات متحده آمریکا بودند.

توافق مذکور به دلیل چگونگی شکل گیری آن به همان اندازه پیشگامانه بود. در هفته‌های منتهی به مراسم باغ رز، اوباما تهدید کرده بود که شرکت‌های چینی و شهروندانی را که به هدف قرار دادن شرکت‌های آمریکایی با حملات سایبری یا سوء استفاده از مالکیت معنوی برای منافع تجاری ادامه ‌دهند، تحریم خواهد کرد.

این تهدیدها، اولین تهدیدی است که رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به جاسوسی اقتصادی چین صادر کرده بود و نه تنها به فعالیت های سایبری چین بلکه به اهداف اقتصادی و استراتژیک گسترده تر آن نیز توجه می کند. اوباما به رهبران تجاری گفت: «ما در حال آماده‌سازی و تدوین تعدادی از برنامه ها هستیم که به چینی‌ها نشان می‌دهد این موضوع فقط به خاطر ناراحتی ما نیست، بلکه چیزی است که اگر حل نشود، روابط دوجانبه را تحت فشار قرار می‌دهد».

در ابتدا، توافق با موفقیت محدودی همراه بود. نفوذ گروه های وابسته به دولت چین در سال ۲۰۱۶ به کمترین میزان خود در بیش از یک دهه گذشته رسید و برای دو سال شرکت های آمریکایی از این رویداد نهایت بهره را بردند. اما تنش زدایی کوتاه مدت بود.

در سال ۲۰۱۸، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، جنگ تجاری را آغاز کرد که اهرم اقتصادی ایالات متحده بر چین را کاهش داد و انگیزه های پکن برای پایبندی به پیمان مذکور را کاهش داد.

اواخر همان سال، آژانس امنیت ملی امریکا، چین را به نقض توافق متهم کرد و وزارت دادگستری ایالات متحده هکرهای چینی را به اتهام جاسوسی اقتصادی سایبری متهم کرد. دولت ترامپ تهدید کرد که تحریم‌های گسترده‌ای را علیه شرکت‌های چینی اعمال خواهد کرد، اما در نهایت تنها چند شرکت را تحریم کرد.

توافق اوباما شی جین پینگ اگرچه در پایان شکست خورد، اما مدلی امیدوارکننده برای مقابله با تهدیدات سایبری ارائه می‌کند. تا همین اواخر، ایالات متحده آمریکا تمایل داشت مسائل مربوط به فضای سایبری را به عنوان مجموعه محدودی از مشکلات فنی که در درجه اول با ترکیبی از تدابیر دفاعی و بازدارندگی محدود حل می شود، در نظر بگیرد. این تلاش‌های دفاعی شامل تأمین مالی برای نوسازی فناوری، تنظیم صنایع درگیر در زیرساخت‌های حیاتی و بهبود همکاری و اشتراک‌گذاری اطلاعات بین دولت و صنعت بوده است.

بازدارندگی معمولاً شامل اقدامات تنبیهی توسط مجریان قانون یا تحریم علیه مجرمین فردی یا سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی وابسته به آنها است. به عنوان مثال، پس از اینکه هکرهای کره شمالی در سال ۲۰۱۴ به سونی پیکچرز نفوذ کردند، ایالات متحده مقامات کره شمالی را تحریم کرد و سه عامل اطلاعاتی کره شمالی را متهم کرد.

مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا واکنش مشابهی را به همراه داشت: واشنگتن تحریم هایی را علیه آژانس های اطلاعاتی روسیه اعمال کرد، افسران ارتش روسیه را متهم کرد، افسران اطلاعاتی روسیه را که تحت پوشش دیپلماتیک فعالیت می کردند اخراج کرد و چندین تاسیسات روسیه واقع در ایالات متحده را تعطیل کرد. ایالات متحده همچنین با تهدید به حمله و انجام حملات سایبری تلافی جویانه به دنبال بازدارندگی دشمنان بوده است.

اقدامات تدافعی بهتر ممکن است به محافظت از سازمان‌های دولتی ایالات متحده، شرکت‌های خصوصی ایالات متحده و افراد آمریکایی در برابر پیامدهای حملات سایبری بزرگ که توسط این دشمنان ایالات متحده انجام می‌شود، کمک کند. اما نه دفاع و نه بازدارندگی آنطور که در حال حاضر انجام می شود نمی تواند به تنهایی این تهدیدات را کاهش دهد. توانایی های واشنگتن ممکن است بهبود یابد، اما توانایی های رقبای آن نیز بهبود خواهد یافت.

با این حال، با وجود تمام این اقدامات نه کره شمالی و نه روسیه - و نه هیچ دشمن دیگر ایالات متحده، هدف قرار دادن ایالات متحده را متوقف نکرده اند. دلیل آن این است که آسیب پذیری در برابر حملات سایبری یک مشکل فنی نیست که دفاع سخت یا بازدارندگی محدود و متمرکز سایبری می تواند آن را برطرف کند.

حملات سایبری یک علامت است، نه یک بیماری. شرایط زیربنایی، مشکلات ژئوپلیتیکی گسترده‌تری هستند که راه‌حل‌های ژئوپلیتیکی را می‌طلبند - یعنی مذاکرات در سطح بالا با دشمنان برای پیگیری توافق‌هایی که همه طرف‌ها بتوانند با آن‌ها کنار بیایند.

با افزایش دامنه تهدیدات سایبری و افزایش فراوانی و شدت حملات؛ واشنگتن به دوزی از واقع گرایی سایبری نیاز دارد. باید با تهدیدات سایبری به عنوان یک اولویت ژئوپلیتیکی و امنیت ملی برخورد کرد که مستلزم دیپلماسی سختگیرانه - با حمایت همه ابزارهای ایالات متحده برای به دست آوردن اهرم فشار - برای ترغیب یا تهدید دشمنان ایالات متحده به تغییر رفتارشان است، همانطور که اوباما در سال ۲۰۱۵ انجام داد.

سیاست هویج و چوب باید برای هر دشمن، با در نظر گرفتن جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی منحصربه‌فرد آن، طراحی شود. اما این عصا باید شامل بازدارندگی تهاجمی‌تر باشد که نه تنها علیه سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی متخاصم که حملات سایبری را انجام می‌دهند، بلکه رژیم‌هایی را که این سازمان‌ها به آنها پاسخ می‌دهند، هدف قرار دهد. به هر حال، فضای سایبری یک قلمرو منزوی برای خود نیست، بلکه گسترش میدان نبرد ژئوپلیتیک گسترده‌تر است.