محمدرضا علی اشرفی؛ بازار: بخـش حمـل و نقـل به عنـوان شـاهرگ حیاتـی فعالیت هـای اقتصـادی اجتماعـی یـک منطقـه محسـوب می شـود و نقـش آن در توسـعه مناطـق مسـتعد، اهمیـت زیادی دارد و یکـی از عناصـر کلیـدی در توسـعه اقتصـادی اسـت.
اگـر نگاهـی بـه کشـورهای پیشـرفته جهـان بیندازیـم مشـاهده خواهیـم کـرد که آنهـا به مـوازات سـرمایه گذاری در بخش هــای مختلــف اقتصــادی در امــر حمــل و نقــل نیــز ســرمایه گذاری کــرده و ایــن بخــش را همزمــان تقویــت نموده انــد.
حمــل و نقــل بــا همــوار کــردن امــر مبادلـه و تجـارت موجـب گسـترده شـدن و پیچیـده شـدن روابـط بیـن مناطـق در داخـل مرزهـای جغرافیایـی و بیـن کشـورها در سـطح جهانـی می گـردد.
تحـول در سیســتم های حمــل و نقــل از یکســو و تحــولات تکنولــوژی تولیــد از ســوی دیگــر شـرایط را بـرای گسـترش تجـارت بیـن کشـورها فراهـم نمـوده اسـت.
توسـعه ایـن بخــش ضمــن افزایــش اشــتغال به صــورت مســتقیم، بــه توســعه ســایر بخش هــای اقتصـادی هماننـد کشـاورزی، صنعـت و خدمـات تأثیـر می گـذارد. بنابرایـن چنانچـه ایـن بخـش همـراه و همسـو بـا سـایر بخش هـای اقتصـادی کشـور توسـعه نیابـد عامل بازدارنـده توسـعه اقتصـادی می گـردد و نمی توانـد نقـش خـود را به خوبـی ایفـا نمایـد.
اســتان آذربایجــان شــرقی بــه لحــاظ موقعیــت خــاص جغرافیایــی از اســتعدادها و مزیت هـای بالایـی در جابه جایـی مسـافر و ترانزیـت کالا از طریـق حمـل و نقـل جاده ای در بخشهـای زمینـی، ریلـی و هوایـی در کشـور برخـوردار اسـت.
حمــل و نقــل جــاده ای اســتان بــه لحـاظ توپوگرافـی ناهمگـون، به صـورت متـوازن توسـعه نیافتـه اسـت. قسـمت شـمال شـرق اسـتان و جنـوب اسـتان بـه دلیـل توپوگرافـی نامناسـب از نظر زیرسـاخت جاده ای نســبت بــه ســایر نواحــی اســتان به صــورت مناســب توســعه نیافتــه اســت.
محـور آذربایجـان از جملـه محورهـای مهـم ریلـی و درون مـرزی و برون مـرزی اسـت کـه شـبکه ریلـی کشـور را بـه اروپـا و همسـایه های شـمالی متصـل می کند.
از نظــر زیرســاخت های هوایــی، فــرودگاه بین المللــی تبریــز از مهمتریــن فرودگاه هـای کشـور بـه شـمار مـی رود و از لحـاظ موقعیـت جغرافیایـی در مرکزیـت منطقـه شـمال غـرب قـرار گرفتـه و قابلیـت ارائـه خدمـات پـروازی بـه اسـتان های شـمال غـرب، زنجـان و شـمال اسـتان کردسـتان را دارا اسـت و از بعـد خارجـی نیـز بـا توجـه بـه موقعیـت شـهر تبریـز در تجـارت خارجـی، خدمـات برتـر آموزشـی، درمانـی و گردشـگری و نیـز قـرار گرفتـن در مسـیر پروازهـای بین المللی، بـا ارائـه خدمـات کارگـو میتوانـد پتانسـیل تبدیـل شـدن بـه فـرودگاه هـاب منطقـه را داشـته باشـد.
بررســی نقشــه کریدورهــای قابــل دسترســی نشــان می دهد کــه شــهر تبریــز به عنوان مرکـز اسـتان آذربایجـان شـرقی در شـمال غـرب کشـور از طریـق خـط ریلی تهــران- تبریــز و محــور ترانزیــت تهــران- تبریــز به عنوان مهمتریــن شــبکه ارتبــاط جـادهای کشـور بـا کشـورهای اروپایـی از طریـق مبـادی ورودی و خروجـی بـازرگان که نقـش اساسـی در حمـل و نقـل بـار و مسـافر درون و بـرون اسـتانی و بین الملل داشـته، توســط هــر ســه بخــش ریلــی، جاده ای و هوایــی در مجــاورت بــا کریــدور شــمال- جنـوب می باشد.
ایـن مسـیر کـه در ادامـه بـه شـهر بـازرگان در نقطـه صفـر مـرزی با کشـور ترکیـه منتهـی می شود مسـیر اصلـی ترانزیـت کالا و مسـافر بـا کشـور ترکیه و اتحادیـه اروپـا اسـت.
ایـن خط ترانزیتـی در داخل کشـور ترکیـه در تمامی مسـیرهای موجـود بـه سـمت اروپـا و قفقـاز ادامـه پیـدا می کند و بـا توجـه بـه جایـگاه جمهوری اسـامی ایـران در ترانزیـت منطقه ای میتوانـد ادامـه کریـدور شـمال و جنـوب باشـد.
از طریـق محـور ترانزیـت تبریـز- بسـتان آباد- سـراب- اردبیـل- نـوار سـاحلی دریـای خـزر و مسـیر تبریـز- اهـر توسـط بخـش جـادهای و هوایـی بـا کریدور شـرق- غـرب و کریـدور جنوبـی آسـیا، از طریـق نـوار سـاحلی دریـای خـزر- نـوار مـرزی، محـور ریلـی و جاده ای تبریــز- جلفــا و خــط ریلــی تبریــز- ســلماس- رازی- پایانه هــای مــرزی، ارتبــاط اســتان از طریــق پایانه هــای جلفــا، نــوردوز، خداآفریــن، رازی و بــازرگان بــا جمهـوری خودمختـار نخجـوان و کشـورهای ترکیـه، ارمنسـتان و آذربایجـان توسـط بخــش جاده ای بــا کریــدور تراســیکا در ارتبــاط است.
مهمتریــن نکتــه در مــورد اســتان آذربایجــان شــرقی ایــن اســت کــه اتصال دهنــده کلیـه شـبکه ارتباطـی کشـور بـه مراکـز صنعتـی و تجـاری اروپـا می باشد. بـر ایـن اسـاس شـبکه ارتباطـی اسـتان آذربایجان شـرقی یکـی از مهمتریـن مراکـز کشـور از نظـر شـبکه دسترسـی ملـی و بین المللی اسـت.
از زمانـی کـه جـاده ابریشـم شـریان حیاتـی تجـارت جهانـی بـود اسـتان آذربایجان شـرقی در ایـن کریـدور قـرار داشـته و هم اکنـون نیـز در وهلـه اول باوجـود شـبکه راه آهـن سراسـری و سـپس وجـود راه هـای ارتبـاط زمینـی و هوایـی، نقـش بسـزایی را در برنامه ریزی هـای کلان ملـی و فراملـی ایفـا می کند.
با وجـود شـبکه راه آهـن در قسـمت آذربایجـان و نخجـوان و نیـز شـبکه راه آهـن در کشـور ترکیـه امـکان اتصـال شـبکه راه آهـن و مراکـز صنعتـی و تجـاری کشـور بـه شـبکه راه آهـن اروپـا فراهـم آمـده اسـت.
توسعه راه های ترانزیتی استان، تبدیل فرودگاه تبریز به هاب منطقه، توسعه حمل و نقل ریلی استان، استانداردسازی ناوگان باری استان، ایمن ســازی محورهــای ارتباطــی بــر اســاس اســتانداردها و آیین نامه هــای ایمنــی راه هــای ایــران را می توان از راهبردهای اساسی توسعه زیرساخت های حمل و نقل در استان آذربایجان شرقی دانست.
نظر شما