«ترکیه وابسته به انرژی» در ۲۰۲۱ چه کرد؟| بزرگترین کشف گاز تاریخی به همراه کشف فراساحلی جهان

تهمینه غمخوار؛ بازار: کشف ذخایر گاز طبیعی دیگر در آب‌های دریای سیاه، تاسیسات و تولید بی‌سابقه انرژی‌ های تجدیدپذیر، تصویب معاهده آب‌ و هوایی پاریس در کنار تسریع تلاش‌ های تامین گاز در بحبوحه بحران جهانی انرژی، ۲۰۲۱ متفاوتی را برای بخش انرژی ترکیه رقم زد.

این سال به جستجوی موفقیت آمیز دیگری برای هیدروکربن در دریای سیاه منجر شد، زیرا ترکیه در اوایل ژوئن ۲۰۲۱ از کشف ۱۳۵ میلیارد متر مکعب دیگر گاز طبیعی خبر داده بود. این اعلان پس از یکی از موارد کشف شده در سال ۲۰۲۰، زمانی که ۴۰۵ میلیارد متر مکعب ذخایر گاز در دریای سیاه کشف شد، بزرگترین کشف گاز تاریخ کشور و بزرگترین کشف فراساحلی در سراسر جهان در آن سال بود.

این کشف، مجموع ذخایر گازی کشف شده توسط این کشور در دریای سیاه را به ۵۴۰ میلیارد متر مکعب رساند، حجمی که پیش بینی می شود به این کشور وابسته به انرژی کمک کند تا نیازهای خود را در سال های آینده تامین کند. بر همین اساس، دولت اعلام کرده قصد دارد از سال ۲۰۲۳، در صدمین سالگرد تاسیس ترکیه مدرن، گاز را از میدان گازی ساکاریا استخراج و آن را به مرحله بهره برداری برساند تا وابستگی این کشور به واردات انرژی از روسیه، ایران و آذربایجان را کاهش دهد.

علاوه بر این، هدف از انجام این پروژه، شروع پمپاژ گاز به شبکه ملی با تولید پایدار فلات از سال ۲۰۲۷-۲۰۲۸ است. بر همین اساس، انتظار می رود در فاز اول روزانه حدود ۱۰ میلیون متر مکعب گاز ارسال شود.

به گفته فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی، این کشور همچنین قصد دارد حفاری های اکتشافی جدیدی را در آب های دریای سیاه در اوایل سال ۲۰۲۲ آغاز کند. کشتی‌های حفاری ترکیه در سال ۲۰۲۱ در چندین چاه عملیاتی را انجام دادند که انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ تعداد بیشتری چاه انجام شود.

مصطفی یلماز رئیس سازمان تنظیم مقررات بازار انرژی ترکیه (EPDK) در ژوئن ۲۰۲۱ گفت: کشف گاز این کشور با ارزش بازار بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار (۱.۳۳ تریلیون لیر) برای تجارت تحت عنوان «قرارداد گاز دریای سیاه» در بازار آتی گاز ترکیه باز خواهد بود که در تاریخ یک اکتبر در استانبول راه اندازی شد.

شروع فعالیت های زیرساختی
ترکیه قبلاً تولید لوله هایی را آغاز کرده است که شامل یک خط لوله در زیر دریای سیاه برای انتقال گاز به خشکی می شود. خط لوله بستر دریا به طول ۱۶۹ کیلومتر (۱۰۵ مایل) قرار است در سال ۲۰۲۲ ساخته شود تا چاه های منطقه را به شبکه اصلی متصل کند.

در این چارچوب، شرکت دولتی نفت ترکیه (TPAO) در ۱۵ اکتبر ، یک قرارداد بزرگ به ارزش بیش از ۷۵۰ میلیون دلار برای توسعه میدان گازی ساکاریا به کنسرسیومی متشکل از ساب سی ۷ و شرکت شلمبرگر اعطا کرد. قرارداد مهندسی، خرید، ساخت و نصب (EPCI) راه‌ حل‌های زیرسطحی برای تولید خشکی، از جمله تکمیل، سیستم‌های تولید زیر دریا (SPS)، ناف زیر دریا، رایزرها، خطوط جریان (SURF) و تأسیسات تولید اولیه (EPF) را پوشش می‌دهد.

در ۱۶ نوامبر، شرکت خدمات میدان نفتی چندملیتی ایتالیایی سایپم نیز فاش کرد که دو قرارداد دریایی جدید برای فعالیت‌های حمل و نقل و نصب این میدان به ارزش بیش از ۶۰۰ میلیون دلار منعقد کرده است. دانمز در ۲۲ نوامبر تایید کرد که کارهای مهندسی در این میدان به پایان رسیده و اولین لوله های زیر دریا در بهار آینده کشیده خواهند شد.

در ۲۶ نوامبر نیز شرکت دولتی نفت ترکیه، شرکت مشاوره و مهندسی جهانی را به عنوان شریک مدیریت پروژه یکپارچه برای پروژه توسعه میدان منصوب کرد.

پیوستن چهارمین کشتی حفاری به ناوگان
در ۱۷ نوامبر، این کشور چهارمین کشتی حفاری را به ناوگان کشتی های خود که شامل فاتح، یاووز و کانونی می شود، اضافه کرد. کشتی جدید با طول ۲۳۸ و عرض ۴۲ متر (۷۸۰ فوت طول و ۱۳۸ فوت عرض) وزنی به میزان ۶۸ هزار تن ناخالص و حداکثر عمق حفاری ۱۲۲۰۰ متر (۴۰۰۰۰ فوت) دارد.

در همان زمان دونمز اعلام کرد: کار اکتشافی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ با برنامه ریزی برای حفاری یک چاه اکتشافی گاز طبیعی توسط کشتی حفاری فاتح تسریع خواهد شد ضمن اینکه که کشتی حفاری جدید که قادر به فعالیت در شرایط سخت دریا و حتی در مخازن پرفشار است، بهار آینده به ناوگان دریایی ملحق شده و در تابستان فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.

در اکتشافات خشکی نیز با اعلام در اول نوامبر مبنی بر کشف ۶۰ میلیون بشکه دیگر ذخایر معادل نفت از ۲۶ اکتشاف خشکی جدید در طول سال، پیشرفت هایی حاصل شده است.

تلاش های دیپلماتیک در شرق مدیترانه
ترکیه همچنین تلاش های خود را برای حل و فصل اختلافات در شرق مدیترانه تسریع کرده است. در حالی که ترکیه و یونان پس از پنج سال وقفه دور جدیدی از گفتگوهای اکتشافی را در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۱ در استانبول آغاز کردند، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه در چهارم مارس اعلام کرد که ترکیه می تواند پس از مذاکرات، توافقنامه ای را درباره حوزه های قضایی دریایی با مصر منعقد کند.

چاووش اوغلو با یادآوری این موضوع که مصر توافقنامه ای را با یونان امضا کرده است، گفت: بسته به روند روابط ما، به عنوان دو کشوری که طولانی ترین مرزهای زمینی و دریایی در شرق مدیترانه را دارند، ما می توانیم با مصر نیز با مذاکره درباره حوزه های قضایی، توافقنامه ای را امضا کنیم. در پنجم ماه مه، یک هیئت ترکیه ای به ریاست صدات اونال معاون وزیر امور خارجه به دعوت مصر از قاهره بازدید کرد.

در پایان این سفر، دو کشور با صدور بیانیه ای مشترک، دور اکتشافی مذاکرات دوجانبه را صادقانه و عمیق توصیف کردند. در همین راستا، ترکیه و مصر در هشتم سپتامبر با توافق بر ادامه گفتگوها، دور دوم رایزنی های اکتشافی را پایان دادند.

دو روز بعد، یووال اشتاینیتز وزیر انرژی وقت اسرائیل در دهم مارس اعلام کرد که تل آویو آماده همکاری با ترکیه در زمینه گاز طبیعی است. این موضوع توسط بنیامین نتانیاهو نخست وزیر وقت اسرائیل نیز تکرار شد که دولت او با چندین کشور از جمله ترکیه بر سر گاز طبیعی در دریای مدیترانه شرقی در ارتباط است.

اظهارات نتانیاهو در خصوص مذاکرات با ترکیه اولین اظهارات علنی بود. وی تایید کرد که اسرائیل همچنین در حال مذاکره با مصر، یونان و دولت یونانی قبرس برای حل موضوع صادرات گاز به اروپا است. در هشتم مارس، اسرائیل، یونان و دولت یونانی قبرس یادداشت تفاهمی را در مورد خط اتصال بین یوروآسیا امضا کردند که شبکه‌ های برق سه کشور را از طریق یک کابل زیردریایی به هم متصل می‌کند.

ترکیه در ۱۶ مارس نسبت به عدم مشورت در رابطه پروژه مورد حمایت اتحادیه اروپا محفوظات شدیدی ابراز کرد. بر همین اساس، آنکارا یک یادداشت دیپلماتیکی به سفارتخانه های یونان و اسرائیل و همچنین هیئت اتحادیه اروپا ارسال و توصیه کرد قبل از اقدام بیشتر با دولت ترکیه مشورت شود.

در همین راستا، اردوغان در ۲۹ نوامبر اعلام کرد که انتصاب سفیران اسرائیل و مصر زمانی تعیین می شود که ترکیه در مورد مسیر روابط هر کشور تصمیم گیری کند. در همین حال، ترکیه و جمهوری ترک قبرس شمالی (TRNC) دو پروتکل همکاری را در ۲۹ آوریل برای رفع نیازهای انرژی قبرس شمالی امضا کردند.

تولید چشمگیر انرژی های تجدیدپذیر
سال ۲۰۲۱ همچنین شاهد اضافه شدن عمده انرژی های تجدیدپذیر به ترکیب انرژی کشور از طریق مناقصه های انرژی های نو و منابع انرژی تجدیدپذیر و انرژی خورشیدی معروف به YEKA GES-۳ در ۲۶ آوریل بود.

در ۲۶ می، دونمز برنامه‌های خود را برای مدیریت چهار مناقصه برای انرژی خورشیدی و بادی هر کدام به ظرفیت ۲۰۰۰ مگاوات اعلام کرد. گزارش بررسی جهانی الکتریسیته ۲۰۲۱ که در ۲۹ مارس توسط اندیشکده «امبر» مستقر در لندن منتشر شد، نشان داد که ترکیه در سال ۲۰۲۰ از میانگین جهانی برق، برای تولید برق از طریق انرژی باد و خورشید پیشی گرفته است. این کشور در سال ۲۰۲۰، ۱۲ درصد از برق خود را از انرژی بادی و خورشیدی به نسبت میانگین جهانی ۹.۴ درصد تولید کرده است.

سهم کل منابع تجدیدپذیر ۴۳ درصد از کل تولید برق کشور بوده که زغال سنگ و گاز به ترتیب ۳۴ و ۲۳ درصد را به خود اختصاص می دهند. در ۲۱ ژوئن، سیستم گارانتی انرژی تجدیدپذیر مبدا (YEK-G) و بازار سازمان یافته برای فعال کردن تولیدکنندگان برق به منظور اثبات منبع انرژی های تجدیدپذیر تحت بورس انرژی استانبول (EXIST) راه اندازی شد.

بر اساس داده‌های شرکت انتقال برق (TEIAŞ) در ۱۶ سپتامبر، سرمایه‌گذاری‌های انرژی پاک در ترکیه نیز به ۶۶ میلیارد دلار رسیده است که انرژی‌های تجدیدپذیر بیش از ۵۳ درصد از کل ظرفیت برق نصب‌شده ترکیه را تشکیل می‌دهند.

پنجمین سرمایه گذار بزرگ انرژی بادی
در گزارش WindEurope که در ۱۳ آوریل منتشر شد، ترکیه با ۱.۶ میلیارد یورو (۱.۸ میلیارد دلار) به عنوان پنجمین سرمایه گذار بزرگ انرژی بادی در اروپا در سال ۲۰۲۰ قرار گرفت. نیروگاه های بادی بیش از نیم یا ۵۱.۵ درصد از ظرفیت برق اضافی ۱۲۶۸ مگاواتی ترکیه را در دوره ژانویه تا آوریل به خود اختصاص دادند.

ظرفیت نصب شده انرژی بادی ترکیه در پایان ماه اوت از آستانه ۱۰ هزار مگاوات گذشت و به ۱۰۰۱۰ مگاوات رسید. این نیروگاه با سهم ۲۲.۶ درصدی در ۲۸ نوامبر برای اولین بار در تاریخ کشور به بزرگترین منبع تولید برق تبدیل شد. نیروگاه های بادی ۱۷۸۹۶۴ مگاوات ساعت (مگاوات ساعت) از مجموع ۷۹۱۷۹۴ مگاوات ساعت برق روزانه تولید کردند.

تولید برق بادی کشور در ۱۱ دسامبر با تولید ۲۰.۰۱ درصد از کل برق، زمانی که برق بادی ۱۸۷۵۹۸ مگاوات ساعت برق تولید کرد، به رکورد بی سابقه ای رسید.

تصویب توافقنامه آب و هوای پاریس
ترکیه در ماه اکتبر به آخرین کشور گروه جی ۲۰ از اقتصادهای بزرگ تبدیل شد که توافقنامه آب و هوای پاریس پس از سال‌ ها درخواست که ابتدا باید به عنوان یک کشور در حال توسعه طبقه‌بندی شود تا از کمک مالی و کمک‌های فنی برخوردار شود، را تصویب کرد.

هدف تحت توافقنامه پاریس ۲۰۱۵ محدود کردن افزایش دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد (۳.۶ درجه فارنهایت) بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن است، در حالی که تلاشها برای محدود کردن افزایش به ۱.۵ درجه سانتیگراد ادامه می یابد.

همچنین، آنکارا توافق پاریس را در آوریل ۲۰۱۶ امضا کرد، اما روند تصویب را آغاز ننمود؛ با این استدلال که برای اهداف این توافق نباید یک کشور توسعه یافته تلقی شود و مسئول سهم بسیار کمی از انتشار کربن تاریخی است.

این توافقنامه در تاریخ ۱۰ نوامبر در ترکیه لازم‌الاجرا شد. در این چارچوب، ترکیه، مشارکت‌ های تعیین‌ شده ملی (NDCs) خود را به‌روزرسانی می‌کند؛ ابزاری که به وسیله آن هر کشور هر پنج سال یک‌ بار تلاش‌ هایی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ ای ملی و سازگاری با تأثیرات تغییرات آب و هوایی نشان می‌دهد.

در ۱۷ سپتامبر، معاون اجرایی کمیسیون اروپا و وزیر محیط زیست و شهرسازی ترکیه، اولین گفتگوی سطح بالای اتحادیه اروپا و ترکیه را در مورد تغییرات آب و هوا و به منظور انعقاد قرارداد سبز اروپا برگزار کردند.

مقامات نیز در مورد اقدامات لازم برای مبارزه با اثرات مخرب تغییرات آب و هوایی و کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۵۰ بحث کردند.

بر اساس اعلام اداره هواشناسی این کشور در ۱۸ ژوئن، مه ۲۰۲۱ به عنوان گرم ترین ماه ۵۱ سال گذشته در ترکیه شناخته شد. بر اساس داده های سرویس هواشناسی دولتی ترکیه، میانگین دمای ماه می در ترکیه ۲.۶ درجه سانتیگراد افزایش یافت.

بازار آتی نیرو راه اندازی شد
بازار آتی برق ترکیه در یک ژوئن در بورس انرژی راه اندازی شد تا ثبات و شفافیت بازار را برای فعالان بازار فراهم کند. در سوم همان ماه، شرکت انتقال برق ترکیه در محدوده خصوصی سازی کشور قرار گرفت.

تصمیم ریاست جمهوری که در روزنامه رسمی منتشر شد، تأیید کرد که اقدامات مقدماتی برای خصوصی سازی با همکاری وزارت انرژی و منابع طبیعی و اداره خصوصی سازی انجام خواهد شد.

اولین شناور ذخیره سازی و واحد گازرسانی مجدد دولتی
با کاهش محدودیت‌های کوید و تسریع تقاضای انرژی در بحبوحه بحران جهانی انرژی، ترکیه تلاش‌های بیشتری برای جذب سرمایه‌گذاری‌ها و قراردادهای جدید برای رفع نیازهای رو به رشد انرژی این کشور انجام داد.

بر همین اساس، مصرف روزانه گاز طبیعی ترکیه در ۱۹ ژانویه به رکورد ۲۸۰ میلیون متر مکعب رسید. مصرف گاز در میان شرایط آب و هوای سرد و قرنطینه در طول همه‌گیری که شاهد افزایش مصرف گاز خانگی بود، افزایش یافت.

در ۲۲ آوریل، اولین کشتی شناور ذخیره سازی و گازرسانی Ertuğrul Gazi، وارد ترکیه شد و پس از صدور گواهینامه، در بندر دورتیول در جنوبی ترین استان هاتای لنگر انداخت.

در یکم اکتبر، ترکیه بازار آتی گاز طبیعی (NFM) را تحت بورس انرژی این کشور، راه اندازی کرد. در ۱۵ اکتبر، یک قرارداد تجارت گاز طبیعی اضافی به میزان ۱۱ میلیارد متر مکعب که تا پایان سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت، بین آذربایجان و ترکیه به توافق رسید.

ترکیه و نیجریه همچنین در ۲۰ اکتبر سه یادداشت تفاهم در زمینه های انرژی، هیدروکربن ها و معدن امضا کردند.