تداوم بی وقفه صادرات محصولات کشاورزی به اوراسیا

به گزارش بازار به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، شاهپور علایی‌مقدم سرپرست سازمان حفظ نباتات وزارت جهادکشاورزی ضمن ارایه برخی توضیحات درباره واقعیت ماجرای برگشت خوردن برخی محصولات کشاورزی ایران، به وجود خلأ قانونی و نبود ابزارهای مناسب برای نظارت مؤثرتر بر محصولات کشاورزی صادراتی و ورودی به بازار داخل اشاره کرد؛ خلأ‌هایی که به گفته وی، چند مورد آن در چند روز اخیر در زمینه صادرات محصولات کشاورزی رفع شده است.

وی با اشاره به تفکیک وظایف قانونی که در زمینه نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی کشور وجود دارد، افزود: مرجع اظهارنظر درباره سلامت محصولات کشاورزی، اول سازمان حفظ نباتات است که گواهی بهداشتی صادر می‌کند و سپس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت است که گواهی سلامت صادر می‌کند.

رئیس سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه در قانون تجارت ایران، صادرات محصولات کشاورزی تنها با دریافت گواهی بهداشتی از سازمان حفظ نباتات مجاز دانسته شده و اشاره‌ای به دریافت گواهی سلامت از وزارت بهداشت نشده است، تصریح کرد: اگر کشور مقصد، داشتن این گواهی را درخواست و الزام کند، در آن صورت صادر کننده باید به آزمایشگاه‌های مرجع وزارت بهداشت مراجعه و نمونه محصولاتش را ارایه داده و پس از آنالیز محصول از نظر باقی‌مانده سموم، فلزات، نمک‌ها و نیترات گواهی بهداشتی برای وی صادر می‌شود.

این مقام مسئول گفت: تا پیش از ماجرای نپذیرفتن فلفل دلمه‌ای‌های ایران توسط روسیه، محصولات کشاورزی ما تنها با همین گواهی بهداشتی صادر می‌شد، اما پس از این ماجرا، ما در نشست‌های متعددی که در هفته‌های اخیر با سازمان غذا و دارو داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که برای حفظ اعتبار ایران در بازارهای جهانی و رفع ابهامات و نگرانی‌های موجود، از این پس گواهی سلامت و بهداشت به طور توامان برای صادرات محصولات کشاورزی ایران اجباری شود.

وی ادامه داد: به این ترتیب صادرات با دریافت این دو برگه انجام می‌شود و تا زمانی که گواهی سلامت از سوی سازمان غذا و دارو صادر نشود، ما گواهی بهداشتی صادر نخواهیم کرد.

علایی‌مقدم بیان کرد: در این زمینه سامانه‌های سازمان حفظ نباتات و غذا و دارو به یکدیگر متصل شده و با تبادل اطلاعات و همکاری خوبی که شکل گرفته، برخی از مسایل در این زمینه حل می‌شود. همچنین مقرر شده که در مجموعه‌های گلخانه‌ای ما مدیر کنترل فنی و کیفی مستقر شود و بر استفاده از کود و سم نظارت کند.

وی افزود: از سوی دیگر با توجه به اینکه چین هم اعلام کرده از اول ژانویه ۲۰۲۲ شناسه محصولات کشاورزی صادراتی به این کشور باید در گمرک آن کشور ثبت شود، صادرات محصولات کشاورزی ایران از این پس به برخی کشورها بدون دریافت شناسه ممکن نیست و با سامانه‌ای شدن این روند به سویی حرکت می‌کنیم که دیگر محصولات کشاورزی ایران بدون شناسه به جایی صادر نشود.

رئیس سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه مقررات و استانداردهای کشورها برای واردات محصولات غذایی با هم متفاوت است و این تفاوت‌هاست که در برخی مواقع در صادرات اخلال ایجاد می‌کند، گفت: به عنوان نمونه استاندارد سم افلاتوکسین برای پسته از هفت تا ۲۰ پی پی ام متغیر است حال کشوری به دنبال این محصول با استاندارد هفت و کشوری دیگر استاندارد ۱۲ هم برایش مشکلی ندارد؛ بنابراین دلیل نمی‌شود که پسته ما سمی یا غیرقابل استفاده باشد و در سایر محصولات هم ماجرا همین است.

وی افزود: در مورد فلفل دلمه‌ای‌های صادراتی به روسیه، این کشور اعلام کرد چهار نوع سم استفاده شده در این محصولات در این کشور ثبت نشده و طی نامه‌ای از ما خواست در این باره اظهارنظر کنیم. با اینکه این سموم در اتحادیه اروپا هم استفاده می‌شود، اما در روسیه ثبت نشده بود. ما به دنبال این اعلام، چهار جلسه با روسیه داشتیم و هفته گذشته هم تیمی از ایران به آنجا رفت و روس‌ها اعلام کردند که می‌خواهند از مکان‌های تولید فلفل دلمه‌ای ما بازدید کنند. آن‌ها گفتند از این پس محصول بی‌نام و نشان نمی‌خواهیم و باید وضعیت محصول به لحاظ مواد آلی و سموم شیمیایی و ... مشخص باشد. سرانجام با این شرایط و توافق‌ها صادرات ما از سرگرفته می‌شود.

علایی‌مقدم اضافه کرد: ایران در ۶ هفته منتهی به آذر ۱۴۰۰ به کشورهای حوزه اوراسیا ۱۸ هزار تن صادرات محصولات کشاورزی داشته است که این رقم در هفته اول دی تغییر نکرده حال آنکه اگر محصولات مشکل داشت، این رقم کاهش می‌یافت.

وی ادامه داد: در این زمینه ما به روسیه علاوه بر فلفل دلمه‌ای، بادمجان، پسته، زعفران، چای، سیب زمینی، کاهو، کرفس، کیوی، لیمو و نارنگی هم صادر می‌کنیم که هیچ یک برگشت نخورده است. درباره سایر کشورهای حوزه اوراسیا، چون بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان هم همین‌طور است.

رئیس سازمان حفظ نباتات تصریح کرد: متاسفانه در کشور و فضای مجازی طوری حرف می‌زنند که انگار همه محصولات کشور آلوده است و برخی هم با انگیزه‌های خاص به این موضوع دامن می‌زنند که نوعی خودزنی است. این گونه نیست که مردم ما محصول سمی می‌خورند. محصولات کشاورزی ما با استانداردهای داخلی سالم است و هیچ‌گونه خطری از محل مصرف بافت‌های گیاهی مردم را تهدید نمی‌کند.

علایی‌مقدم درباره شناسنامه‌دار نبودن محصولات کشاورزی ورودی به بازار داخل گفت: متاسفانه واقعیت این است که محصولات کشاورزی ما شناسنامه ندارد و جدولی نیست که اطلاعات تولید محصول در آن درج و مشخص شود چه میزان سم و کود و از چه نوعی در مراحل مختلف در آن به کار رفته است. در میادین میوه و تره‌بار هم این چنین است و ما در این بخش خلأ قانونی داریم که باید رفع شود.

وی افزود: در امارات و مالزی دیدم که برای آزمایش کیفی محصولات کشاورزی قبل از ورود به بازار خرده‌فروشی، آزمایشگاه‌های پرتابل هست که بلافاصله سلامت محصول را نشان می‌دهد و ما هم باید از این آزمایشگاه‌ها داشته باشیم. البته این آزمایشگاه‌ها هر یک ۳ تا ۴ میلیارد تومان قیمت دارد و برای آن باید بودجه اختصاص یابد. این درحالی است که در رویه‌های فعلی نتایج آزمایش سلامت محصول چند روز بعد مشخص می‌شود که با رویه بازار و تازه بودن محصولات کشاورزی تناسبی ندارد.

علایی مقدم تصریح کرد: اینکه می‌گویم ما در بخش نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی خلأ قانونی داریم ناظر بر این است که به عنوان مثال هیچ قانونی وجود ندارد که اگر کسی سم زیاد بر محصولات کشاورزی زد باید چگونه مجازات شود. باید قانون برای این جرایم مجازات‌های موثر در نظر بگیرد.

رئیس سازمان حفظ نباتات بر شناسنامه‌دار کردن محصولات کشاورزی به عنوان کاری مؤثر در تضمین سلامت این محصولات برای مردم تأکید کرد و گفت: قرار است با استفاده از ظرفیت نظام صنفی و نظام مهندسی کشاورزی تمامی بهره‌برداران کشاورزی که بالغ بر ۴.۵ میلیون نفر هستند، شناسنامه بگیرند و در آینده هم دریافت هر گونه کمک کشاورزی از دولت و بانک کشاورزی منوط به داشتن این شناسنامه می‌شود. فاز اول این موضوع از بهره‌برداران صادراتی و محصولاتی، چون خشکبار و میوه‌های خشک آغاز شده و به‌تدریج به سایر محصولات گسترش خواهد یافت.