بازار؛ بانک و بیمه: دولت سال گذشته بودجه را به برجام گره زد اما این گره متاسفانه به گره ای کور و سردرگم تبدیل شده که باز کردن آن با مشقت همراه است. "۴۰۰ هزارملیارد تومان کسری بودجه". این رقم نتیجه بودجه ریزی مبهم و غیر شفافی است که به امید کسب درآمد از محل فروش نفت و ارتباط با دنیا در پی حذف تحریم ها و توافق مذاکرات برجام نصیب دولت شد. رقم سنگینی که تامین آن سخت و کار دولت را حتی برای سالهای آینده مشکل می کند. اگرچه دولت این روزها برای تامین کسری بودجه، تمام توان خود را به کار گرفته و با فروش اوراق بدهی و...در تلاش است تا نیازهای ضروری مالی کشور را پوشش دهد اما از طرفی با توجه به ماههای پایانی سال، خود را نیز برای تدوین بودجه سال آینده آماده کرده است.
البته سید مسعود میرکاظمی و تیم وی در سازمان برنامه و بودجه درنظر دارند بودجه سال ۱۴۰۱ را کاملا شفاف، واقعی و بر مبنای درآمدهای پایدار ببندند تا دولت همچون سالجاری با مشکل کسری بودجه مواجه نشود. بودجه ای که هر سال داستان دارد و حتی در زمانی که درآمدهای دولت نیز قابل توجه بود اما باز هم انحرافات و ناتراز هایی در دخل و خرج ها دیده می شود.
هم دولت گذشته و هم مجلس فعلی مقصر عدم اجرایی کامل احکام بودجه سالجاری هستند، بستن بودجه ۱۴۰۰ با امید به رفع تحریم ها و ارتباط با دنیا، مشخص کرد که این بودجه غیر واقعی بسته شده است و در طول سال برای دولت مشکل ایجاد می کند
یک پنجم احکام بودجه سالجاری محقق شده است
در این باره علی قنبری اقتصاددان در گفتگو با «بازار» با بیان اینکه کسری بودجه در پی عدم تحقق پیش بینی درآمدها بودجه ای، برنامه های دولت را به هم ریخته است گفت: این که طبق گزارش اخیر دیوان محاسبات فقط ۲۰ درصد از احکام بودجه سال جاری شکل اجرایی به خود گرفته است، ناشی از تغییر دولت ها و بی توجهی مدیران دولت گذشته در چگونگی صرف منابع همچنین مواجهه دولت سیزدهم با بار بدهکاری سنگین کسری بودجه بوده است.
وی با بیان اینکه هم دولت گذشته و هم مجلس فعلی مقصر عدم اجرایی کامل احکام بودجه سالجاری هستند، گفت: بستن بودجه ۱۴۰۰ با امید به رفع تحریم ها و ارتباط با دنیا، مشخص کرد این بودجه غیر واقعی بسته شده است و در طول سال برای دولت مشکل ایجاد می کند. پیش بینی فروش روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه ای نفت، درآمدزایی مناسب از محل صادرات کالاهای غیرنفتی و بازگشت ارزهای بلوکه شده نمونه ای از پیش بینی های واهی درآمدزایی دولت بود که در بودجه سالجاری هیچ وقت به درستی محقق نشد.
این اقتصاددان اضافه کرد: بدنبال غیر واقعی بودن ارقام بودجه سالجاری، دولت هم اکنون ۴۰۰ هزارمیلیارد تومان کسری بودجه به بار آورده است و تا بحال به زور توانسته است هزینه های جاری خود را که بخش عمده آن از محل فروش اوراق بدهی و فروش دلار و ... بوده است را تامین کند.
برنامه ریزان بودجه و تصمیم گیران بزرگترین سند دخل و خرج کشور باید کاملا حواسشان جمع باشد که بودجه سال آینده به صورت غیر واقعی بسته نشود و از طرفی فقط روی درآمدهای پایدار و قابل تحقق در بودجه نویسی تمرکز کنند
ضرورت تدوین بودجه سال ۱۴۰۱ بر اساس درآمدهای پایدار
قنبری در ادامه اظهارداشت: اگر بودجه ۱۴۰۱ نیز بدون توجه به درآمدهای پایدار بسته شود، سرنوشتی همچون بودجه سالجاری را خواهد داشت چرا که بودجه سال ۱۴۰۰ بر اساس درآمدهای ناپایدار چون کسب منابع درآمدی از محل فروش نفت و کالاهای صادراتی بود که تحقق نیافت. بنابراین برنامه ریزان بودجه و تصمیم گیران بزرگترین سند دخل و خرج کشور باید کاملا حواسشان جمع باشد که بودجه سال آینده به صورت غیر واقعی بسته نشود و از طرفی فقط روی درآمدهای پایدار و قابل تحقق در بودجه نویسی تمرکز کنند.
این اقتصاددان با بیان اینکه تدوین کنندگان بودجه سال آینده باید طوری بودجه ریزی کنند که درآمدها از محل اخذ مالیات، عوارض گمرکات، و یا فروش اندک نفت به عنوان درآمدهای پایدار قابل تحقق در نظر گیرند، گفت: علاوه بر این برای جلوگیری از کسری احتمالی بودجه سال آینده، هزینه های غیر ضرور دولت باید کاهش و بودجه برخی سازمان و یا موسسات غیر مولد حذف و یا به حداقل برسد.
وی ادامه داد: دولت ها درمواجه با کسری بودجه معمولا اقدام به تغییر ردیف های بودجه ای می کنند. به طور مثال بودجه های عمرانی را به بودجه جاری اختصاص داده که این رویکرد باعث خواهد شد تا رکود در اقتصاد کشور ایجاد و اشتغال از رونق بیفتد.
دولت توجه ای به عملکرد سازمانها، نهادها و دستگاهها در صرف منابع بودجه سالانه ندارد، اکنون که ایران درشرایط تحریم است و درآمدهای چندانی از فروش کالا کسب نمی کند بنابراین باید هزینه های اضافی خود را کم کند و بودجه را طوری مدیریت نماید که دچار کسری نشود
فرار دولتها از شفافیت عملکرد تخصیص بودجه
لطفعلی بخشی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در گفتگو با «بازار» درباره بودجه ریزی در کشور گفت: برنامه ریزان بودجه، هرساله می گویند؛ بودجه امسال عملیاتی است و بر مبنای عملکرد بسته می شود اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاده است چرا که دولت ها گویا در مباحث بودجه از شفافیت گریزانند.
وی با بیان اینکه دولت توجه ای به عملکرد سازمانها، نهادها و دستگاهها در صرف منابع بودجه سالانه ندارد گفت : درشرایطی که ایران در تحریم بسر می برد و درآمدهای چندانی کسب نمی کند بنابراین باید هزینه های خود را کم کند و بودجه را طوری مدیریت نماید که دچار کسری نشود. اما هر ساله بخش زیادی از بودجه به بخش هایی اختصاص می یابد که هیچ تاثیری بر رشد و رونق اقتصاد کشور ندارند.
این اقتصاددان افزود: برای کسب درآمد در بودجه سالانه نباید خیلی به درآمدهای نفتی تکیه شود چرا که کشور در شرایط تحریم قرار دارد و هیچ کشوری به طور رسمی نفت ما را نمی خرد، چرا که استکبار خرید نفت از ایران را تحریم کره است. نتیجه چنین اقدامی در بودجه سالجاری کاملا محرز است. نمونه آن کسری ۵۰ درصدی درآمدهای پیش بینی شده در بودجه ۱۴۰۰ بوده که اکنون دولت را گرفتار کرده است.
گستردگی سازمانی بودجه خور غیر مولد، موجب شده است تا منابع در جایگاه خود آنگونه که به اقتصاد، رونق و پیشرفت کشور کمک کند صرف نشود و بخش عمده منابع بودجه ای به جای کمک به تولید صرف تبلیغات شود
کاهش و یا حذف بودجه سازمانهاٰ، موسسات و دستگاههای که بودجه را می بلعند
بخشی ادامه داد: مدیریت منابع و اختصاص آن در بودجه ریزی نیز بسیار مهم است، حال از آنجایی که دولت دستگاهها و نهادها و موسسهای زیادی را در تامین بودجه همراهی می کند بنابراین این گستردگی سازمانی بودجه خور غیر مولد، موجب شده است تا منابع در جایگاه خود آنگونه که به اقتصاد، رونق و پیشرفت کشور کمک کند صرف نشود و بخش عمده منابع بودجه ای به جای کمک به تولید صرف تبلیغات شود. نمونه آن سازمان صدا و سیماست که خود درآمدزاست اما بودجه دولتی هم می گیرد.
بنا به این گزارش، کارشناسان تاکید می کنند؛ تدوین و برنامه ریزی بودجه سال ۱۴۰۱ به عنوان مهمترین سند دخل و خرج کشور باید با درایت و حساسیت بالایی همراه شود، طوری که هزینه ها با درآمدها هم خوانی داشته باشد. در چنین شرایطی دولت باید در راستای شفافیت عملکرد علاوه بر کاهش بودجه شرکت ها و نهادهای غیر مولد فقط و فقط به منابع درآمدی پایدار بنگرد تا با کسری بودجه مواجه نشود.
نظر شما