بازار؛ گروه ایران: در حال حاضر وجود بیش از ۸۰ نوع از انواع مواد معدنی در کشور به اثبات رسیده است که در بخش ذخایر اثبات شده، ایران دارای هشت دهم درصد از کل ذخایر سنگ آهن جهان و نیز چهار دهم درصد از ذخایر جهانی سنگ معدن مس است. همچنین ایران دارای ۱۱ میلیون تن روی یعنی چهار درصد از کل ذخایر جهانی است.
کل ذخایر اثبات شده معادن ایران در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که با اجرای اولویت نخست اکتشافی کشور در گستره ای به مساحت ۵۰۰ هزار کیلومتر مربع، انتظار می رود که این رقم به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد. بنابراین با توجه به اینکه بخش معدن و صنایع معدنی یکی از حوزه های مهم و اثرگذار در تولید و تجارت کشور به شمار می آید، شرکت های دانش بنیانی در زمینه افزایش بهره وری معادن و ایمنی معدن کاران شکل گرفته اند تا برای کمک به اکتشافات دقیق تر و کاملتر به بخش معدن کمک کنند. در این راستا به سراغ اردلان علیشاهی، مدیرعامل سازندگاه کانی بوم رفتیم که گفت و گوی بازار با وی را در ادامه خواهید خواند.
اگر بخواهیم همگام با صنعت معدن دنیا حرکت و در بازار جهانی رقابت کنیم لازم است صنعت معدن کشور را از طریق دانش بنیان ها نوسازی کنیم تا در طول زنجیره ارزش بخش معدن اعم از اکتشاف، استخراج، فرآوری و حتی مسائلی مثل پشتیبانی، تأمین مالی معادن، حوزه بازرگانی یا در حوزه های دیگری مثل لجستیک و حمل و نقل، چالش ها و نیازهای فناورانه را از طریق راهکارهای نوآورانه و ایده های نو مرتفع سازیم
* اولین جرقه راه اندازی مجموعه ای به نام سازندگاه کانی بوم برای شتاب دهی به استارتاپ های فعال در صنعت معدن در چه زمانی زده شد؟
سال ۹۵ بود که بر اساس علاقه مندی به اقتصاد دانش بنیان، نوآوری و کارآفرینی در صنعت معدن، اولین جرقه تشکیل چنین مجموعه ای زده شد. در آن زمان با همکاری انجمن های علمی مهندسی معدن کشور، اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی مهندسی معدن ایران را تشکیل دادیم و طرح ملی «کارا» را تدوین کردیم. هدف این طرح این بود که برای اولین بار جامعه معدنی را با حوزه نوآوری و استارتاپ های موفقی که در صنعت معدن جهان فعالیت دارند، آشنا کنیم.
بر این اساس طی سال های ۹۶ تا ۹۷ بالغ بر ۳۰۰ ساعت کارگاه و رویداد آموزشی و ترویجی برگزار کردیم و جلسات متعددی را با خانه معدن و سازمان نظام مهندسی معدن استان ها داشتیم. تلاش کردیم تا این ذهنیت ایجاد شود که اگر بخواهیم همگام با صنعت معدن دنیا حرکت و در بازار جهانی رقابت کنیم لازم است با توجه به کاهش ذخایر پر عیار سطحی و کم شدن عیار معادن کشور، قیمت تمام شده بهره برداری و فرآوری مواد معدنی با قیمت جهانی همسو باشد. با این نگاه که باید صنعت معدن کشور را از طریق دانش بنیان ها نوسازی کنیم؛ اواسط سال ۹۸ با همراهی تعدادی از همکاران که دغدغه رفع چالش های صنعت معدن را داشتند تلاش کردیم تا در طول زنجیره ارزش بخش معدن اعم از اکتشاف، استخراج، فرآوری و حتی مسائلی مثل پشتیبانی، تأمین مالی معادن، حوزه بازرگانی یا در حوزه های دیگری مثل لجستیک و حمل و نقل، چالش ها و نیازهای فناورانه را از طریق راهکارهای نوآورانه و ایده های نو مرتفع سازیم.
از این رو استارتاپ های موفق معدن دنیا را بررسی کردیم تا ببینیم این استارتاپ ها در چه حوزه هایی شکل گرفته و فعالیت کرده اند. متوجه شدیم یکی از حوزه هایی که بخش معدن می تواند به سمت آن حرکت کند و بر روی بهره وری معادن تأثیر گذار باشد و در کنار آن ایمنی کارکنان معادن را افزایش دهد، موضوع هوشمند سازی معادن است. حدود یک سال مطالعاتی در این حوزه انجام دادیم و استارتاپ هایی در زمینه هوشمند سازی معادن ایجاد کردیم.
در ادامه و پس از کسب تجربه هایی در زیست بوم نوآوری کشور، سازندگاه کسب و کار های نوآورانه کانی بوم را به عنوان شتاب دهنده تخصصی معدن و صنایع معدنی، از اردیبهشت سال ۱۴۰۰ راه اندازی کردیم. این شتاب دهنده وظیفه حمایت، هدایت و راهبری استارتاپ هایی را برعهده دارد که دارای راهکارهای هوشمند و مبتنی بر فناوری‌های نوین در حوزه معدن و صنایع معدنی هستند.
ماحصل فعالیت چندماهه مجموعه، حمایت از پنج استارتاپ در زمینه های بلاکچین، واقعیت گسترده، هوش مصنوعی، پردازش تصویر و اینترنت اشیا صنعتی است. البته فعالیت های امسال کانی بوم به همین جا محدود نمی شود و با توجه به ظرفیت های بالایی که در مناطق مختلف کشور وجود دارد تمایل به این داریم که در پنج استانی که از لحاظ معدنی مستعد هستند، از راه اندازی ۱۰ تا ۱۵ استارتاپ دیگر حمایت کنیم
* چند ماه از شروع فعالیت مجموعه کانی بوم می گذرد، راه اندازی چنین مجموعه ای تاکنون چه دستاورد هایی برای صنعت معدن به ارمغان آورده است؟
شتاب دهنده کانی بوم به عنوان یکی از بازیگران زیست بوم نوآوری و کار آفرینی کشور، از استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیانی که دارای راهکار هوشمند در حوزه معدن و صنایع معدنی باشند، حمایت و پشتیبانی می کند. هدف ما رفع نیازهای فناورانه اساسی معادن است و با همین نگاه بر روی استارتاپ هایی که در این حوزه فعالیت داشته اند، سرمایه گذاری کرده ایم و حمایت های لازم را انجام داده ایم.
ماحصل فعالیت چندماهه این مجموعه، حمایت از پنج استارتاپ در زمینه های بلاکچین، واقعیت گسترده، هوش مصنوعی، پردازش تصویر و اینترنت اشیا صنعتی است. البته فعالیت های امسال کانی بوم به همین جا محدود نمی شود و با توجه به ظرفیت های بالایی که در مناطق مختلف کشور وجود دارد تمایل به این داریم که در پنج استانی که از لحاظ معدنی مستعد هستند، از راه اندازی ۱۰ تا ۱۵ استارتاپ دیگر حمایت کنیم.
یکی از استان هایی که به آن ورود و سرمایه گذاری کردیم، سیستان و بلوچستان است که طی بررسی انجام شده قرار است به منظور رفع نیازها و پشتیبانی از واحدهای صنعتی و معدنی، از استارتاپ ها و راهکارهای نوین حمایت کنیم. علاوه بر سیستان و بلوچستان، استان لرستان را هم در برنامه فعالیت های خود داریم.
* به استارتاپ هایی که در زمینه صنعت معدن حمایت کردید اشاره کنید و بفرمایید آن مجموعه ها در چه زمینه ای فعالیت دارند؟
از جمله استارتاپ هایی که در این زمینه حمایت کردیم، می توان به مجموعه ای که با به کارگیری فناوری اینترنت اشیا در زمینه موقعیت یابی بلادرنگ افراد در فضاهای زیرزمینی سامانه ای را ایجاد نموده، اشاره کرد که در ایران برای اولین بار و در دنیا نیز برای چهارمین مرتبه است که چنین فناوری توسعه داده شده است.
چنین راهکارهای دانش بنیانی کمک می کند در مواردی همچون حادثه معدن یورت که تعدادی از معدن چیان در معدن محبوس ماندند، تکرار نشود. لذا فناوری کمک می کند که وقتی یک معدنچی در جایی محبوس شده، بتوانیم موقعیت آن را بدانیم و بفهمیم آیا علایم حیاتی دارد یا خیر و اگر نداشت، افراد دیگر در خطر جانی قرار نگیرند.
* واقعیت گسترده یکی دیگر از مواردی بود که به آن اشاره کردید، استارتاپی که در زمینه توسعه این تکنولوژی فعالیت دارد چگونه می تواند به صنعت معدن کمک کند؟
تکنولوژی واقعیت گسترده با شبیه سازی سناریو های خطر، کمک می‌کند اگر افراد در شرایطی قرار گرفتند که برای نجات جان خودشان مجبور بودند یک سری اقدامات را انجام دهند، باید به صورت پیش بینی شده بدانند که در چنین موقعیتی چه فعالیت هایی را انجام دهند.
یکی از استارتاپ های کانی بوم توانسته سیستم هوش مصنوعی را توسعه دهد تا از این طریق بتوانیم محدوده های معدنی پر پتانسیل کشور که هنوز شناسایی نشده را شناسایی کنیم که به طور حتم می تواند هم به فعال سازی معادن متروکه کمک کند تا ذخایر پنهان این معادن کشف شود و همچنین یک سری ذخایر بزرگی که مغفول واقع شده اند و کار اکتشافی در گذشته بر روی آن ها انجام نشده مورد اکتشاف و بهره برداری قرار دهیم
* هوش مصنوعی چه کمکی به بخش معدن می‌کند؟
امروزه هوش مصنوعی به عنوان پارادایم تکنولوژی بخش معدن در انقلاب صنعتی چهارم مطرح است لذا برای حمایت از استارتاپ های این حوزه، فرصت های اصلی به کارگیری این فناوری را در صنعت معدن شناسایی و در نتیجه از دو استارتاپ در زمینه شناسایی ذخایر پنهان و همچنین اسکن و تحلیل مغزه های حفاری با استفاده از هوش مصنوعی، حمایت کرده ایم.
با توجه به اینکه در حال حاضر در کشور کمتر از ۱۰ درصد از مساحت کشور را مورد اکتشاف قرار داده ایم این ماجرا باعث شده بسیاری از ذخایر پنهان باقی بمانند و حتی ذخایری را که شناسایی کردیم به دلیل عدم اکتشافات تکمیلی مناسب، از موقعیت و عمق کانه زایی ها اطلاع دقیقی نداریم.
این استارتاپ با فعالیت در این حوزه توانسته سیستم هوش مصنوعی را توسعه دهد تا از این طریق بتوانیم محدوده های معدنی پر پتانسیل کشور که هنوز شناسایی نشده را شناسایی کنیم که به طور حتم می تواند هم به فعال سازی معادن متروکه کمک کند تا ذخایر پنهان این معادن کشف شود و همچنین یک سری ذخایر بزرگی که مغفول واقع شده اند و کار اکتشافی در گذشته بر روی آن ها انجام نشده مورد اکتشاف و بهره برداری قرار دهیم.
همچنین یکی دیگر از تیم های کار آفرین که در مرحله شتاب دهی کانی بوم قرار دارد، با بهره گیری از هوش مصنوعی و اسکن مغزه های حفاری حین اکتشافات تکمیلی کمک می کند، معدن کاران وقتی مغزه های حفاری را مطالعه می کنند، اطلاعات دقیقی از مغزه ها داشته باشند و به مدل سازی های دقیق تری برای معادن برسند. علاوه بر این یک سری از کانی هایی را که با چشم غیر مسلح قابل رویت نیستند، این سیستم هوش مصنوعی تشخیص دهد و بتواند دید دقیق تری را نسبت به کانی زایی محدوده معدنی داشته باشند.
* کاربرد بلاک چین در حوزه معدن چیست؟
جالب است بدانید یکی از استارتاپ های دیگر نیز در زمینه تامین مالی معادن و صنایع معدنی از طریق فناوری بلاک چین استفاده کرده که این موضوع می تواند باعث ورود سرمایه گذاران خارجی به کشورمان شود و اتفاق مثبتی را در بخش صنعت معدن کشور رقم بزند.
* رویکرد سرمایه گذاری خطر پذیر در حوزه معدن و صنایع معدنی کشور از چه زمانی ایجاد شده است؟
آسیب شناسی و احصاء نیازهای فناورانه و چالش های حوزه معدن و صنایع معدنی و سرمایه گذاری موسسه دانش بنیان برکت در چندین طرح فناورانه، زمینه ساز شکل گیری شرکت «معنا نوآوری اندیشه» به عنوان بازوی تخصصی و سرمایه گذاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام و موسسه دانش بنیان برکت در حوزه فناوری های نوین معدنی بود که این امر سرآغازی برای سرمایه گذاری خطر پذیر در بخش معدن و صنایع معدنی کشور محسوب می شود. این شرکت حامی و پشتیبان کانی بوم است.
موسسه دانش بنیان برکت با این نگاه که باید زنجیره ارزش مواد معدنی اولویت دار کشور تکمیل شود از طریق شرکت سرمایه گذاری معنا تا به امروز بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان بر روی توسعه فناوری های نوین معدنی سرمایه گذاری کرده است. در حوزه شتاب دهی طرح های نوآورانه حوزه معدن و صنایع معدنی نیز برای امسال ۲۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده که از این میزان تا به امروز بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری انجام شده و درصدد هستیم از نوآوران و سایر علاقه مندان به این حوزه حمایت لازم را به عمل بیاوریم
* با این تفاسیر موسسه دانش بیان برکت که زیر نظر ستاد اجرای فرمان حضرت امام (ره) فعالیت دارد کمک کرده تا شتاب دهنده کانی بوم شکل بگیرد و شرکت های معدنی ایران از شیوه سنتی به شیوه مدرن تغییر یابند؟
بله، موسسه دانش بنیان برکت با این نگاه که باید زنجیره ارزش مواد معدنی اولویت دار کشور تکمیل شود از طریق شرکت سرمایه گذاری معنا تا به امروز بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان بر روی توسعه فناوری های نوین معدنی سرمایه گذاری کرده است.
در حوزه شتاب دهی طرح های نوآورانه حوزه معدن و صنایع معدنی نیز برای امسال ۲۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده که از این میزان تا به امروز بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری انجام شده و درصدد هستیم از نوآوران و سایر علاقه مندان به این حوزه حمایت لازم را به عمل بیاوریم. سرمایه گذاری ما در مرحله بذری و سری A بین ۵۰۰ میلیون تومان تا ۱ میلیارد تومان است و کمک می‌کند تیم ها از سطح فناوری چهار به سطح فناوری شش الی هشت برسند.
یعنی کمینه محصول اولیه (MVP) را تبدیل به یک پروژه پایلوت کنند و بتوانند مورد تست و ارزیابی قرار دهند و سپس به مرحله تجاری سازی برسند. در مرحله صنعتی سازی و بلوغ فناوری نیز شرکت معنا ورود و سرمایه گذاری می کند. در کل، تمام حمایت هایی که تاکنون صورت گرفته، باعث شده که امیدوار باشیم در آینده، صنعت معدن مدرن تری را نسبت به امروز داشته باشیم.
نظر شما