بازار؛ گروه استانها: فرشبافی، همان هنر اصیل و بی‌بدیلی است که با تار و پود ایرانیان عجین شده و قدمت آن به بیش از سه هزار سال می‌رسد. از دیرباز زنان عشایر در لرستان با هنر فرشبافی مأنوس بوده و آن را نسل به نسل به فرزندان خود منتقل کرده‌اند اما این هنر ارزشمند با اینکه خواهان زیادی در دنیا دارد تاکنون نتوانسته به صنعتی پردرآمد برای این استان تبدیل شود چون نه تنها سرمایه‌گذاری مناسبی بر روی آن انجام نشده بلکه مورد بی‌توجهی و کم لطفی مسئولان نیز قرار گرفته است.
در لرستان سالیانه سه هزار تن پشم مرغوب گوسفندی تولید می‌شود اما هیچ کارخانه ریسندگی برای تولید نخ، احداث نشده همچنین حتی یک واحد رنگرزی مدرن و مجهز در این استان وجود ندارد به همین دلیل فرشبافان مجبورند نخ‌ها را برای رنگ کردن به استان‌هایی مانند تبریز بفرستند، در شرایطی که فرشبافان مواد اولیه مورد نیاز خود را از خارج استان تأمین می‌کنند طبیعی است که هزینه‌های تولید، بالا برود از طرفی از مجموع ۲۳ هزار بافنده لرستانی فقط سه هزار و ۵۰۰ نفر از آنها بیمه هستند که این عدم حمایت‌ها، انگیزه فرشبافان را از بین می‌برد.
در لرستان سالیانه سه هزار تن پشم مرغوب گوسفندی تولید می‌شود اما هیچ کارخانه ریسندگی برای تولید نخ، احداث نشده همچنین حتی یک واحد رنگرزی مدرن و مجهز در این استان وجود ندارد
در چند سال اخیر هم کرونا مزید بر علت شده و شرایط را برای فعالیت هنرمندان سخت‌تر کرده؛ مجموع این عوامل سبب شده که لرستان هیچ صادرات قابل توجهی در زمینه فرش دستباف نداشته باشد و هنرمندان این حوزه هم اغلب ناراضی و در مضیقه هستند.
نبود کارخانه تولید مواد اولیه فرش در لرستان
یکی از فرشبافان مطرح لرستانی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: بیش از ۱۲ سال است که در حوزه فرش فعال هستم و از سال ۹۲ اقدام به تأسیس کارگاه فرشبافی در شهرستان خرم‌آباد کرده‌ام که ۱۰۴ بافنده به صورت غیرمستقیم در این کارگاه مشغول به کار شده و پنج بیمه شده هم داریم.
سمیرا حسنوند با بیان اینکه نقشه‌های جدید فرش لری می‌تواند تحولی بزرگ در صنعت فرشبافی لرستان ایجاد کند به شرطی که مسئولان حمایت کنند، افزود: مهم‌ترین مشکل صنعت فرش در لرستان نبود کارخانه‌های فرآوری مواد اولیه است.
وی عنوان کرد: نبود کارگاه‌های تولیدکننده مواد اولیه در لرستان سبب افزایش هزینه‌های تولید شده است چون باید هزینه زیادی بابت کرایه دریافت این محصولات بپردازیم؛ به نظر می‌رسد برای رونق فرش لری ابتدا باید تولیدات خود را با قیمتی کمتر از سایر طرح‌ها وارد بازار کنیم کمااینکه تا به امروز سه نوع از این فرش را در کارگاه بافته‌ایم که به سرعت هم مشتری پیدا کردند.
مسئولان در شرایط کرونا هیچ حمایتی نکردند
یکی دیگر از تولید کنندگان فرش لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: در این مدت که ویروس کرونا ما را زمین‌گیر کرده هیچ مسئولی از ما حمایت نکرده و درحال حاضر بیمه تمام فرشبافان، قطع شده است، در ابتدای شروع ویروس کرونا به ما اعلام کردند که به اصناف تسهیلات شش میلیونی اعطا می‌شود ولی متاسفانه چون بیمه بافندگان ما قطع شده بود، هیچ تسهیلاتی پرداخت نشد.
نقشه‌های جدید فرش لری می‌تواند تحولی بزرگ در صنعت فرشبافی لرستان ایجاد کند به شرطی که مسئولان حمایت کنند
رضا تجدد فر با بیان اینکه ۳۰ سال در حوزه فرش، فعالیت دارم، عنوان کرد: هیچ مسئولی در این دو سال کمکی به ما نکرد و پیگیر نشد تا ببیند چرا تعاونگر برتر ملی به چنین وضعیتی گرفتار شده است ما حتی به فرمانداری نیز شرایط خود را اعلام کردیم ولی آنها هم هیچ حمایتی نداشتند.
وی همچنین گفت: حدود سه سال است که دیالیز می‌کنم ولی با وجود این بیماری تاکنون اجازه نداده‌ام که هیچ کمبودی برای واحد تولیدی ایجاد شود و برای جبران ضرر و زیان کارگاه، در حال فروش منزل مسکونی خود هستم.
کمبود منابع برای پرداخت تسهیلات
کارشناس صنایع دستی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار در رابطه با پرداخت تسهیلات، اظهار داشت: ما ابتدا باید منبعی داشته باشیم تا بتوانیم به واحدهای تولیدی خود تسهیلات بدهیم ولی در این مدت هیچ‌گونه تسهیلاتی به ما پرداخت نشده و یا مبلغ آنها بسیار اندک بوده و ما این تسهیلات را به کسانی که شرایط بحرانی داشته‌اند پرداخت کرده‌ایم.
عباس حمزه‌ای افزود: تا سه سال گذشته وام‌هایی که پرداخت می‌کردیم در حوزه مشاغل خانگی و به صورت انفرادی بود اما در حال حاضر واحدهای تولیدی که چندین نفر در آن مشغول به کار هستند را به جهاد دانشگاهی معرفی می‌کنیم سپس جهاد دانشگاهی پس از تایید صلاحیت، آنها را برای دریافت وام به اداره کار معرفی می‌کند.
وی افزود: میزان تسهیلاتی که سال گذشته برای ما در نظر گرفته بودند یک مبلغ بسیار جزئی بود که بسیاری از آن نیز فعلاً جذب نشده؛ ما بسیار تمایل داریم که به این واحدهای تولیدی تسهیلات پرداخت کنیم ولی اعطای تسهیلات به هر صنعتگر کار درستی نیست چون معمولاً طرح‌هایی که ارائه می‌دهند توجیه اقتصادی ندارد.
فقط ۳۰ درصد فرشبافان لرستانی، بیمه هستند
کارشناس صنایع دستی خاطرنشان کرد: این افراد مشکل سرمایه در گردش دارند و حتی اگر ما بخواهیم تسهیلات بدهیم بانک‌ها نمی‌پذیرند؛ ما تنها حمایتی که می‌توانیم از تسهیلگران داشته باشیم این‌است که کارهای حاکمیتی انجام دهیم، مجوز صادر کنیم و اگر تمایل داشته‌باشند برای آنها نمایشگاه برگزار کنیم هرچند در حال حاضر بیشتر این نمایشگاه‌ها مجازی شده‌اند ولی با این وجود تاکنون چندین نمایشگاه خارجی برگزار شده است.
حمزه‌ای در رابطه با بیمه صنعتگران، تصریح کرد: بیمه کردن افراد شرایط خاصی دارد؛ اول اینکه باید تولیدکننده‌ها به صورت مستمر فعالیت داشته باشند در حالی که معمولاً این کار شغل دوم آنهاست، دوم اینکه حتی اگر یک روز سابقه بیمه تامین اجتماعی داشته باشند سازمان تامین اجتماعی آنها را بیمه نمی‌کند.
تا سه سال گذشته وام‌هایی که پرداخت می‌کردیم در حوزه مشاغل خانگی و به صورت انفرادی بود اما در حال حاضر واحدهای تولیدی که چندین نفر در آن مشغول به کار هستند را به جهاد دانشگاهی معرفی می‌کنیم سپس جهاد دانشگاهی پس از تایید صلاحیت، آنها را برای دریافت وام به اداره کار معرفی می‌کند
وی بیان کرد: سومین شرط برای بیمه این است که باید کارت مهارت فنی و حرفه‌ای داشته باشد که متاسفانه بسیاری از آنها ندارند؛ شرط چهارم این است که باید مجوز صنایع دستی داشته باشند که خیلی از این افراد مجوز لازم را ندارند، با این وجود ما سال گذشته نزدیک به ۷۰۰ نفر را برای بیمه به تهران معرفی کردیم که با ۳۰ تا ۴۰ نفر از آنها موافقت شد که از این تعداد، ۱۰ نفر مورد تأیید قرار گرفتند که متاسفانه از این ۱۰ نفر، پنج نفر از آنها نیز پیگیری نکردند و در نهایت پنج نفر دفترچه تامین اجتماعی گرفتند.
۲۳ هزار بافنده در لرستان وجود دارد
کارشناس صنایع دستی استان لستان همچنین گفت: باید در نظر گرفت که خود صنعتگران نیز کوتاهی می‌کنند، ما امسال حدود ۷۰ نفر که دارای شرایط لازم بودند را برای بیمه به تهران معرفی کردیم هرچند ۲۰ تا ۳۰ درصد آنها کارت مهارت فنی و حرفه ای ندارند ولی با این وجود ما مشخصات این افراد را فرستادیم که شاید در این فاصله که مدارکشان بررسی می‌شود بتوانند کارت مهارت فنی و حرفه‌ای بگیرند.
حمزه‌ای افزود: سال قبل ما برای پرداخت وام شش میلیونی کرونا ما همکاری لازم را داشتیم و هیچ کوتاهی از سوی ما انجام نگرفت اما متاسفانه چون بسیاری از این افراد یا ثبت‌نام نکرده بودند و یا نمی‌دانستند چگونه باید وارد کارتابل خود شوند و پیگیری های لازم را برای ثبت نهایی انجام دهند، ثبت نام آنها ناقص بود در نتیجه وامی به آنها تعلق نمی‌گرفت و بعد هم معترض می‌شدند که وامی دریافت نکرده‌اند درحالیکه سهل انگاری از سوی خودشان بوده است.
وجود ۱۸۰ کارگاه فرشبافی در لرستان
رئیس اداره فرش دستبافت سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: ۲۳ هزار بافنده در استان وجود دارد که ۱۹ هزار نفر از آنها کارت مهارت قالیبافی دارند همچنین ۱۳ هزار نفر از آنها فعال هستند.
محمد اصل مرزی افزود: ۱۸۰ کارگاه فرشبافی در استان مشغول بافت فرش هستند همچنین چهار خانه فرش در شهرستان‌های بروجرد، دورود، کوهدشت ودلفان به بهره‌برداری رسیده است؛ میانگین تولید سالانه فرش در لرستان نیز ۱۳ هزار مترمربع است.
سال قبل برای پرداخت وام شش میلیون تومانی کرونا ما همکاری لازم را شاهد بودیم و هیچ کوتاهی انجام نگرفت
وی خاطرنشان کرد: در راستای برندسازی تولید فرش در استان، پنج نقشه فرش لری به‌روز رسانی شده و در اختیار ذی‌نفعان قرار گرفته است؛ بازارچه دائمی فرش هم به مساحت ۱۵۰۰ مترمربع با پیشرفت فیزیکی ۴۰ درصد برای فروش و نمایشگاه ذی‌نفعان فرش دستباف در نظر گرفته شده که در انتظار تخصیص اعتبار است.
رئیس اداره فرش دستبافت سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان با بیان اینکه در استان فقط سه هزار و ۵۰۰ بافنده دارای بیمه هستند، ادامه داد: سالیانه بیش از هزار و ۳۰۰ نفر به صورت رایگان تحت آموزش‌های عمومی و تخصصی فرش قرار می‌گیرند.
بازارچه دائمی فرش در انتظار تخصیص اعتبار
رییس اتحادیه فرش دستبافت لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: در بحث فرش دستباف برخی افراد به صورت انفرادی کار می کنند و بیمه هستند که البته شرط تدوام بیمه آنها این است که فعال باشند کمااینکه در بازرسی‌هایی که هر دوماه یک بار انجام می‌شود اگر مشخص شود که این افراد فعالیتی در زمینه بافت فرش نداشته‌اند بیمه آنها قطع می‌شود.
آذربخش سبزواری افزود: طبق آمار، بافندگان خانگی به صورت میانگین و ماهانه بین ۷۰ الی ۸۰ تابلو فرش و فرش دستباف تولید می‌کنند اما فقط ۳۰ درصد بافندگان، تحت حمایت بیمه هستند آن هم بیمه خانگی نه فرش بافی. یعنی کسانی که مثلاً یک دارقالی دارند و تحت حمایت بهزیستی و کمیته امداد هستند، هر سه ماه یکبار مبلغی نزدیک به ۶۰۰ هزار تومان بابت بیمه پرداخت می‌کنند.
وی عنوان کرد: فرشبافی یکی از مشاغل سخت است و بیمه شده در صورت داشتن ۲۰ سال سابقه کار ممتد بازنشسته می‌شود و اگر بافنده به هر دلیلی مثل بیماری نتواند کار کند، بیمه شخص قطع می‌شود، از طرفی در صورتی که بیمه شده نتواند بیمه را در آن سه ماه مشخص پرداخت کند و وقفه ایجاد شود، بیمه‌اش قطع می‌شود حتی اگر ۱۰ سال سابقه کار داشته باشد.
لرستان، صادراتی در زمینه فرش دستباف ندارد
رئیس اتحادیه فرش دستباف لرستان خاطرنشان کرد: استان ما صادراتی در زمینه فرش‌دستباف ندارد و هنرمندان ما تولیدات خود را با قیمت پایینی به مردم می‌فروشند؛ از دیگر مشکلات ما عدم برگزاری نمایشگاه است درحالیکه اداره فرش باید یک نمایشگاه سراسری در سطح شهر خرم‌آباد برای هنرمندان برگزار کند، تا بتوانند این هنر خود را در معرض دید عموم قرار دهد اما متاسفانه در سطح شهر خرم‌آباد چنین نمایشگاهی وجود ندارد.
در بحث فرش دستباف برخی افراد به صورت انفرادی کار می کنند و بیمه هستند که البته شرط تدوام بیمه آنها این است که فعال باشند کمااینکه در بازرسی‌هایی که هر دوماه یک بار انجام می‌شود اگر مشخص شود که این افراد فعالیتی در زمینه بافت فرش نداشته‌اند بیمه آنها قطع می‌شود
سبزواری نبود پرداختکار و رنگرز را از دیگر مشکلات هنرمندان استان دانست و تصریح کرد: از آنجایی که کارگاه رنگرزی مناسب در خرم‌آباد نداریم بنابراین مجبوریم نخ‌ها را برای رنگ کردن به استانهای دیگر بفرستیم همچنین نبود پرداختکار سبب شده که هنرمندان، فرش یا تابلو فرش خود را برای ویرایش و نما به پرداختکارهای استان‌هایی مانند تبریز ارسال کنند.
وی با بیان اینکه کرونا بافندگان را در وضعیت بسیار بدی قرار داده، گفت: خیلی از افراد از اینکه بازار مناسبی برای فرش‌های بافته شده وجود ندارد گلایه دارند؛ از طرفی مواد اولیه آن یعنی دار، نخ و ...هم فزایش قیمت بسیار زیادی داشته لذا اگر دولت بتواند یک حمایت مالی از این افراد داشته باشد و تسهیلاتی را در اختیار بافندگان قرار دهد بسیار به نفع آنهاست، کارشان رونق می‌گیرد و با دلخوشی بیشتری ادامه می‌دهند.
در نهایت باید دید که رونق کار فرش بافان لرستانی با وجود طرح های اصیل این استان به چه سمت و سویی سوق پیدا می کنند و آیا مشکلات شان برطرف می شود؟
نظر شما