تهمینه غمخوار؛ بازار: کریدور بین المللی شمال_جنوب به عنوان یک موقعیت ژئوپلیتیک قوی و با مشارکت استراتژیک هند و روسیه از طریق ایران، می تواند به عنوان فرصتی طلایی برای توسعه اقتصاد ایران در تحولات منطقه ای و بین المللی محسوب شود. این کریدور که انتقال کالا را از مسیر دریایی اقیانوس هند به کانال سوئز و پس از آن از طریق خاک ایران به کشورهای مستقل مشترک المنافع و اروپا متصل می کند، هند، ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس را از طریق کشورهای حوزه قفقاز و آسیای میانه با روسیه و کشورهای اروپایی مرتبط می سازد.
موقعیت مناسب ترانزیتی و قرار گرفتن در مسیر اتصالی این کریدور و دسترسی ایران به سواحل خلیج فارس، دریای عمان و سواحل دریای خزر موجب شده تا ایران در سالھای اخیر بسیار مورد توجه فعالان و تولید کنندگان بزرگ اقتصادی جھان قرار گیرد.
همچنین، این کریدور چند منظوره به مسافت ۷۲۰۰ کیلومتر که از ایران شروع می شود و در آستاراخان روسیه پایان می یابد، تجارت دوجانبه میان روسیه و هند را که در سال ۲۰۱۷ ارزشی برابر با ۱۰.۱۳ میلیارد دلار داشته، تقویت خواهد کرد و این توسعه روابط اقدامی جسورانه در برابر تهدید تحریم های ایالات متحده به شمار می رود.
بر همین اساس، در هفته گذشته، اولین محموله ترانزیتی کریدور شمال_جنوب وارد محوطه ریلی گمرک آستارا شد. ارسال این محموله که شامل ۳۲ واگن کاغذ با تناژ ۵۶۳ تن و ارزش ۵۳۵ هزار یورو و محموله بسیار سنگین بود، از طریق گمرکات ریلی گیلان و پایانه ریلی آستارا از مبدأ کشور فنلاند به مقصد هند با گذر از مسیر آذربایجان و ایران به روش حمل و نقل ترکیبی انجام گرفت.
این کانتینرها پس از عبور از جمهوری آذربایجان به مرز آستارا رسید و به دلیل عدم وجود خط آهن میان رشت و آستارا به وسیله حمل جاده‌ای تا ایستگاه راه آهن رشت حمل شد و از آنجا به وسیله قطار به سمت بندر شهید رجایی رفت. این محموله کاغذ که یک آغاز برای رونق تجارت منطقه است موجب می شود تا در آینده نزدیک شاهد شکوفایی اقتصادی در حوزه ترانزیت خارجی در گمرک آستارا از مبدا به مقاصد سایر مرزهای کشور به خصوص کریدور شمال جنوب باشیم.
در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی را با «رستم جنگاوران» کارشناس مسائل بین المللی حمل و نقل در خصوص اهمیت این کریدور برای ایران ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
«رستم جنگاوران» در ابتدا گفت: موافقتنامه کریدور شمال_جنوب یا نوستراک به سال ۱۳۷۹ بر می گردد که به امضای وزیر حمل و نقل سه کشور ایران، هند، روسیه رسید. انسداد اخیر کانال سوئز و عبور سالانه بیش از یک میلیارد تن کالا از مسیر این کانال، ضرورت یافتن مسیری جایگزین و کم خطرتر را برای حمل و نقل کالا و بار ایجاد می کند.
این کارشناس مسائل حمل و نقل افزود: از آن جایی که در عصر امروز سرعت عمل در رسیدن کالا و کاهش هزینه در تجارت جز شاخص های اصلی می‌باشد؛ کریدور بین المللی شمال_جنوب به صرفه تر است چرا که تا ۴۰ درصد نسبت به مسیر قبلی ترانزیت، زمان و به میزان ۳۰ درصد هزینه را کاهش می‌دهد.
وی در خصوص نقش ایران در این کریدور گفت: نقش جمهوری اسلامی به عنوان کشور ترانزیتی در این مسیر بسیار حائز اهمیت و این کریدور یک فرصتی طلایی برای توسعه اقتصاد ایران می باشد.
وی افزود: بر همین اساس کشور ایران باید با جدیت تمام اقدام به ساختن زیر ساخت هایی از قبیل اتصال راه آهن قزوین به رشت و نهایت به آستارا نماید و در این میان، تکمیل زیر ساخت های جاده ای و بندری، سهولت قانون ترانزیت، اجازه استریپ در بنادر، اتحاد و یکپارچه بودن ادارات و سازمان های مربوطه از جمله سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، نیروی انتظامی، راهور ناجا، گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، و دستگاههای نظارتی و امنیتی در این امر مهم نقش بسزایی را ایفا خواهند کرد.
جنگاوران: کم کاری و سهل انگاری از طرف ایران موجب شده که کشور متحمل بیشترین ضرر ها در کریدور شمال_جنوب گردد
این کارشناس مسائل حمل و نقل اضافه کرد: در غیر اینصورت این کریدور بدون استفاده خواهد ماند و ایران این موقعیت خوب را از دست خواهد داد. البته، از نظر من هم اکنون هم که چندین سال از این طرح گذشته و هنوز هم اجرایی نشده، کم کاری و سهل انگاری از طرف ایران موجب شده که کشور متحمل بیشترین ضررها گردد.
رستم جنگاوران تصریح کرد که پیچیدگی سیستم دستگاههای دولتی مانع از اجرایی شدن این طرح شده و این گره باز نخواهد شد، مگر با پیگیری مداوم دلسوزان صنعت حمل و نقل و بنگاهای اقتصادی کشور، اتحادیه و انجمن های ذینفع این طرح و در کل پیگیری هایی از سوی بخش خصوصی.
پیچیدگی سیستم دستگاههای دولتی مانع از اجرایی شدن طرح کریدور شمال_جنوب و این گره باز نخواهد شد، مگر با پیگیری مداوم دلسوزان صنعت حمل و نقل و بنگاه‌های اقتصادی کشور، اتحادیه و انجمن های ذینفع این طرح و در کل پیگیری هایی از سوی بخش خصوصی
وی گفت : البته در این خصوص می توان به نقش کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در ارائه خدمات و بکارگیری کشتی های Ro-Ro و کانتینری در دریای عمان و دریای خزر اشاره کرد و همچنین نقش گمرک و اتاق بازرگانی صنایع و معادن کشاورزی ایران در سهولت امر ترانزیت که گمرک جمهوری اسلامی ایران با به کارگیری معاهده «کارنه تیر»* در گمرکات بنادر جنوبی از جمله چابهار و بنادر شمالی امیرآباد و انزلی، تسهیلات لازم برای توسعه ترانزیت را در کریدور شمال_جنوب مهیا کرده است.
این کارشناس همچنین اظهار کرد که در بررسی های پیشین یکی از مشکلات ترانزیتی در این کریدور، وجود نداشتن اسناد واحد گمرکی و توقفات ناشی از انجام تشریفات قانونی در مرزهای کشورهای مسیر عنوان شده بود که با استفاده از «کارنه تیر» به عنوان سند گمرکی بین المللی واحد، عملا تسهیلات لازم برای کاهش توقفات ایجاد شد.
جنگاوران اذعان کرد که گمرک جمهوری اسلامی به عنوان مجری اصلی، «کارنه تیر» را در کریدور شمال_جنوب در دستور کار باید داشته باشد و با تبادل الکترونیکی اطلاعات و استفاده از فناوری های نوین، گام موثری در توسعه این طرح ایجاد نماید.
گمرک جمهوری اسلامی به عنوان مجری اصلی، طرح کارنه تیر را در کریدور شمال_جنوب در دستور کار باید داشته باشد و با تبادل الکترونیکی اطلاعات، گام موثری در توسعه این طرح ایجاد نماید
وی گفت: کنوانسیون تیر، مهمترین کنوانسیون ترانزیت بین المللی با ۷۶ کشور عضو و با حضور بزرگترین اقتصادهای دنیا است که جمهوری اسلامی ایران یکی از موثرترین و فعال‌ترین اعضای این کنوانسیون طی سال‌های اخیر بوده و باید نقش مهم خود را در این طرح به نحو احسن ایفا نماید.
این کارشناس مسائل بین المللی گفت: بنده به عنوان عضو کوچکی از بنگاه اقتصادی کشور در حوزه حمل و نقل که بار مسئولیت حمل و نقل بین المللی و ترانزیت را برعهده دارم، از تمام مسئولین ذیربط کریدور شمال_جنوب یا نوستراک می خواهم که جهت تحقق این طرح یک تصمیم انقلابی اتخاذ نمایند.
وی در پایان گفت: بنابراین، ما امیدوارم در آینده نزدیک این کریدور توسط ایران به کشورهای هند و روسیه و آذربایجان اعلام آمادگی شود و این طرح بزرگ کلید خورده و ایران دوباره در دنیا به عنوان بهترین منطقه استراتژیکی دنیا خوش بدرخشد.
...........
*کارنه تیر «TIR carnet» سندی است گمرکی که برای ترانزیت بین المللی کالا در چارچوب کنوانسیون تیر در کشور مبدا صادر می شود و به موجب آن کالا در وسیله نقلیه جاده‌ای به طور پلمپ شده از خاک کشور های بین راه عبور می کند و تا مقصد نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترانزیت در مرزهای ورودی و خروجی این کشورها طبق قوانین داخلی آن‌ها نخواهد بود.
