بازار؛ گروه بین الملل: مذاکرات وین تحت تأثیر چند اتفاق قرار گرفته و سخنی از آغاز دور هفتم مذاکرات نیست. با اینکه پیش بینی می شد مذاکرات وین تا روز ۲۴ تیرماه به نتیجه نهایی نائل آید اما چند اتفاق مانع از تداوم آن شده است. در حال حاضر بر اساس اعلام کارشناسان ۹۰ درصد توافق حاصل شده است اما هنوز نتیجه نهایی حاصل نشده است.
به گفته هیاتهای مذاکره کننده در وین، طرفین باید تصمیمات سخت اتخاذ کنند تا توافق حاصل شود.
یکی از مسائلی که ایران آنرا با توجه به تجربه قبلی از برجام مد نظر دارد گرفتن این تضمین از آمریکا است که مجددا از برجام خارج نشود. برجام که حاصل سالهای مذاکره بود از سوی دولت ترامپ به کنار گذاشته شد. با توجه به این تجریه ایران خواهان گرفتن چنین تضمینی است که دولت امریکا از برجام خارج نشود.
اما طرف آمریکایی چنین تضمینی را نمی دهد. هفته پیش یک مقام وزارت خارجه آمریکا درباره درخواست ایرانی‌ها برای ضمانت از آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه خروج از برجام تکرار نخواهد شد گفت: «ضمانتی در کار نیست. این را ما می‌دانیم، ایران هم می‌داند. بهترین تضمین بازگشت به توافق و اجرای متعهدانه آن است.»
در خصوص روند کنونی حاکم بر مذاکرات وین خبرنگار بازار خبرنگار بازار مصاحبه ای با «مارک فینو» سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه انجام داده که در ادامه آمده است. «مارک فینو» در حال حاضر مدیر بخش عدم اشاعه در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) است.
*در حالی سخن از پایان مذاکرات وین در دور آتی وجود داشت که زمانی برای دور بعدی مذاکرات مشخص نشده است و به نظر می رسد مذاکرات به بن بست خورده است. ارزیابی شما چیست؟
این موضوع با توجه به پیچیدگی موضوعات مورد بحث تعجب آور نیست. این یک نشانه مثبت است که تمام تلاش ها در این بازی آخر برای اطمینان از یک راه حل قابل قبول متقابل انجام می شود. اگر توافقی امکان پذیر نبود، گفتگوها از قبل پایان یافته بودند.
*برای دولت اوباما، توافق هسته ای گام اول برای مذاکره درباره سایر مسائل با ایران بود. یعنی او قصد داشت ابتدا مساله هسته ای را حل و فصل کند و سپس سراغ سایر مسائل برود. اما برای بایدن قضیه فرق دارد و او همزمان با مذکرات هسته ای خواهان تضمین مذاکرات درباره مسائل منطقه ای و سایر موضوعات است. آیا بایدن موفق در چنین روشی خواهد بود؟
این واقعاً انتظار اوباما بود که با برجام و ادغام مجدد ایران در جامعه بین المللی، پرداختن به سایر موضوعات منطقه ای و یافتن راه حل های مشترک برای کاهش تنش آسان تر باشد. او احتمالاً مقاومت در برابر این عادی سازی تدریجی را در خانه و منطقه دست کم گرفت.
در دولت و همراهان بایدن، برخی امیدوار بودند که از اهرم فشار در تحریم ها برای دستیابی به برخی از امتیازات و استراتژیک های ایران استفاده کنند. گفتگوهای وین نشان داد که این نمی تواند موفق باشد. بنابراین ، به تعبیری ، بایدن به رویکرد اوباما بازگشت: ابتدا برجام و سایر موضوعات بعداً و در یک زمینه مطلوب تر.
*اینکه بایدن مذاکرات هسته ای را به سایر موضوعات گره می زند این است که اگر تحریمها را لغو کند دیگر ابزاز فشار موثری بر ایران نخواهد داشت. بر این اساس مذکرات هسته ای به نوعی به مذاکره با مسائل منطقه ای و موشکی ایران گره می خورد. ایران هم مذاکره درباره مسائل منطقه ای و موشکی را قویا رد می کند. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب ایران نیز در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات این موضوع را قویا رد کرده است. در چنین شرایطی آیا احتمال تشدید تنشها بین ایران و امریکا و به سرانجام نرسیدن مذاکرات وجود دارد؟
چه در زمان رئیس جمهور قبلی ایران و چه در زمان رئیس جمهور فعلی، واضح است که هیچ کس علاقه ای به مشروط ساختن احیای برجام به هر مسئله دیگری ندارد. همانطور که گفته شد، ایران پیش از این برخی نکات را بیان کرده بود که پس از احیای برجام لزوماً مخالف هیچ بحث امنیتی منطقه ای نخواهد بود، به شرطی که ایران تجزیه نشود و مداخلات سایر کشورها در درگیری های منطقه ای و برنامه های موشکی نیز مورد توجه قرار گیرد.
برای یادآوری، یک کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد منطقه عاری از سلاح های کشتار جمعی در خاورمیانه برای نوامبر آینده در نیویورک برنامه ریزی شده است. این می تواند فرصتی را برای آغاز چنین گفتگوهای منطقه ای فراهم کند. به موازات آن، البته، هرگونه تعامل دو جانبه بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عربستان سعودی فقط می تواند زمینه را برای چنین تنش زدایی فراهم کند.
*سیاست دولت بایدن بر اساس موازنه از راه دور(offshore balancing) تعبیه شده است. بر این اساس امریکا درصدد است تا خود را به صورت جدی در خلیج فارس نکند و متمرکز بر چین باشد. تاکید دولت بایدن بر تضمینی بر مذاکره در خصوص مسائل منطقه ای و موشکی و نپذیرفتن ایران، می تواند این سیاست را با شکست مواجه سازد. نظر شما در این خصوص چیست؟
این موضوع درست است که بایدن می خواهد سیاست خاورمیانه ایالات متحده را که بسیار متعصبانه به نفع اسرائیل و عربستان سعودی تحت ترامپ بود، متعادل کند. وی می داند که دیپلماسی و مذاکره با ایران بهترین راه دستیابی به تعادل و ثبات بیشتر است.
در عین حال، او آگاه است که نه ایالات متحده و نه ایران آماده «معامله بزرگ» یا عادی سازی کامل نیستند. به همین دلیل است که وی با اطمینان و به تدریج پیش خواهد رفت، در عین حال به متحدان سنتی ایالات متحده اطمینان خاطر و اطمینان از بازگشت به برجام، که بهترین ضمانت منع گسترش سلاح های هسته ای است.
دولت بایدن به حمایت از اسرائیل با شرط تسهیل مذاکرات با فلسطینیان ادامه خواهد داد و مراقبت از قیمت نفت را نیز برعهده خواهد داشت علیرغم اینکه ایالات متحده کمتر به خاورمیانه وابسته است اما باید نفت شیل خود را همچنان سودآور کند. البته این سیاست خاورمیانه با تمرکز بر رقابت و چالش های چین ناسازگار است.
نظر شما