بازار؛ گروه صنعت: پس از آغاز تحریم ها وضعیت واردات کالا فراز و نشیب زیادی داشته است در ابتدای زمانی که دلار روند صعودی داشت بسیاری از شرکت ها توانستند با ارز دولتی کالاهای خود را واردات کنند و بخشی از این کالاها طبق مصوبه بانک مرکزی مشمول پرداخت مابه التفاوت ارز دولتی و ارز نیمایی شدند به همین دلیل بخش عمده ای از کالاها برای مدت طولانی در گمرک باقی ماندند و در ادامه دولت با افزایش فشار تحریم ها با کمبود شدید ارز مواجه شد و همین مساله منجر شد حتی ترخیص کالاهای اساسی مانند نهاده ها، روغن و ... که مشمول ارز دولتی بود و طبق مقررات باید تخصیص انجام می شد برای چندین ماه پشت دروازه های گمرک باقی بماند و مشکلات عدیده ای به وجود بیاید.
«مهدی میر اشرفی» معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «بازار» با تشریح مشکلات ترخیص کالا در دوران تحریم و شرایط کنونی برای تسهیل در ترخیص کالا را تشریح کرد و اعلام کرد: «در شرایط کنونی ۹۰ درصد از کالاهای موجود در گمرک بدون کد رهگیری در حال ترخیص شدن هستند و دوم اینکه بحث ترخیص اعتباری را در گمرک دنبال می کنیم و بانک مرکزی تعهد کند کالایی که از گمرکات کشور ترخیص می شوند حداقل تا ۳ ماه بعد از آن ارز ۴۲۰۰ تومانی آن تامین شود.»
در ادامه متن کامل این گفتگو را می خوانید؛
*در حال حاضر مساله دپو ماندن کالاها در گمرک به یک چالش بزرگ بدل شده است و بسیاری از فعالان اقتصادی می گویند برخی واردکننده ها پس از اینکه کالا را به گمرک وارد کردند به دلیل اینکه انبارهای گمرک ارزان قیمت است کالا را ترخیص نمی کنند تا بعد از اینکه در بازار نوسان اقتصاد به وجود آمد و کالاها گرانتر شدند آنها را به بازار عرضه کنند، آیا این مساله حقیقت دارد؟
به طور کلی ۴ ماه بعد از واردات کالا به گمرک طبق قوانین کالاهای که ترخیص نشده اند متروکه می شوند و اگر کسی به قصد اینکه در قیمت کالایی نوسان در بازار ایجاد شود و بعد آن را از گمرک ترخیص کند عملا با اجرای این قانون نمی تواند کالای خود را در بلند مدت در گمرک نگه دارد. البته ممکن است کالایی که امروز بیش از این مدت در دپو باقی مانده است مربوط به مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد باشد که خارج از قلمروی گمرکی کشور هستند.
به طور کلی ۴ ماه بعد از واردات کالا به گمرک طبق قوانین کالاهای که ترخیص نشده اند متروکه می شوند و اگر کسی به قصد اینکه در قیمت کالایی نوسان در بازار ایجاد شود و بعد آن را از گمرک ترخیص کند عملا با اجرای این قانون نمی تواند کالای خود را در بلندمدت در گمرک نگه دارد
*در یک سال گذشته همواره مسئولان درباره مشکلات ناشی از دپو ماندن کالاها در گمرک صحبت کرده اند و این به معنی این است که که کالاها در مدت زمان بیشتر از ۴ ماه در گمرک باقی مانده اند، در شرایط کنونی چه کالاهایی در گمرک فراتر از قانون دپو مانده اند؟
ممکن است کالاهایی که از مناطق آزاد وارد شده باشد و هم اکنون انبارهای کشور موجود باشند و مطابق ماده ۲۴ قانون فراتر از مدت زمان متروکه شدن کالا مشمول فرجه زمانی برای ترخیص شوند و این مساله تحت تاثیر سیاست های منطقه آزاد تعیین می شود.
کالایی که از طریق مناطق آزاد هم وارد می شوند باید مشمول کالای متروکه شوند، اما براساس قوانین خاص مناطق آزاد درباره آنها تصمیم گیری خواهد شد به همین دلیل ممکن است بندی به چگونگی اجرای ماده واحد اضافه شود که شامل تغییر مدت زمان ترخیص کالا یا شروط دیگر باشد
*آیا در قانون آمده است که کالاهایی که از طریق مناطق آزاد وارد می شوند اصلا مشمول قانون کالای متروکه نیستند و این مساله تحت تاثیر چه سیاستی است؟
البته بندی در تبصره ماده ۲۴ قانون می گوید که کالایی که از طریق مناطق آزاد هم وارد می شوند باید مشمول کالای متروکه شوند، اما براساس قوانین خاص مناطق آزاد درباره آنها تصمیم گیری خواهد شد. به همین دلیل ممکن است بندی به چگونگی اجرای ماده واحد اضافه شود که شامل تغییر مدت زمان ترخیص کالا یا شروط دیگر باشد.
*آیا برای متروکه شدن کالاها با توجه به نوع کالا سیاست های متفاوتی اتخاذ می شود یا خیر و رویکرد سازمان گمرک درباره متروکه شدن یا ترخیص کالاها چیست؟
به طور کلی هر چقدر کالاها زودتر از کمرگ ترخیص شوند بهتر است، برای نمونه در شرایط فعلی برای ترخیص برخی محصولاتی مانند نهاده های دامی برای اینکه اتفاقی برای این محصولات در انبارها نیفتاد مدت زمان متروکه شدن کالا هم تا دو ماه محدود می شود و این موضوع می تواند یک مزیت باشد برای سرعت گرفتن ترخیص کالاها از گمرک.
*یکی از چالش هایی که واردکننده ها برای ترخیص کالا اعلام می کنند عدم تخصیص به موقع ارز است و بسیاری از آنها به عملکرد بانک مرکزی انتقاد دارند و می گویند بانک مرکزی تخصیص ارز و ترخیص کالاها را مشروط به پرداخت مابه التفاوت ارزی کرده است به همین دلیل بسیاری از واردکننده ها توان پرداخت این مابه التفاوت را ندارند و کالاها در گمرک بلاتکلیف دپو مانده اند، این مساله چقدر درست است؟
در حال حاضر برخی کالاها با ارز دولتی واردات می شوند و از جمله اینکه کسانی که نهاده های دامی را واردات می کنند باید مطمئن باشند که ارز ۴۲۰۰ تومانی برای ترخیص کالای آنها فراهم می شود، از این رو در شرایط کنونی دو مساله برای عبور از مشکلات ایجاد شده است؛ نخست اینکه ۹۰ درصد از کالاهای موجود در گمرک بدون کد رهگیری در حال ترخیص شدن هستند و دوم اینکه بحث ترخیص اعتباری را در گمرک دنبال می کنیم و بانک مرکزی باید تعهد کند کالایی که از گمرکات کشور ترخیص می شوند حداقل تا ۳ ماه بعد از آن ارز ۴۲۰۰ تومانی آن تامین شود.
۹۰ درصد از کالاهای موجود در گمرک بدون کد رهگیری در حال ترخیص شدن هستند و دوم اینکه بحث ترخیص اعتباری را در گمرک دنبال می کنیم و بانک مرکزی باید تعهد کند کالایی که از گمرکات کشور ترخیص می شوند حداقل تا ۳ ماه بعد از آن ارز ۴۲۰۰ تومانی آن تامین شود
*بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند دپو ماندن کالا در گمرک منجر به کاهش واردات در آینده هم خواهد شد، آیا اجرای سیاست ترخیص کالاهای موجود در گمرک بدون کد رهگیری یا ترخیص اعتباری در گمرک روی ترخیص کالا و واردات کالا تاثیر داشته است؟
با اجرای دستورالعمل ترخیص کالا بدون کد رهگیری در میانه خرداد ماه امسال واردات محصولات از گمرک روزانه به ۸۵ هزار تن رسید که البته با سال گذشته که واردات روزانه ۹۵ هزار تن انجام می شد هنوز فاصله ۱۰ هزار تنی با نرم سال وجود دارد اما روند تسهیل شده است.
*آیا سازمان گمرک تمایل دارد که مدت زمان متروکه شدن کالاها را کاهش دهد یا اینکه محدودیت هایی برای این مساله وجود دارد؟
در شرایط کنونی ما به دنبال این هستیم که میزان زمان متروکه شدن کالا در گمرک به دو ماه کاهش پیدا کند.
*با توجه به اینکه در یک دوره زمانی دولت با کمبود شدید ارز مواجه بود و این مساله روی تخصیص و ترخصی کالاها اثر منفی گذاشته بود و از آنجایی که مساله کاملا مربوط به دولت بود و واردکننده ها در آن نقشی نداشتند آیا تاکنون وزارتخانه ای یا نهادهای به سازمان گمرک اعلام کرده اند که فلان کالای خاص را فعلا متروکه نکنید تا مشکل تخصیص ارز آن برطرف شود؟
در یک مقطع زمانی به خاطر اینکه تامین ارز به موقع انجام نمی شد شورای امنیت ملی به گمرک کشور اعلام کرد که نهاده های دامی که فراتر از قانون در گمرک دپو مانده اند فعلا متروکه نشوند و ما پیشنهاد داده ایم که با توجه به اینکه ۹۰ درصد کالاها بدون کد رهگیری و به شرط تخصیص ۳ ماهه ارز توسط بانک مرکزی ترخیص می شوند شرط متروکه شدن ۲ ماهه برای کالاها در گمرک در نظر گرفته شود تا از این طریق روند ترخیص کالاها هم تسریع شود.
در یک مقطع زمانی به خاطر اینکه تامین ارز به موقع انجام نمی شد شورای امنیت ملی به گمرک کشور اعلام کرد که نهاده های دامی که فراتر از قانون در گمرک دپو مانده اند فعلا متروکه نشوند و ما پیشنهاد داده ایم شرط متروکه شدن ۲ ماهه برای کالاها در گمرک در نظر گرفته شود تا از این طریق روند ترخیص کالاها تسریع شود
*آیا بجز مشکل تخصیص ارز مساله دیگری هم وجود دارد که روی ترخیص کالاها تاثیر گذار باشد؟
در حال حاضر افراد واردکننده کالا می خواهند مطمئن شوند که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آنها تخصیص پیدا کند و بعد از آن کالا را از گمرک ترخیص کنند و البته الان حاشیه های هم برای مبادله کالا وجود دارد، برای نمونه کامیون های کافی برای حمل به موقع کالا وجود ندارد و از طرف دیگر هنوز مجوزهای قرنطینه بهداشتی کالاها توسط چند سازمان به صورت موازی انجام می شود و همین مساله منجر به تاخیر در ترخیص کالاها می شود، در حالی که قبلا قرار بود مجوزهای قرنطینه بهداشتی کالاها توسط یک سازمان انجام شود.
در حال حاضر افراد واردکننده کالا می خواهند مطمئن شوند که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آنها تخصیص پیدا کند و بعد از آن کالا را از گمرک ترخیص کنند و البته الان حاشیه هایی هم برای مبادله کالا وجود دارد برای نمونه کامیون های کافی برای حمل به موقع کالا وجود ندارد
*سازمان استاندارد بارها اعلام کرده است که برای تسهیل در ترخیص کالاها در گمرک حاضر است که نمونه برداری از مواد اولیه را به جای گمرک در کارخانه ها انجام دهد و در نهایت تست استاندارد کالا را در زمانی که محصول نهایی قرار بود به بازار عرضه شود انجام دهد، آیا گمرک با این مساله مشکل دارد که اجرا نمی شود؟
در خصوص آزمون کالاها در گمرک هم چالش هایی وجود دارد، برای نمونه باید به محض اینکه کالا وارد بندر شود باید نمونه برداری انجام شود و اگر آزمون ها طولانی شوند مدت زمان ماندن این کالاها در گمرک طولانی تر می شود و در حال حاضر سیاست یکپارچه ای در این زمینه اتخاذ نشده است. در واقع گمرک به دنبال این نیست که در زمان نمونه برداری و آزمایش کالاها دخالت داشته باشد، به همین دلیل اگر یک کالا در هر مرحله ای که ممکن است طبق استانداردها آزمایش شود طبق روال می تواند همین کار را انجام دهد اما باید مجوز لازم برای کالا صادر شود و اگر در مدت هفت روز مجوز لازم از سازمان های ذی ربط برای کالا صادر شود به معنای اوکی بودن ترخیص کالا است با این حال سازمان ها این مساله را رعایت نمی کنند.
در خصوص آزمون کالاها در گمرک هم چالش هایی وجود دارد، برای نمونه باید به محض اینکه کالا وارد بندر شود نمونه برداری انجام شود و اگر آزمون ها طولانی شوند مدت زمان ماندن این کالاها در گمرک طولانی تر می شود و در حال حاضر سیاست یکپارچه ای در این زمینه اتخاذ نشده است
*در شرایط کنونی مسائل ارزی و مسائل اداری و بروکراسی چقدر در تاخیر ترخیص کالاها از گمرک تاثیر دارند؟
همه عوامل متعدد اداری که منجر به عدم ترخیص به موقع کالاها شده است به اندازه ۱۰ درصد در ماندگاری کالاها در گمرک تاثیر داشته اند و مابقی ۹۰ درصد مشکل کنونی ترخیص کالا مربوط به تخصیص و تامین به موقع ارز و بعد از آن انتقال و در نهایت سند مالکیت است و این سه مورد مشکل اصلی رسوب کالا در گمرک را به همراه داشته است.
در شرایط کنونی چه سازمان درباره متروکه شدن کالاها تصمیم می گیرند و چقدر زمان طول می کشد تا یک کالا پس از اینکه اعلام شد باید متروکه شود این اقدام انجام شود؟
اداره بندر، منطقه آزاد و ... آماری که درباره کالاهایی که باید متروکه شوند به گمرک می دهند بلافاصله به سازمان اموال تملیکی داده می شود و کالاها متروکه می شوند اما میزان دقیق این کالاها الان به صورت ریز وجود ندارد و از طرف دیگر برخی مصوبات مانند دادن مهلت برای تخصیص ارز و سند مالکیت وجود دارد و همین مساله کالاها را از مساله قانون متروک خارج می کند و یا حداقل برای مدت زمان دیگری ممکن است در گمرک باقی بمانند تا درباره این کالاها تعیین تکلیف نهایی شود.
اداره بندر، منطقه آزاد و ... آماری که درباره کالاهایی که باید متروکه شوند به گمرک می دهند بلافاصله به سازمان اموال تملیکی داده می شود و کالاها متروکه می شوند
*نقش سازمان گمرک ایران در متروکه کردن کالاهای دپو مانده در گمرکات کشور چگونه تعریف شده است؟
گمرک بین مراجع تحویل گیرنده درباره متروکه شدن کالا تحویل گیرنده است و سازمان های دیگر به گمرک محموله ها را به گمرک اعلام می کنند.
*یکی از حاشیه هایی که از گذشته در باره کالاهای دپو مانده در گمرک وجود داشته است خودروهای وارداتی بوده است، در چند سال گذشته چه تعداد خودروی وارداتی در گمرک وجود داشته و تاکنون چه تعداد از این خودروها تعیین تکلیف شده اند؟
از گذشته بیش از ۵ هزار خودرو در گمرک پرونده قضائی داشتند و بیش از ۳ هزار خودرو تعیین تکلیف شده و مابقی هم هنوز تعیین تکلیف نشده اند و در مراجع قضائی در حال رسیدگی هستند و به طور قطع اگر تعیین تکلیف شوند اطلاعات آن منتشر می شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری بازار، در دو سال گذشته با وجود اینکه ممنوعیت واردات برخی کالاها به کشور وجود داشته و تقاضا برای برخی کالاها هم در داخل وجود داشته بسیاری از کالاهای ممنوع که قبلا از قانون ممنوعیت واردات به کشور ثبت سفارش و واردات شده بود در گمرک دپو ماندند و به دلیل عدم شفافیت دستورالعمل ها و ناهماهنگی نهادهایی همچون بانک مرکزی منجر به خواب سرمایه و حتی خسارت به منابع ملی شد زیرا بخشی از کالاهایی که در گمرک دپو مانده اند با مشکلاتی همچون فساد روبرو شده اند و تاکنون بانک مرکزی هم سیاست دقیقی برای چگونگی تخصیص ارز ارائه نکرده است.
نظر شما