تهمینه غمخوار؛ بازار: ترکیه در طول سالهای گذشته سعی کرده تا با نگاه به افغانستان به عنوان یک فرصت، بهترین بهره اقتصادی را از افزایش نفوذ خود در این کشور کسب کرده و ایده های بلندپروازانه خود را پیگیری نماید.
دلایل حضور پررنگ این کشور در افغانستان در طول صد سال گذشته و تلاش این کشور در جهت افزایش نفوذ، عقبه فرهنگی و تاریخی دارد. در حالی که ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت افغانستان را اقلیت ترک زبان از جمله ازبک ها و ترکمن ها تشکیل داده اند، آنکارا همواره به دنبال حضور بیشتر در افغانستان و خواستار صلح و ثبات در این کشور به دلیل اهمیت راهبردی در منطقه آسیای مرکزی بوده است.
علاوه بر آن، ترکیه به دلیل کمکهای مالی به افغانستان به ارزش مالی ۱۵۰ میلیون دلار در طول یک دهه گذشته تا سال ۲۰۱۷، امروز یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران خارجی در افغانستان به شمار می رود.
از طرفی، مقامات افغان نیز از دو تا سه سال گذشته با ایجاد مسیرهای هوایی برای پیشبرد صادرات از کشورهایی مانند ترکیه، هند و چین قصد داشته اند تا حد زیادی به وابستگی انحصاری اقتصادی خود را به همسایگانی از جمله ایران پایان دهند، زیرا مشکلات اساسی از جمله انتقال پول و ارتباطات بانکی در رابطه با تجارت با افغانستان قابل مشاهده بوده و بیشتر به خاطر محدودیت های موجود در روابط اقتصادی تهران و کابل بعد از تحریم های مجدد علیه ایران ، بازار افغانستان به سمت ترکیه متمایل شده است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع نفوذ ترکیه در افغانستان و کاهش وابستگی این کشور به همسایه خود یعنی ایران، خبرنگار بازار گفتگویی با «هاکان توپکورولو»، کارشناس اقتصادی و بانکدار ترکیه ای انجام داده که مشروح مصاحبه را در ادامه می خوانید:
* ترکیه از نفوذ روزافزون خود در افغانستان طی سالهای گذشته بیشترین بهره را برده و افغانستان را فرصتی برای پیگیری ایده های بلندپروازانه خود دیده است. نظر شما در مورد این موضوع چیست؟ ترکیه در افغانستان به دنبال چیست؟
اول از همه، رویکرد و نظر من در خصوص این موضوع که شما مطرح کردید که ترکیه در تلاش است تا جایگاهی در افغانستان پیدا کند، این است که چنین چیزی نیست چرا که ترکیه عضو ناتو است و حضور این کشور در افغانستان به دلیل فشار آمریکا می باشد.
ما یعنی همه کشورهای منطقه از جمله ترکیه، ایران، پاکستان، چین، هند، روسیه و سایر کشورها باید خوشحال باشیم که نیروهای آتلانتیک با هدایت ایالات متحده آمریکا، در حال ترک افغانستان هستند. حضور قدرت های نظامی ایالات متحده در آسیای مرکزی برای همه ما خطر و تهدید بزرگی است. بنابراین، ابتدا باید ببینیم که چه زمانی نیروهای نظامی شکست خورده امپریالیسم از منطقه ما خارج می شوند.
رقابت تجاری بین کشورهای منطقه یک مسئله فرعی و در درجه بعد قابل طرح است. مسئله اصلی در منطقه ما بیرون راندن نیروهای امپریالیستی از منطقه است. عراق، سوریه و فلسطین یک زخم خونین برای منطقه به شمار می روند که بدون استقلال این کشورها، تمام رقابت های تجاری در منطقه جزئیات ناچیزی است.
عراق، سوریه و فلسطین یک زخم خونین برای منطقه به شمار می روند که بدون استقلال این کشورها، تمام رقابت های تجاری در منطقه جزئیات ناچیزی است
* آیا گسترش نفوذ ترکیه در افغانستان بر روابط اقتصادی ایران و افغانستان تأثیر داشته است؟
افغانستان کشوری است که سالها تحت سلطه سوسیال امپریالیسم شوروی و از دهه ۲۰۰۰ تحت اشغال ایالات متحده آمریکا زندگی کرده و هنوز هم استقلال خود را کسب نکرده است.
این کشور همچنین هنوز از نظر تجاری بازار مهمی در منطقه محسوب نمی شود. شرکای مهم تجاری ترکیه کشورهای اروپایی، چین و روسیه هستند، اما من فکر نمی کنم که افزایش علاقه و نفوذ ترکیه به افغانستان باعث کاهش روابط تجاری بین ایران و افغانستان شود.
تاجرین یا تولیدکنندگانی که کالای ایرانی را به افغانستان می فروشند و یا گروه های تولیدی که کالای ترک را در افغانستان به فروش می رسانند، خیلی اشتراک و همپوشانی ندارند.
بنابراین، زمانی که افغانستان استقلال خود را بدست آورد، ثروت و قدرت تولید خود را افزایش خواهد داد و مقدار کالاهایی که از ایران و ترکیه خریداری می کند نیز افزایش می یابد. از نظر جغرافیایی، همسایگی ایران با افغانستان نیز یک مزیت برای ایران محسوب می شود.
* کارشناسان معتقدند حضور ترکیه و تسخیر بازارهایی مانند عراق، سوریه و افغانستان که در تلاشند روابط اقتصادی و تجاری خود را با ایران افزایش دهند و روابط برد_برد بین آنها برقرار کنند ، باعث کاهش روابط تجاری ایران خواهد شد. چرا ترکیه به دنبال کاهش وابستگی اقتصادی این کشورها به ایران است؟
من معتقدم هر کسی که به نام کارشناس و متخصص نامیده می شود، همواره حقیقت را نمی گوید. برخی از کارشناسان و تحلیلگران تحت تأثیر قدرت های آتلانتیک یا ناتو، اثری را ایجاد می کنند که سعی دارد با برجسته کردن رقابت بین کشورهای منطقه، وجود امپریالیسم در منطقه به فراموشی سپرده شود.
اول از همه، همانطور که قبلاً تأکید کردم، استقلال کشورهای منطقه بسیار مهم است. ایران سالهاست که تحت تحریم های آمریکا قادر به ارائه منابع طبیعی خود به بازارهای جهانی نیست.
کشورهایی نظیر عراق، سوریه و فلسطین نیز همچنان اشغال شده اند. تهدیدهای قدرتهای آتلانتیک علیه روسیه و ترکیه نیز همچنان ادامه دارد و اوکراین در تلاش است روسیه را تحریک کند. به همین ترتیب، یونان و قبرسی های یونانی نشین علیه ترکیه تحریک می شوند.
همچنین، تلاش برای غصب حقوق ترکیه در دریاهای شرقی مدیترانه که ما آن را استراتژی دریایی میهن آبی می نامیم، وجود دارد. بر اساس آنچه کارشناسان ادعا می کنند، کشورهایی که در این زمینه شکایت دارند، به بازارهای یکدیگر حمله می کنند در حالی که ادعا می کنند که ترکیه بازارهای ایران را گرفته است. قدرت های غربی فقط به این ادعاها می خندند. در حقیقت؛ کشورهایی که باید دوست باشند، دندانهایشان را علیه یکدیگر تیز کرده اند، اما این موضوع فقط در دست غرب است.
کشورهای منطقه تحت فشار امپریالیسم سالها نتوانسته اند رفاه مردم خود را افزایش دهند؛ در حالی که کشورهای منطقه با دستیابی به استقلال، از توسعه خود اطمینان حاصل خواهند کرد و رقابت تجاری نیز وجود خواهد داشت
کشورهای منطقه تحت فشار امپریالیسم سالها نتوانسته اند رفاه مردم خود را افزایش دهند. در حالی که کشورهای منطقه با دستیابی به استقلال، از توسعه خود اطمینان حاصل خواهند کرد و رقابت تجاری نیز وجود خواهد داشت، اما نیاز منطقه به توسعه و شکوفایی این اطمینان را می دهد که هر کشور در منطقه بدون نیاز به پا گذاشتن روی پای دیگری، توسعه یابد.
* با توجه به اجلاس استانبول، ترکیه درصدد دور زدن و نادیده گرفتن ایران در آینده افغانستان بوده است، در حالی که بازیگران این اجلاس بیشترین آگاهی را داشتند که ایران تا چه اندازه می تواند در تعیین سرنوشت و آینده منطقه موثر باشد. ارزیابی شما چیست؟
ترکیه و کشورهای منطقه باید با هم در مورد افغانستان همکاری کنند، زیرا آنها با کمک یکدیگر مشکل قره باغ را حل کردند.
ترکیه و کشورهای منطقه باید با هم در مورد افغانستان همکاری کنند، زیرا آنها با کمک یکدیگر مشکل قره باغ را حل کردند
مسئله اصلی اخراج امپریالیسم از منطقه است. کشورهای مستقل در منطقه که از ستم شاهنشاهی رها شده اند، فقط می توانند مشکلات اقتصادی خود را با هم مدیریت و حل کنند.
همچنین، کشورهای منطقه می توانند با همبستگی و بدون دخالت در سیاست یکدیگر، رفاه مردم خود را بهبود بخشند.
نظر شما