فرحناز سپهری؛ بازار: بلاک چین ازجمله فناوریهای نوین است که با داشتن ویژگی تمرکز زدایی و شفافیت میتواند در صنایع مختلف ازجمله زنجیر تامین به کار گرفته شود. البته به باور برخی کارشناسان برای استفاده از بلاک چین باید صنایع بیزنس مدل و اینکه چگونه و به چه صورت قرار است از این فناوری استفاده کنند را مدنظر قرار دهند. چرا که اگرچه خود مدل بلاک چین غیر تغییر پذیر است اما امکان دستکاری اطلاعات ورودی و خروجی آن توسط عوامل انسانی وجود دارد که مبتواند به بروز خطاهایی منجر شود. در عین حال که بلاک چین دو آورده دارد رمزارز">رمزارز و توکنایز کردن دارایی که می تواند روی رونق اقتصاد کشورها تاثیرگذار باشد و باید مورد توجه دولتمردان قرار گیرد تا به نحو درستی از آنها بتوانند بهره ببرند.
درهمین راستا فرصتی پیش آمد تا گفتگویی با افشین حیدرپور، محقق و توسعه دهنده بلاک چین انجام دهیم و بیشتر درباره چرایی استفاده از این فناوری در صنایع و تاثیرش روی اقتصاد آگاهی یابیم. درادامه متن این گفتگو را می توانید بخوانید:
*همزمان با توسعه بلاک چین و ویژگیهای آن یعنی تمرکززایی و شفافیت و عدم تغییر پذیری؛ به نظر شما این فناوری چگونه می تواند باعث بهبود عملکرد صنایع مختلف شود؟ در کدام صنایع کارایی بیشتری دارد؟
بلاک چین فناوری است که همه جا استفاده نمیشود هرچند انگیزه اش وجود دارد که با کاربرد این فناوری عملکرد صنایع بهبود می یابد اما حقیقت این است که همه جا نمیتوان از آن استفاده کرد. بلکه بلاک چین یک دیتابیسی که به شکل نامتمرکز اطلاعات در آن ذخیره می شود. از این رو باید آن صنعتی که می خواهد بلاک چین درآن استفاده شود مورد بررسی قرار گیرد. لذا در استفاده از بلاکچین اساسا باید ابتدا به این سئوالات پاسخ داد که: آیا بلاک چین در آن صنعت کاربردی دارد یا خیر؟ اگر کاربرد دارد؛ چه استفاده و به چه صورت است؟ باید بیزنس مدل به چه صورت باشد؟ برای مثال اخیرا بسیار صحبت از استفاده بلاک چین در زنجیره تامین می شود باید اشاره کنم اگرچه در خود بلاک چین کسی نمی تواند آنرا هک و دستکاری کند ولی ورودی و خروجی اش دست افراد است مثلا برای زنجیره تامین غذایی اینکه آن غذا از کجا آمده و به کجا میرود وارد کردن اطلاعات توسط اپراتور است در حالی که برای این مشکل هم بعضی معتقدند می توان از اینترنت اشیا استفاده کنیم اما آن هم قابل دستکاری است پس بلاک چین راه حلی نیست که بتواند همه مشکلات را حل کند.
*با توجه به صحبتها یی که کردید، چگونه بلاک چین میتواند روی رونق اقتصاد و کسب و کارها تاثیرگذار باشد؟
بلاک چین دو آورده دارد رمزارزها و توکنایز کردن دارایی؛ که دو آورده مهمی برای اقتصاد هستند. چون هردو به ارزش آفرینی ختم میشوند. ممکن است مثلا استفاده از رمزارز">رمزارز به اشتغالزایی نینجامد اما باید از طرفی دانست که کسی مقدار رمزارز">رمزارز دارد و برای مثال خانه یا ماشین می خرد یا سرمایه گذاری می کند این مساله میتواند در اقتصاد کشور تاثیر گذار باشد اگرچه خود رمزارز به خودی خود اشتغال آفرینی نکرده است اما در نهایت یک ارزی است که اجماع جهانی دارد برای مثال با قیمت ۳۶ هزار دلار که دارد و با این قیمت هرجا ارایه دهید می توانید ۳۶ هزار دلاردریافت کنید و با آن دارایی بخرید یا سرمایه گذاری کنید پس متوجه ارزش آفرینی رمزارزها میشوید که درنهایت روی رونق اقتصادی هم تاثیرگذار است.
بلاک چین دو آورده دارد رمزارزها و توکنایز کردن دارایی؛ که دو آورده مهمی برای اقتصاد هستند. چون هردو به ارزش آفرینی ختم میشوند
*آماری در خصوص توسعه بلاک چین در سایر کشورها دارید؟
در دنیا در این حوزه کارهای بسیاری شده است مثلا در امریکا، چین در کشورهای اروپایی مثل استونی و کانادا کارهای پیشرو شده و هم مقالاتی در این حوزه که فناوری را به سمت جلو پیش میبرند ارایه شده است. همین طور استارتاپهایی که در این بخش کار می کنند؛ آینده خوبی دارند. در آسیا هم میتوان به چین ، سنگاپور و هند اشاره کرد.
*در منطقه چطور؟ ایران چه جایگاهی در حوزه بلاک چین دارد؟
درامارات یکی دوسال پیش اکوسیستم بلاک چینی راه اندازی شده است مزیتی که دارد استارتاپها معاف از مالیات هستند. با شکل گیری این اکوسیستم کارها تسریع می شود. برای مثال شما در فرودگاه احراز هویت با توکن بلاک چین میشوید با همان توکن کرایه تاکسی و پول هتل پرداخت می کنید واز طرفی کشور با سرمایه گذاری در این حوزه می تواند از خدمات استارتاپها در جهت ارایه خدمات استفاده کند. کشوری که به این تکنولوژی می رسد؛ قادر خواهد بود خدماتی را از طریق این فناوری ارایه دهد در حالیکه در ایران این چنین نیست و به نظرم ایران جایگاهی ندارد و جایگاه خیلی کمرنگی دارد.
از سال ۲۰۱۸، ۲۰۱۹ که با سازمانهای مختلف جلسه داشتیم درباره بلاک چین آنها می گفتند: «ماینینگ است؟». چراکه کل بیزنس بلاک چین در ایران دردو دسته ماینینگ و صرافی رمزارزها خلاصه میشوند به غیر از این دو، بحث دیگری اتفاق نیفتاده است
*با توجه به صحبتان، به نظرتان با وجودی که استارتاپها وافراد متخصص در این حوزه داریم اما چرا ایران حرفی برای گفتن در این حوزه ندارد؟
چون که در ایران بیزنس شکل نگرفته است برای مثال از سال ۲۰۱۸، ۲۰۱۹ که با سازمانهای مختلف جلسه داشتیم درباره بلاک چین آنها می گفتند: «ماینینگ است؟». چراکه کل بیزنس بلاک چین در ایران دردو دسته ماینینگ و صرافی رمزارزها خلاصه میشوند به غیر از این دو، بحث دیگری اتفاق نیفتاده است در صنایع و سازمانی هیچ کاری نشده است و وی سی ها هم بیشتر روی استارتاپ ماینینگ و صرافی رمزارز که می دانند شش ماه دیگر به سوددهی میرسند، سرمایه گذاری میکنند البته باید یادآور بشوم این حرف مربوط به دو سه سال پیش است و الان با توجه به محدودیتها در بحث ماینینگ، حالا فقط بحث صرافی ارزدیجیتال باقی مانده است.
دولتهای امریکایی- اروپایی با ظهور فناوری سریع شروع به بهره برداری و تعامل با آن میکنند در حالیکه در ایران با ظهور فناوری ابتدا از آن می ترسیم و به دنبال این هستیم که بالاخره چه خواهد شد و تابو شکسته شود برای همین هم هست که فعالان فناوری از دولت بسیارپیشی گرفته و پیشرفت کرده اند
*از دیدگاه شما چرا مقامات دولتی و رده بالای کشورمان، در برابر این فناوری مقاومت کرده و مقررات درستی دراین حوزه تنظیم نمیکنند؟
به نظرم همه کشورها با این مساله روبروهستند اما تفاوت در انجام سرعت عمل کشورها در برابر اجرا و تعامل با فناوری است مثلا کشورهای اروپایی و امریکایی سرعت شان بیشتر اما کشور ایران کندتر است دولتهای امریکایی- اروپایی با ظهور فناوری سریع شروع به بهره برداری و تعامل با آن میکنند در حالیکه در ایران با ظهور فناوری ابتدا از آن می ترسیم و به دنبال این هستیم که بالاخره چه خواهد شد و تابو شکسته شود برای همین هم هست که فعالان فناوری از دولت بسیارپیشی گرفته و پیشرفت کرده اند.
*در بخش آموزش و توسعه بلاک چین به شکل گسترده سازمانی، چه راهکاری ارایه می دهید؟ کدام ارگان در این زمینه نقش پررنگتری دارد؟
اولویت در این زمینه برداشتن گارد و مقاومت سازمانی در برابر این فناوری است. منظورم سازمانهای کاملا دولتی رده بالاست برای مثال در رگولاتوری و مسایل حقوقی اگر رمزارز دزدیده شود و پیش قاضی بروید آن قاضی چون آگاهی دراین حوزه ندارد اصلا متوجه سخنان شما نخواهد شد وباید این تابوها و مقاومت های در مقابل پدیده های و تحولات جدید شکسته شود. حتی به شکل شعاری هم نباید باشد که مثلا کارگاه راه اندازی کنند بعد هیچی!
باید به صورت نیازمندی های رسانه ای فراخوانی داده و به شکل عملی دنبال شود. به نظرم همه ارگانهای دولتی درگیر هستند چراکه بلاک چین بعد اقتصادی، حقوقی، فناوری و سایر حوزه ها را پوشش میدهد از وزارت ارتباطات گرفته تا قوه قضاییه وزارت صنعت، معدن وتجارت و غیره.
*با توجه به اینکه برخی موافق راه اندازی رمزارز ملی هستند و برخی مخالفند، دیدگاه شما دراین باره چیست؟
به نظرم باید به جای رمزارز ملی بگوییم ارز دیجیتال ملی است چراکه برای مثال ارز دیجیتال دسته بندی بزرگتری است که رمزارز زیر مجموعه اش است و مساله جدیدی نیست برای مثال وقتی از طریق کارت و خودپرداز پول جایجا میکنید در اصل ارز دیجیتال جابجا می کنید یا از طریق پی پال ویزا کارت یا سایر موارد این چنینی، هم به نوعی ارز دیجیتال جابجا می کنید.
درو اقع به صورت دیجیتالی در کامپیوتر از یک عددی مقداری کم و به آن طرف مقداری اضافه می کنید. انتقال به صورت ارزدیجیتال است برای مثال چین و کشورهای دیگر که رمزارزملی دارند در واقع ارز دیجیتال است و تنها نکته اش در این جا کنترل بانک مرکزی است.
*اگر همین سیستم بانک مرکزی است که دخالت و کنترل دارد پس بلاک چین نیست و دیگر رمزارز نیست.
البته به نظرم بد هم نیست؛ چون مردم به حوزه رمزارزها و ارزهای دیجیتال آگاه شده و می فهمند که این رمزارز ملی با کنترل بانک مرکزی است. بیت کوین و سایر کریپتوکارنسی ها حوزه دیگر است که کنترل بانکی ندارد بعد تصمیم می گیرند که وارد کدام حوزه یعنی حوزه دولتی (متمرکز) یا غیرمتمرکز شوند.
*کلام پایانی خود را بفرمایید.
تنها موردی که باید اشاره کنم این است که تمام افرادی که در این حوزه فعالیت دارند به شکل پیشرو و همراه با دردسرهایش در این حوزه درحال کار هستند. اگر مسوولان در حوزه رگولاتوری با این افراد در تعامل باشند بسیار خوب است چراکه اگر نهادی در این حوزه آگاه نباشد و بخواهد قانون گذاری کند به نتیجه مطلوبی نمی رسد. باید از افراد این حوزه راهنمایی بگیرند چراکه فناوری کاملا جدیدی است و جهت قانون گذاری از افراد متخصص این حوزه کمک گرفت و این تعامل را ایجاد کرد.
نظر شما