اسدالله خسروی؛ بازار: سیستم بانکی کشور در ارایه وام خرد با سود ۱۸ درصدی هم آنقدر متقاضیان بینوا را اذیت می کنند که آنها عطای چنین وامی را به لقایش می بخشند. از افتتاح و یا داشتن حساب فعال در بانک گرفته تا اخذ چک و سفته و ۲ ضامن معتبر و...آن هم برای یک فقره وام ۱۰ یا ۲۰ میلیون تومانی، مواردی است که متقاضی وام را خسته و ناامید می کند.
در چنین شرایطی تقاضا برای وام قرض الحسنه و دریافت چنین وامی از بانکها آن هم با امتیاز سود اندک و اقساط دراز مدت رویایی بیش نیست، زیرا بانک ها به هیچ عنوان حاضر نخواهند شد وام قرض الحسنه ارزان قیمت را به ارزانی و راحتی به مردم بدهند.
قدرت دخل تصرف بانک ها در منابع قرض الحسنه|
وامی که معمولا منابع آن محدود بوده و به دلیل سود ۴ درصدی که دارد از جذابیت خاصی برای همه بخصوص کارمندان بانک ها که چنین منابعی را در اختیار داشته و قدرت دخل و تصرف در آن را دارند، برخوردار است.
بانک ها دستورالعمل خاصی برای پرداخت وام قرض الحسنه به متقاضیان را ندارند بنابراین آنها به آسانی این منابع قابل توجه را از دست نمی دهند، بلکه با ترفندهای خاصی بخش عمده وام قرض الحسنه را به مجموعه کارکنان خود و کارمندان شعب و یا نزدیکانشان اختصاص می دهند
با این وجود شانس دریافت وام قرض الحسنه به جز وام ازدواج که آن هم به سختی ارایه می شود برای مردم عادی و آن سری افرادی که نیازمند واقعی هستند بسیار کم و شاید در حد صفر است، زیرا بانک ها دستورالعمل خاصی برای پرداخت چنین وامی را به متقاضیان ندارند. بنابراین آنها به آسانی این منابع قابل توجه را از دست نمی دهند، بلکه با ترفندهای خاصی بخش عمده وام قرض الحسنه را به مجموعه کارکنان خود و کارمندان شعب و یا نزدیکانشان اختصاص می دهند که این رویکرد با بانکداری اسلامی و رسالت کاری و اجتماعی سیستم بانکی کاملا منافات دارد.
فقط نامی از «قرض الحسنه» در شبکه بانکی وجود دارد!
محسن صادقی، کارشناس بانکی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره عملکرد بانک ها در چگونگی پرداخت وام قرض الحسنه به مردم، گفت: با وجودی که حدود ۴ دهه از تصویب و اجرای قانون بانکداری اسلامی بدون ربا در کشور می گذرد اما از این شیوه بانکداری فقط نامی باقی مانده است در حالی که وام قرض الحسنه با اسم و عناوین مختلف در دنیا برای تامین نیازهای ضروری (در حد رقم پایین، رایج بوده ولی چنین وامی در ایران انگار برای تامین مالی کارکنان و کارمندان بانکها تعریف و تصویب شده است.
فاصله گیری بانکها از رسالت اجتماعی خود نسبت به عدم همراهی مردم در پرداخت وام قرض الحسنه خرد به نیازمندان واقعی و نبود قوانین و نظارت درست بر عملکرد بانک ها موجب شده است تا دریافت وام و تسهیلات بخصوص وام قرض الحسنه برای متقاضیان واقعی خیلی سخت شود
وی تصریح کرد: فاصله گیری بانکها از رسالت اجتماعی خود نسبت به عدم همراهی مردم در پرداخت وام قرض الحسنه خرد به نیازمندان واقعی و نبود قوانین و نظارت درست بر عملکرد بانک ها در این بخش موجب شده است تا دریافت وام و تسهیلات بخصوص وام قرض الحسنه برای متقاضیان واقعی خیلی سخت شود.
منابع قرض الحسنه بانک ها شفاف نیست
این کارشناس بانکی با بیان اینکه منابع قرض الحسنه بانک ها باید شفاف و پرداخت ها با اولویت نیازمندان واقعی باشد افزود: عدم نظارت بر عملکرد بانک ها در خصوص چگونگی صرف این منابع به جامعه هدف بی تردید باعث انحراف منابع شده و نیازمندان واقعی از این امتیاز بی بهره می شوند در چنین شرایطی بانکها بخش عمده چنین منابعی را به جایی اینکه به نیازمندان واقعی بدهند آن را به کارمندان خود خواهند داد.
صادقی بیان داشت: در دهه های گذشته بانک ها برای پرداخت وام قرض الحسنه به مردم از روش قرعه کشی استفاده می کردند اما مدتهاست این شیوه پرداخت وام نیز از سوی بانک ها کم رنگ شده است. در حالی که چنانچه سیستم پرداخت وام قرض الحسنه با ثبت نام متقاضیان و انجام قرعه کشی بانک ها از سر گرفته شود، حداقل بخشی از متقاضیان به چنین منابع ارزانی دست خواهند یافت.
وی در ادامه افزود: ثبت نام برای دریافت وام قرض الحسنه نیز روش دیگری است که بانک ها باید با اصولی خاص چون افتتاح حساب برای دریافت وام خرد و کسب امتیازی که متقاضی وام باید از این روش بدست بیاورند باشد. به طور مثال بانک ها در قبال رسوب پول متقاضی به او وام با نرخ ۴ درصدی سود ارایه کنند. یعنی پرداخت وام و رقم آن برحسب امتیازی صورت گیرد که در بانک تعریف شده است. البته در ۲ بانک قرض الحسنه کشور از چنین شیوه ای استفاده می شود اما همه بانک ها به این موضوع توجه نمی کنند.
ازآنجایی که سقف وام قرض الحسنه خیلی زیاد نیست و معمولا از ۵ تا ۳۰ میلیون تومان است در چنین شرایطی چنانچه سقف این نوع وام ۵ میلیون تومان در نظر گرفته شود، بخش عمده ای از متقاضیان به چنین وام خردی خواهند رسید
این کارشناس بانکی تصریح کرد: از آنجایی که سقف وام قرض الحسته خیلی زیاد نیست و معمولا از ۵ تا ۳۰ میلیون تومان است در چنین شرایطی چنانچه سقف وام قرض الحسنه ۵ میلیون تومان در نظر گرفته شود بخش عمده ای از متقاضیان به چنین وام خردی خواهند رسید.
۲۲ هزار میلیارد تومان وام قرض الحسنه ای که معلوم نیست به چه کسی داده می شود
صادقی رقم تقریبی پرداخت سالانه وام قرض الحسنه بانک ها را حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: چنانچه این رقم ۵ میلیون تومان تعیین شود بیش از ۴ میلیون نفر وام قرض الحسنه خرد ۵ میلیون تومانی خواهند گرفت و اگر رقم پرداخت وام ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شود بیش از دو میلیون متقاضی وام قرض الحسنه از این امتیاز بهرمند خواهند شد.
این کارشناس بانکی اضافه کرد: با پرداخت چنین وامی و رقم مشخص آن شفافیت در پرداخت آن نیز محرز و جای هیچ شبهه ای باقی نمی ماند.
صادقی ادامه داد: اکنون که نظارتی بر عملکرد و یا حسابرسی دقیق بانک ها انجام نمی شود این احتمال وجود دارد که رئیس یک شعبه با جمع آوری دهها کارت ملی اقدام به خروج منابع قابل توجهی از بانک در قالب وام قرض الحسنه کند و یا چنین وامی را به کارمندان خود بدهد.
عدم تعریف وام های خرد در سیستم بانکی و نبود مقرات خاص در این بخش باعث شده است که سالانه بخش عمده چنین وامی به انحراف رود این در حالی است که بانک ها می توانند با قبول وثیقه، وام خرد زیر ۵ میلیون تومانی را به خیلی از نیازمندان بپردازند
این کارشناس بانکی تصریح کرد: عدم تعریف وام های خرد در سیستم بانکی و نبود مقررات خاص در این بخش باعث شده است که سالانه بخش عمده چنین وامی به انحراف برود این در حالی است که بانک ها می توانند با قبول وثیقه وام خرد زیر ۵ میلیون تومانی را به خیلی از نیازمندان بپردازند.
ماهیت بانکداری امروزی کشور هیچ سنخیتی با واژه قرض الحسنه ندارد!
علی اصغر قائمی نیا، کارشناس اقتصاد اسلامی نیز در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره برخورداری سیستم بانکی کشور از مشکل پرداخت درست وام خرد قرض الحسنه، گفت: نکته اول این است که ماهیت بانکداری امروزی کشور هیچ سنخیتی با واژه قرض الحسنه (وام بدون بهره) ندارد.
نکته دوم نیز وامی که اکنون بنام قرض الحسنه شناخته می شود، در عمل قرض الحسنه واقعی نیست چرا که پرداخت این نوع وام باید در صورتی باشد که وام گیرنده هیچ ودیعه و یا پولی را به بانک بصورت سپرده به امانت نگذارد تا در قبال رسوب آن پول وام دریافت کند.
از آنجایی که ماهیت بانکداری کشور ربوی است و قانون بانکداری اسلامی بدون ربا در کشور پس از گذشت چند دهه هنوز به درستی و در جایگاه شایسته خود اجرایی نشده است، بنابراین نباید انتظار داشت بانک ها در فعالیت خود بدون اینکه کسب سود کنند منابع را به صورت قرض الحسنه در اختیار متقاضیان قرار دهند
وی با بیان اینکه سپرده گذاری برای دریافت وام را نباید قرض الحسنه نام گذاشت، گفت: از آنجایی که ماهیت بانکداری کشور ربوی است و قانون بانکداری اسلامی بدون ربا در کشور پس از گذشت چند دهه هنوز به درستی و در جایگاه شایسته خود اجرایی نشده است، بنابراین نباید انتظار داشت بانک ها در فعالیت خود بدون اینکه کسب سود کنند منابع را به صورت قرض الحسنه در اختیار متقاضیان نیازمند قرار دهند
قائمی نیا خاطرنشان کرد: متاسفانه حیات بانک ها به دلیل سیستم بانکداری موجود از محل سودی است که در عقود مبادله ای از مردم تحت عنوان وام جعاله و... می گیرند. این شیوه کار نشان می دهد که ساختار بانکداری کشور ربوی است.
این کارشناس اقتصاد اسلامی اضافه کرد: شاید خیلی ها اکنون فکر کنند وامی که بانک ها در قالب وام ازدواج به جوانان می دهند از منابع بانک است اما این طور نیست چرا که بانک ها هیچ وقت حاضر نمی شوند منابع خود را ارزان به مردم بدهند. این منابع منابعی است که از طریق منابع دولتی (بودجه) و یا از طریق صندوق توسعه ملی به بانک ها داده می شود و بانک ها فقط زحمت پرداخت آن را می کشند. بنا به این گزارش، کارشناسان معتقدند؛ اصلاح ساختار نظام بانکی به دلیل وجود خیلی مشکلات در این بخش ضروری است چرا که سیستم بانکداری کشور باید در مسیر درست تغییر کند. تغییری که علاوه بر رعایت اصول بانکداری مدرن بانکداری اسلامی بدون ربا نیز در آن به خوبی دیده شود.
نظر شما