بازار، گروه استانها: اختصاص بیشترین حجم صادرات و واردات آذربایجان غربی به کشورهای همسایه، بیشترین میزان اشتراک با کشورهای همسایه بین استان‌های مرزی، ظرفیت واردات و صادرات کالا از طریق مرزهای آذربایجان غربی و ... ظرفیت هایی هستند که آذربایجان غربی را برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های مرزی پیشگام ساخته است.
پایانه‌های مرزی آذربایجان غربی شامل مرز زمینی پلدشت و بازرگان در شمال، رازی و سرو در مرکز و مرز تمرچین است که تمرچین با کشور عراق و پلدشت با جمهوری خودمختار نخجوان جمهوری آذربایجان هم‌مرز بوده و سه مرز بازرگان، سرو و رازی دروازه عبور و مرور و تجارت با کشور ترکیه است.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که در کنار این مزیت بزرگ، سرمایه‌گذاری برای توسعه خطوط آهن و اتصال راه‌آهن مراغه به ارومیه و گسترش آن تا راه‌آهن رازی فضای بهره‌گیری از ظرفیت ریلی ایران با ترکیه و به‌تبع آن اروپا را بهبود و زمینه را برای رشد تجارت مرزی فراهم می‌کند همچنین وجود دو فرودگاه در شهرهای ارومیه و خوی نیز از ظرفیت‌های مهم برای توسعه صادرات مرزی محسوب می‌شود.
درباره توانمندی استان آذربایجان در زمینه صادرات، تقویت و ساماندهی پایانه های مرزی با ارسلان شکری مدیرکل راهداری و حمل و نقل پایانه های آذربایجان غربی به گفتگو نشستیم که در ذیل می خوانید.
* در سالجاری چه اقدامات اولویت‌داری در راستای توسعه و ساماندهی پایانه های مرزی اجرایی می شود؟
استان آذربایجان غربی دارای پنج پایانه مرز فعال با ۹۶۷ کیلومتر طول مرز با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان است، وهم اکنون در پایانه مرزی رازی سالن تجاری ومسافری در زیر بنای حدود ۹۰۰ متر مربع با پیشرفت بیش از ۶۵ درصد در حال اجراست.
در حال حاضر پنج پایانه از ۲۵ پایانه مرزی کشور در استان آذربایجان غربی قرار دارد. میزان تردد مسافر قبل از شیوع کرونا سالانه از مجموع این مبادی رسمی بالغ بر ۵.۵ میلیون نفر بود که بیشترین تردد حدود ۱.۶ میلیون نفر از مرز بازرگان، ۱.۲ میلیون نفر مرز رازی، یک میلیون نفر مرز سرو، ۱.۴ میلیون نفر پایانه مرزی تمرچین و ۶۰۰ هزار نفر از پایانه مرزی پلدشت انجام می گیرد.
چابک سازی وتسهیل تردد ناوگان امسال در اولویت فعالیت های این اداره کل قرار دارد وهم اکنون در ساماندهی فیزیکی پایانه های مرزی استان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان قرارداد در حال اجرا بوده که شامل تمام پایانه ها است.
چابک سازی وتسهیل تردد ناوگان امسال در اولویت فعالیت های این اداره کل قرار دارد وهم اکنون در ساماندهی فیزیکی پایانه های مرزی استان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان قرارداد در حال اجرا بوده که شامل تمام پایانه ها است
* شیوع ویروس کرونا و تحریم‌ها تا چه میزان در فعالیت پایانه‌های مرزی تاثیرگذار بوده است؟
به دلیل شیوع ویروس کرونا و انسداد مرزهای زمینی تقریبا این میزان به صفر رسیده و سفر زمینی از مرزها هم اکنون در حد اتباع طرفین واقامت دائم با رعایت و ملاحظات پروتکل های بهداشتی طرفین است، بخش حمل ونقل کالا توقف چندانی نداشته است، مرزها در دوره تحریم های پیش آمده بعنوان آلترناتیوهای بنادر کشور، راه تنفس مناسبی برای اقتصاد تحت فشار کشور بودند.
تحریم‌ها نیز به لحاظ ایجاد شرایط سخت تامین قطعات و نهاده های حمل و نقل (مانند لاستیک، روغن و ...) در کل فعالیت های حمل و نقل بی تاثیر نبود، میزان تردد ناوگان باری در مرزهای استان در سال گذشته سه هزار و ۵۰۰ هزار کامیون بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۱ درصد کاهش داشته است و همچنین تردد ناوگان مسافری ۱۰۰ درصد کاهش داشته است.
* آخرین وضعیت مرز بازرگان به عنوان دومین مرز زمینی کشور چگونه است؟
مرز بازرگان در استان آذربایجان غربی بزرگترین و قدیمی ترین مرز زمینی کشور است که عبور ۱۰ تا ۱۵ درصد از ترانزیت زمینی کل کشور و بالغ بر ۲۶ درصد از صادرات زمینی و همچنین ۶۵ درصد از واردات زمینی غیر نفتی از این مرز انجام می گیرد که رتبه بین یک تا سوم کشور را در این خصوص داراست و مهمترین دروازه ورودی به اروپا و بر سر کریدورهای مهم بین المللی شرق و غرب، کریدور بزرگراهی آسیای جنوب شرقی، آلتید و تراسیکا قرار دارد.
* هم اکنون مهمترین مشکلات پیش روی پایانه‌های مرزی استان چیست؟ چه راهکارهایی برای رفع این چالش‌ها دارید؟
توقف های طولانی، کندی و تاخیر در عبور از دروازه های ورودی کشورها هم اکنون مهمترین مشکلات پیش روی پایانه های مرزی است و باید علل و زمینه های آن شناسایی و بر طرف شود.
باید تا حد امکان مرزها را سبک و چابک کنیم، حضور نهادها و ادارات متعدد در صفر مرزی باعث سنگین شدن حرکت و فرآیندهای مرزی شده و لازم است که سیستم های هوئشمند و مکانیزه، جایگزین سیستم های فعلی شوند و هکتارها زمین زیر اشغال بنا و ساخت و ساز درنیاید و ظرفیت تبادل نیز افزایش یابد.
در راستای کاهش اثرات این چالش ها مدیریت واحد و یکپارچه مرزی می تواند یک راه حل مطلوب باشد که با درک مشترک از مسائل مرز توسط نهادهای مستقر و مدیریت واحد شاهد تسریع در اجرای تصمیم و نواقصات طرفین باشیم.
توقف های طولانی، کندی و تاخیر در عبور از دروازه های ورودی کشورها هم اکنون مهمترین مشکلات پیش روی پایانه های مرزی است و باید علل و زمینه های آن شناسایی و بر طرف شود
اجرای طرح جامع لجستیک مرزها و انتقال تشریفات غیرضروری در ایست اجباری و صفر مرزی و انتقال به تیرپارک های پس کرانه را از دیگر راهکارهای مدیریت مشکلات در پایانه های مرزی استان است.
متاسفانه هم اکنون از ظرفیت اصلی و واقعی مرزها به علل فوق استفاده نمی شود، ایجاد دیدگاه مشترک ملی و پرهیز از دیدگاههای درون سازمانی توسط ادارات مستقر در مرز واستفاده از ظرفیت کار ویژه مرز توسط مدیریت استان دراین خصوص می تواند کارگشا باشد.
* بازسازی بازارچه‌های مرزی تا چه میزان در تقویت تبادلات اقتصادی استان موثر است؟
بازسازی بازارچه های مرزی از پایانه ها وفعال کردن حمل یکسره و دو سره با کشورهای مقابل از دیگر عوامل دخیل در چابک سازی مرزها است چرا که مرز محل تردد است نه توقف باید این اقدام توسط هم ارگانها مدنظر قرار گرفته و در تردد تسهیل شود.
با سپردن مدیریت واحد مرزی به وزارت راه وشهرسازی و به تبع آن سازمان راهداری وحمل ونقل جاده ای و توجه وزارت راه به عنوان رئیس شورای ساماندهی مبادی ورودی وخروجی مرزها به این موضوع وانتقال تشریفات واقدام غیر ضرور به پس کرانه وطرحهای جامع حمل ونقل و لجستیک و استفاده از ایزوله های نوین وغیر نیز یکی از اقدامات مهم سازمان راهداری وشورای ساماندهی مبادی ورودی وخروجی است.
* مهمترین کالاهای صادراتی و وارداتی از مرزهای استان چه کالاهایی هستند؟
انواع بنزین، نفت، گازوئیل ومشتقات پتروشیمی، سیمان، قیر، هندوانه، پلی اتلن، کنسانتره، کشمش، انواع ورق مس، نخ پنبه، شمش روی از مهمترین کالاهای صادراتی در مرزهای استان است و در مقابل خاک رس، خاک کوره، ضایعات کارتن، خاک صنعتی، خاک معدنی، پروفیل، انواع آسیاب، انواع ماشین آلات سبک وسنگین وانواع پروفیل بیشتر کالاهای وارده از مرزهای استان به کشور را شامل می شوند.
متاسفانه بیشتر فعالیت ها درون سازمانی عمل می شود وباید این دیدگاه ارتقا یابد وبه دیدگاه ملی و فراسازمانی ارتقا یابد که امیدوارم با مدیریت یکپارچه مرزی و همراهی شورای ساماندهی این دیدگاه اصلاح شود
* رونق پایانه های مرزی چه تاثیری بر معیشت مرزنشینان در استان دارد؟
بیشترین بهره مرز نشینان از پایانه های رسمی درحد اشتغال و گاهی صادرات وواردات بوده که با استفاده از کارت های پیله وری وبازرگانی مرز نشینی، و واردات در حد چمدانی از این طریق و رویه ها صورت می پذیرد که باید این روند تسهیل شود.
متاسفانه بیشتر فعالیت ها درون سازمانی عمل می شود وباید این دیدگاه ارتقا یابد وبه دیدگاه ملی و فراسازمانی ارتقا یابد که امیدوارم با مدیریت یکپارچه مرزی و همراهی شورای ساماندهی این دیدگاه اصلاح شود.
استان آذربایجان غربی دارای پنج پایانه مرز فعال با ۹۶۷ کیلومتر طول مرز با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان است که از طریق سه پایانه رسمی بازرگان در ماکو، رازی در خوی، سرو در ارومیه با کشور ترکیه هم مرز بوده و از طریق پایانه مرزی پلدشت با جمهوری خودمختار نخجوان آذربایجان هم مرز و همچنین از طریق مرز رسمی تمرچین با اقلیم کردستان عراق همسایه و هم مرز است.
مرز کیله سردشت نیز به عنوان ششمین مرز رسمی استاندار طرف هیأت دولت رسمی اعلام شد و منتظر موافقت دولت مرکزی عراق بوده که در صورت تصویب ششمین مرز استان با اقلیم کردستان و عراق خواهد شد که هم اکنون صرفا به صورت بازارچه فعالیت می کند.
نظر شما