خرج ۶۰ تریلیونی دولت برای خوراکی هایی که ارزان نمی ماند!

بازار- «اختصاص ارز ترجیحی به واردات کالاهای اساسی تورم زاست.»این خلاصه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است که معتقد است پرونده یارانه ارزی باید بسته شود. یارانه ای که حدود دوبرابر درآمدی ارزی حاصل از صادرات نفت و گاز خرج روی دست دولت گذاشته، تقریبا هیچ نفعی برای دهک های پایین درآمدی نداشته است.  

 آمارهای اعلامی از طرف رییس کل گمرک نشان می‌دهد که در ۱۱ ماه نخست امسال ۱۴.۲ میلیارد دلار کالای اساسی وارد کشور شده است. مهدی میراشرفی به بازار گفته است: میزان واردات کالاهای اساسی از ۱۱.۵ میلیارد دلار در ۱۱ ماهه سال گذشته به ۱۴.۲ میلیارد دلار در امسال رسیده که نشان دهنده رشد حدود ۲۲ درصدی است. او همچنین وزن کالاهای اساسی که در این مدت وارد کشور شده را هم حدود ۲۳ میلیون تن اعلام کرده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. این حجم از واردات درواقع به این معنی است که قیمت کالاهای اساسی ‌باید با نرخ‌های‌سال ۹۷ تفاوت بسیار جزیی داشته باشد. زیرا پارسال واردات کالا با دلار ۴۲۰۰ تومانی انجام میشده و امسال هم ارزی که برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده میشد، همین رقم است؛ در یک سال گذشته تنها اندکی تغییر در هزینه‌های گمرکی ایجاد شده وبهای حمل و نقل هم چند درصدی بیشتر شده است. با این وجود آمارهای اعلامی‌از طرف بانک مرکزی نشان داد که سود واردات با دلار ۴۲۰۰ تومانی بیش ازاینکه به جیب مصرف کنندگان برود، نصیب دلال‌ها و واسطه‌های صاحب رانت شده است.

خرج کالاهای اساسی دو برابر پول نفت

آمارهای اعلامی‌نشان ‌می‌دهد که در ۱۱ ماه امسال حدود ۱۴.۲ میلیارد دلار کالای اساسی وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۲ درصد افزایش را نشان ‌می‌دهد. یک حساب کتاب ساده نشان ‌می‌دهد که دولت دراین مدت ۵۹ تریلیون و ۳۲۸ میلیارد و ۶۵۴ میلیون تومان صرف واردات کالاهای اساسی کرده است. ‌این در حالی است که اگر قرار باشد ارز اختصاص داده شده به واردات کالاهای اسایسی را بر مبنای ارز آزاد ۱۵ هزار تومانی محاسبه کنید، هزینه واردات کالاهای اساسی ۳.۵ برابر بیشتر ‌می‌شود. این حجم از درآمد ارزی در حالی با هدف کنترل قیمت و ثبات بازارها، صرف واردات کالاهای مختلف شد، که گزارش‌ها و مستندات مختلف نشان می‌دهد تیر دولت به سنگ خورده و دوات نتوانسته در کنترل قیمت‌ها موفق عمل کند. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در اردیبهشت امسال گفته بود که ‌دلار ٤٢٠٠ رانت بزرگی ایجاد کرد و باید اعتراف کنیم که منابع دلار ٤٢٠٠ تومانی به مردم نرسید. به همین دلیل بنا شده ارز ٤٢٠٠ ‌تومانی واردکنندگان حذف شود و به جای آن به مردم کوپن بدهند.

محمدرضا پور ابرهیمی، رییس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس دهم هم در اردیبهشت امسال میزان رانت دلار ۴٢٠٠ تومانی را عدد بسیار بزرگی دانسته و به خانه ملت گفته بود: مابه التفاوت قیمت کالاهایی که با دلار ۴٢٠٠ تومانی وارد شده اند، با قیمت مصرف کننده حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است که از این میزان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد به دست مردم رسیده است و بقیه رانت است.

آنگونه که مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی اعلام کرده، درآمدهای ارزی دولت از محل صادرات نفت و گاز در هشت ماهه نخست سال، تقریباً در حدود نصف ارز اختصاص داده شده به واردات کالاهای اساسی بوده و همین امر نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از ذخایر ارزی در دسترس کشور، در خدمت واردات کالاهای اساسی قرار گرفته است.

واردات کالاهای اساسی بیشتر شد

اما از دیگر نکات قابل تامل، رشد بخش عمده ای از واردات کالاهای اساسی است. گزارش‌های اعلامی از طرف گمرک نشان می‌دهد که از بین ۲۵ قلم کالای اساسی که ارز دولتی دریافت می‌کردند، ۲۰  قلم کالا وارداتشان افزایش یافته است. این افزایش واردات در شرایطی رخ داده که گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از کاهش مصرف این اقلام در کشور خبر می‌دهد.

گمرک می‌گوید که واردات گوشت قرمز سرد در ۱۱ ماهه نخست امسال با حدود ۳۴ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه پارسال به ۱۰۰ هزار و ۲۲۰ تن رسیده است. اما در شرایطی واردات این کالا چیزی حدود ۵۴۵ میلیون دلار خرج روی دست دولت گذاشته که گزارش‌های مرکز آمار از رشد حدود ۶۰ درصدی این محصول در بهمن امسال خبر می‌دهد. اما این روزها شرایط بدتر هم شده است. گشتی در بازار نشان می‌دهد که هر کیلو گوشت گوساله به قیمت ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و گوشت گوسفندی هم بین ۱۴۰ تا ۱۷۰ هزار تومان در سطح خرده فروشی عرضه می‌شود.

اما چای خشک که جهش قیمتی آن امسال خبر ساز شد، وارداتش ۴۰ درصد بیشتر شده است. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد چیزی حدود ۵۴ هزار تن چای خشک به ارزش ۳۷۰ میلیون دلار امسال وارد کشور شده که به لحاظ ارزشی ۴۶ درصد و به لحاظ وزنی ۴۰ درصد نسبت به پارسال رشد یافته است. با این وجود مرکز آمار از تورم ۵۰ درصدی این محصول خبر داده است.

اما گروه لبنیات از دیگر اقلامی‌است که به واسطه واردات کنجاله از ۹۳۱ میلیون دلار یارانه ارزی برخوردار شده اند. بااین وجود مرکز آمار ‌می‌گوید که‌این محصولات امسال ۳۷ درصد گران تر شده است. برنج هم  با حدود ۱۰ درصد رشد، میزان وارداتش به ۱.۵ میلیارد دلار رسیده است.

با وجود اینکه دولتمران در ماه‌های نخست سال از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی خبر می‌دادند، پرونده یارانه ارزی دولت در سال ۹۸ باز ماند و حالا که کمتر از ۱۰ روز به پایان سال باقی مانده این سوال پیش آمده که آیا توزیع رانت ارزی بین عده‌ای خاص، سال آینده هم ادامه خواهد داشت.؟