بازار؛ گروه خودرو: آزادسازی و واگذاری واردات خودرو به خودروسازان برای جبران زیان انباشته و ایجاد فضای رقابتی طرحی است که این روزها در مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگان مردم مورد بررسی قرار می‌گیرد. موضوعی که سال گذشته نیز بارها مطرح و با مخالفت‌های شدیدی از سوی فعالان و کارشناسان این صنعت مواجه شد.
چرا که همین الان با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از بازار خودرو در اختیار دو خودروسازی بزرگ کشور قرار دارد؛ ایجاد انحصار واردات برای این دو شرکت زیانده نه تنها باعث انحصار زدایی نمی شود بلکه فرصت ایجاد فضای رقابتی و توسعه صنعت را هم از بین خواهد برد.
در این راستا «بابک صدرایی» کارشناس صنعت خودرو طی گفت و گویی موضوع به انحصار در آمدن بازار خودروهای وارداتی توسط خودروسازی‌ها را بررسی می‌کند.
در گذشته هم به این مورد بارها اشاره شده که اگر قصد این را داریم که صنعت خودرو مسیر توسعه و رشد را طی کند باید واردات خودرو آزاد باشد. البته این موضوع به این معنا نیست که از خارج از کشور خودروهای لوکس همچون مازراتی، پورشه و بنز اس کلاس وارد شود
* بعد از انتظار عدم مخالفت مدیران خودروسازی‌ها با واردات خودرو، اخبار متعدد و غیر رسمی در خصوص احتمال بازگشایی واردات خودرو در انحصار خودروسازان به گوش می‌رسد؛ به نظرتان در صورتی که مجلس شورای اسلامی نسبت به آزاد سازی واردات در اختیار خودروسازی‌ها اقدام کند چه تاثیراتی برای صنعت، بازار و حوزه واردات خواهد داشت؟
در گذشته هم به این مورد بارها اشاره شده که اگر قصد این را داریم که صنعت خودرو مسیر توسعه و رشد را طی کند باید واردات خودرو آزاد باشد. البته این موضوع به این معنا نیست که از خارج از کشور خودروهای لوکس همچون مازراتی، پورشه و بنز اس کلاس وارد شود؛ بلکه واردات هدفمند و باید همراه با خودروهایی متناسب با شرایط اقتصادی کشور باشد.
برند خودروهایی که کمی قبل تر به آن اشاره کردم بیشتر مناسب کشورهایی هستند که مشکلات اقتصادی آنها را حل کرده‌اند و هنوز واردات آنها برای ایران زود است. اما به طور کلی با توجه به اینکه خودروسازان برنامه ورود به حوزه واردات را هم دارند، به نظر می‌رسد خودروسازان قصد دارند به نوعی بخش دیگر بازار را هم به اختیار خودشان در بیاورند.
* با توجه به اینکه گفته می شود طرح آزاد سازی واردات خودرو در انحصار خودروسازان داخلی دنبال می‌شود، به نظرتان کدام خودروسازان در این طرح جای خواهند گرفت؟ آیا فقط خودروسازان نیمه دولتی مجوز واردات خواهند گرفت یا به خوروسازی‌های خصوصی هم چنین مجوزی داده خواهد شد؟
اینکه چه خودروسازانی در این طرح شرکت داده خواهند شد؟ بیشتر هدف بر روی خودروسازان دولتی است که به این بخش از بازار دسترسی پیدا کنند. اگرچه واردات بازار خیلی کوچکی است که با این شرایط اقتصادی کوچک تر هم شده است. اما می بینیم که خودروسازان تمایل دارند که کل بازار را در دست بگیرند و تمامیت بازار خودرو را اختیار داشته باشند.
* با این تفاسیر در صورتی که خودروسازان اقدام به واردات هدفمند یا غیر هدفمند خودرو کنند؛ تکلیف انجمن واردکنندگان خودرو و اعضای آن که مدتی زیادی است در انتظار آزادسازی واردات و بهبود شرایط اقتصادی هستند چه می شود؟
در عمل همان سالی که واردات خودرو از سوی متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت ممنوع اعلام شد، واردات واردکنندگان خودرو در ایران کنار گذاشته شدند. بسیاری از آن واردکنندگان با عناوین مختلفی از جمله فساد، سواستفاده و غیره به چالش کشیدند و حالا هم به نظر می رسد اگر حتی واردات آزاد هم شود کسی جرات ورود به آن را نداشته باشد. بنابراین برنامه ریزی به نحوی است که خودرو از طریق تولیدکنندگان خودرو وارد شود.
خودروسازان با آزاد سازی واردات در اختیار خودشان قصد دارند کل انحصار بازار واردات را در دست خودشان داشته باشند، بخصوص که اکنون در عمل واردکننده ای وجود ندارد
* با این شرایط فکر نمی کنید با آزادسازی واردات در اختیار خودروسازان به انحصار آنها بیش از پیش افزوده شود؟
بله، آنها با عنوان موضوع آزادسازی واردات در اختیار خودروسازان از طرفی می خواهند بگویند با انحصار مخالف هستند و اینطور نیست که جلوی واردات را گرفته باشند و بیایید با ما رقابت کنید، از طرف دیگر تمامیت خواهی خودروسازان دولتی است که می خواهند به بخش های کوچک بازار هم با واردات ورود کنند.
خودروسازان با آزاد سازی واردات در اختیار خودشان قصد دارند کل انحصار بازار واردات را در دست خودشان داشته باشند، بخصوص که اکنون در عمل واردکننده ای وجود ندارد. بنابراین با این اقدام به نظر می رسد که کنترل بازار در همه عرصه ها در دست یک مجموعه یا گروه قرار بگیرد.
* بحث خدمات پس از فروش چه می شود؟ ایران خودرو و سایپا همین الان در بحث خدمات پس از فروش خودروهای خودشان نتوانسته اند رضایت مردم را کسب کنند و فعالیت موثری نداشته اند؛ نظرتان در این باره چیست؟
در خصوص نحوه عملکرد خودروسازان در زمینه خدمات پس از فروش باید به گذشته این دو خودروسازی نگاه کرد؛ اواخر سال ۸۰ ایران خودرو و سایپا یک سری از خودروهای پژو ستروئن را از فرانسه به ایران آوردند و با وجود اینکه این خودروها به نسبت محصولات خوبی بودند اما به دلیل عملکرد نامناسب این دو خودروساز، این محصولات در بازار ایران به بدترین شکل جا افتادند و به فروش رفتند. همچنین این خودروسازان هیچ خدماتی به مصرف کننده ها ندادند.
به نظر بنده نگرش به خودرو داخلی با خودرو خارجی فرق دارد. باید نگرش عرضه و خدمات یک خودرو به روز را داشته باشیم که متاسفانه در مجموعه های ما نیست. فکر نمی کنم با این وضعیتی که این ها دارند بتوانند شرایط موفقیت آمیزی در زمینه خدمات پس از فروش داشته باشند و خدماتی که واردکنندگان می دادند برای خودروهای وارد شده از طریق این دو شرکت ارائه شود.
برای واردات در بازار داخلی ایران، مبحث محدودیت های ارزی مطرح است؛ این موضوع اجازه واردات انبوه را نخواهد داد. بنابراین تنها در صورتی که تحریم ها برداشته امکان واردات ۳۰ تا ۴۰ هزار دستگاه خودرو در سال فراهم خواهد شد که آن هم با توجه هزینه‌های گمرک تاثیری بر فروش و بازار داخلی نخواهد داشت
* به نظر می رسد خودروسازان با توجه به سابقه ای که داشته اند نتوانند از نظر ارائه خدمات پس از فروش موفق عمل کنند، به نظرتان از لحاظ بازار داخلی چطور فعالیت خواهند کرد؟ آیا واردات به این شیوه می‌تواند بخشی از مشکلات بازار را برطرف کند؟ بخصوص که طی چند سال اخیر خودروسازان نیز ثابت کردند نمی توانند یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاهی که هر سال وعده می دهند را تولید و به مردم عرضه کنند.
برای واردات در بازار داخلی ایران، مبحث محدودیت های ارزی مطرح است؛ این موضوع اجازه واردات انبوه را نخواهد داد. بنابراین تنها در صورتی که تحریم ها برداشته و شرایط عادی شود تنها امکان واردات ۳۰ تا ۴۰ هزار دستگاه خودرو در سال فراهم خواهد شد که آن هم با توجه هزینه‌های گمرک، عوارض و سودی که از آن گرفته می شود تاثیری بر فروش و بازار داخلی نخواهد داشت.
* با تمام این تفاصیل به نظر می رسد طرح آزاد سازی واردات خودرو از طریق خودرو و جبران زیان انباشته آنها چندان موثر واقع نخواهد شد و نتیجه مطلوبی هم نخواهد داشت، درست است؟
بله، درست است اما باید به این نکته اشاره کرد که با توجه به اینکه بازار ایران تشنه واردات و خودروهای به روز است؛ هر کسی خودرو وارد کشور کند می تواند آن را به فروش برساند، اما اینکه به چه شکلی خودرو را به فروش می رساند آن مساله مهمی است. بنابراین مهارتی که واردکنندگان خودرو برای فروش خودروها داشتند را به طور حتم از سوی ایران خودرو و سایپا نخواهید دید.
نظر شما