تهمینه غمخوار؛ بازار: جمهوری اسلامی ایران و افغانستان در طول صد سال گذشته، روابط سیاسی و مبادلات تجاری مطلوبی را به عنوان دو کشور دوست و همسایه با یکدیگر داشته اند، اما با این وجود، این مناسبات در مقایسه با روابط ایران با دیگر کشورهای همسایه، کمتر مورد توجه کارشناسانه قرار گرفته در حالی که افغانستان یکی از بازارهای عمده برای کالاهای ایرانی است.
از طرفی، تفکر در رابطه با افغانستان یادآور مسائلی چون جنگ، درگیریهای نظامی، فقر و اقتصاد شکننده آن می باشد و در واقع، کمتر کسی به فکر صادرات به افغانستان یا حتی تجارت با آن خواهد بود، در حالی که این کشور به لحاظ ذخایر زیرزمینی، معادن، محصولات ساختمانی و کشاورزی از جمله میوه جات و خشکبار ظرفیت های اقتصادی مطلوبی دارد.
همچنین، بخش قابل‌توجهی از تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز مربوط به افغانستان و صادرات به این کشور بوده به طوری که بهترین کالاهای صادراتی افغانستان می توانند بازار هدف خوبی برای ایران باشند، هرچند که در سالهای اخیر رقبایی جا پای تجار و سرمایه گذاران ایرانی گذاشته و بازار افغانستان را به دست گرفته اند. لذا گسترش مناسبات تجاری دوجانبه با توجه به شرایط تحریمی و اوضاع داخلی افغانستان می تواند برای هر دو کشور به دلیل همسایگی و اشتراکات زبانی، فرهنگی، هویتی و تاریخی و... و. سودآور باشد.
بر همین اساس و در راستای گسترش روابط دوجانبه چند روز پیش دومین تفاهم‌نامه مرزی مشترک میان دو کشور مرتبط با دو مرز مرز میلک و زرنج امضا شد که در نتیجه این تفاهم تجار افغانستانی می توانند به بندر چابهار متصل شده و با بهره مندی از نقش کلیدی این بندر، روابط دو جانبه با ایران را گسترش دهند. از طرفی، این تفاهم نامه برای ایران رونق ترانزیت و حمل و نقل کالا از طریق مرز مشترک میلک را به همراه دارد و از این رو اهمیت بالایی دارد.
در همین راستا، «وحید هاشم زاده»، معاون شرکت تجاری آستان هاشم زاده و تاجر سرشناس هراتی در خصوص صادرات کالا از سوی تجار افغان به جمهوری اسلامی ایران به خبرنگار بازار گفت: در این زمینه مشکلی وجود ندارد، اما برخی از چالشها از طرف تاجران ایرانی به دلیل وجود قوانین و مقررات سخت و مشکل ساز از جمله تعرفه های فصلی و بلند مدت گمرکی گاهی مشاهده می گردد که موجب می شود تا محصولات به صورت قاچاق و غیرقانونی به ایران صادر شود. این مسئله تجار افغان را دچار سردرگمی میکند تا متوجه نشود که چه زمانی میتوانند به راحتی کالای خود را به ایران صادر کنند.
وجود قوانین و مقررات سخت و مشکل ساز از جمله تعرفه های فصلی و بلند مدت گمرکی گاهی مشاهده می گردد که موجب می شود تا محصولات به صورت قاچاق و غیرقانونی به ایران صادر شود
وی افزود: این موضوع همچنین به تاجر افغان خسارات مالی وارد می کند. مثلا سال گذشته، تجار افغان محصولات خشکبار خود را از طریق دهلیز هوایی به دبی انتقال می دادند و از آن جا به ایران می آمد یعنی یک مسیر طولانی طی می شد زیرا ایران اجازه ورود خشکبار را نمیداد بنابراین بار به صورت قاچاق به دبی وارد می شد و از دبی با مسافرانی که به ایران می رفتند، به ایران انتقال داده می شد.
این تاجر هراتی اضافه کرد: مشکل اساسی که تجار ایرانی با آن مواجه هستند این است که بازار افغانستان برای آن دلچسب نیست. لذا، این افراد حاضر نیستند تا در بازار افغانستان سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت انجام دهند که باعث شود تا خودشان به طور مستقیم وارد بازار شوند، در صورتیکه تاجران هندی، ترک و چینی خودشان به طور مستقیم در بازار افغانستان حضور یافته و وارد شده اند به طوری که نمایندگی های رسمی از این کشور در صنعت مواد غذایی، البسه، شرکتهای ساختمانی و معادن وجود دارد.
هاشم زاده گفت: متاسفانه تجار ایرانی با این توجیه که افغانستان ناامن می باشد، خیلی علاقه مند به سرمایه گذاری در بازار نیستند، در صورتیکه این مقوله میان دیگر تجار چینی، پاکستانی و هندی قابل بحث نیست، زیرا در افغانستان شهرک های صنعتی فراوانی وجود دارد که تجار با ریسک کردن به سرمایه گذاری های زیادی پرداخته و نتیجه ریسک خود را دریافت کرده اند.
معاون شرکت تجاری آستان هاشم زاده تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که در خرید خشکبار یا دیگر محصولات از افغانستان وجود دارد این است که متاسفانه تجار ایرانی چون خودشان مستقیما وارد بازار نمی شوند این کار از طریق دلالان انجام می شود که وجود این دلالان بی تجربه و ناآگاه به شرایط کار موجب ایجاد مشکلات فراوان می شود چرا که بحث اعتماد میان طرفین از بین رفته و کم رنگ می شود.
تاجران ایرانی باید به صورت مستقیم به بازار افغانستان ورود پیدا کنند و حضور یابند و این بحث کاملا جدی گرفته شود زیرا بحث اعتماد بین دو طرف مقوله مهمی است که در میزان صادرات و تجارت کالا تاثیر گذار است
وی گفت: از نظر من، تاجران ایرانی باید به صورت مستقیم به بازار افغانستان ورود پیدا کنند و حضور یابند و این بحث کاملا جدی گرفته شود زیرا بحث اعتماد بین دو طرف مقوله مهمی است که در میزان صادرات و تجارت کالا تاثیر گذار است.
تاجر سرشناس هراتی تصریح کرد: من در اینجا به چند مورد اشاره می کنم که تجار ایرانی بازار افغانستان را از دست داده اند؛ تا یکی دو سال گذشته، ۳۰ درصد بازار داروی افغانستان متعلق به ایران بود که هم اکنون به حدود سه درصد رسیده که همین میزان هم داروهای قاچاق از ایران است. در صورتیکه کشور هند و پاکستان بیشترین بازار را در این حوزه در افغانستان دارا می باشند.
هاشم زاده : تا یکی دو سال گذشته، ۳۰ درصد بازار داروی افغانستان متعلق به ایران بود که هم اکنون به حدود سه درصد رسیده که همین میزان هم داروهای قاچاق از ایران است، در صورتیکه کشور هند و پاکستان بیشترین بازار را در این حوزه در افغانستان دارا می باشند
«وحید هاشم زاده» گفت: هنگامی که یک تاجر افغان به هند و پاکستان برای خرید دارو سفر می کند، شرکتهای هندی در آن صورت حاضرند تا نمایندگی های رسمی برای تاجران افغان ایجاد کنند که مثلا یک یا چند قلم دارو به افغانستان وارد شود. بنابراین، تاجر هندی پول آن چنانی بابت قرارداد یا تفاهم نامه دریافت نمی کند، بلکه درصدی برابر ۲۰ تا ۳۰ درصد را به صورت نقد میگیرد و میزان باقی مانده را طی شش ماه یا یک سال با ضمانت دریافت می نماید، یعنی تاجر مثلا هندی یا پاکستانی جنس را به داخل افغانستان آورده و هنگامی که آن کالا را فروختند، به هند یا پاکستان ارسال می کنند. این کار موجب اعتماد بسیار تاجران افغان با تاجران این کشورها می شود.
وی بیان کرد: بازار افغانستان برای تاجران ایرانی در برخی از عرصه ها از جمله حوزه کشاورزی بازار بکری است. جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر برخی از محصولات کشاورزی خود از قبیل علوفه و چغندر را از کشورهایی نظیر برزیل و کشورهای دور دست وارد می کند، در صورتیکه افغانستان و ایران در همسایگی هم و هم مرز هستند. فاصله هرات تا مشهد حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیلومتر است.
بازار افغانستان برای تاجران ایرانی در برخی از عرصه ها از جمله حوزه کشاورزی بازار بکری است
معاون شرکت تجاری افغانستانی گفت: در افغانستان زمینهای بکر وسیعی برای کشاورزی وجود دارد که تاجر ایرانی می تواند به تنهایی سرمایه گذاری کرده یا سرمایه گذاری مشترک انجام دهد. همچنین تاجر ایرانی می تواند زمین را در افغانستان اجاره کرده به مدت پنج یا ده ساله و محصولی را که در ایران نیاز دارد تولید کند و به جمهوری اسلامی صادر شود.
هاشم زاده یادآور شد: سرمایه گذاری تجار ایرانی در زمینهای کشاورزی افغانستان موجب می شود تا هزینه های آنها در مقایسه از ورود از برزیل یا کشورهای دوردست کاهش چشمگیری یابد.
با ایجاد صلح در افغانستان، کشورهای منطقه و سایر کشورها بازار افغانستان را تحت سلطه خویش در خواهند آورد و هرگونه غفلت و کوتاهی در این زمان باعث میشود که تاجر ایرانی از بازارهای افغانستان برای همیشه دور بماند
وی در پایان گفت: در شرایط فعلی که افغانستان در آن قرار دارد و بحث صلح مطرح است، تاجرهای ایرانی باید طرح و برنامه ای را از همین حالا مد نظر قرار دهند چرا که با ایجاد صلح در افغانستان، کشورهای منطقه و سایر کشورها بازار افغانستان را تحت سلطه خویش در خواهند آورد و هرگونه غفلت و کوتاهی در این زمان باعث میشود که تاجر ایرانی از بازارهای افغانستان برای همیشه دور بماند.
نظر شما