رمزارزها و رقیب جدی برای بازار سرمایه ایران!

دانیال آستانه؛ بازار: پدیده ارز دیجیتال به شکل فعلی چنین می نماید که گویی به زودی تبدیل به یک مبنای جدید پول و جایگزین ارزهای فعلی می شود. به همین علت به طور روزمره به توجهی که در جهان به سمت آن گسیل شده، افزوده می شود و صاحبان سرمایه تصمیم می گیرند بخشی از سبد سرمایه گذاری خود را به این کلاس دارایی اختصاص دهند. اما سوال اصلی که در این نوشته دنبال پاسخ به آن هستیم این است که آیا این بازار جدید با ویژگی های عملیاتی خاصش و همچنین وضعیت فعلی نسبی اش در قیاس با بازار سرمایه ایران، به رقیب موازی جدی بدل شده است یا خیر؟

پاسخ این سوال را مشخصا در دو وجهه می توان جست. بازدهی مورد انتظار و ریسک سرمایه گذاری در این بازار. در خصوص مشخصه اول که سررشته تمامی تصمیمات سرمایه گذاری قرار می گیرد، باید گفت ارز دیجیتال به علت نداشتن پایه ارزشی، صرفا با ایجاد عرضه و تقاضای تراکنش های مختلف روی آن ارزشمند می شود. در کلامی ساده تر هرچه مبادلات بر مبنای این نوع جدید از ارز بیشتر شود، ارزش ارز مربوطه نیز افزایش می یابد. همین مساله ارزهای دیجیتال را در حال حاضر به دو دسته و در آینده میان مدت به سه دسته تقسیم بندی می کند.

دسته اول شامل ارزهایی که در کسب و کارهای مشخص مبنای مبادله قرار نمی گیرند و عرضه و تقاضای آن ها در یک گستره باز در امور مختلف اقتصادی اعم از اقتصاد رسمی و یا زیرزمینی، شکل گرفته و با محبوبیت های فراوانی هم روبرو می شوند. نمونه بارز این دسته بیت کوین (BTC) است.

دسته دوم شامل ارزهایی هستند که یا در بستر یک کسب و کار پدید آمدند و یا پس از پدید آمدن، در مبادلات کسب و کارهای مختلف رسوخ کرده و مبنای مبادله قرار گرفته اند. نمونه بارز این دسته اتریوم (ETH) بوده که هم مبنای پرداخت دستمزد در برخی شرکت های برخی کشورهای آسیایی قرار گرفته و هم اخیرا در شکل گیری NFT ها، جایگاه ارز پایه را اشغال کرده است.

و اما دسته سوم که تاکنون در سطح تئوری و آمادگی مطرح شده، ارزهای دیجیتال با پشتوانه دولت ها (اقتصادهای کلان) بوده که این نمونه از نظر مبنای اقتصادی می تواند جدی ترین شاخه ارز دیجیتال باشد. تا کنون بحث راه اندازی این نوع از ارز توسط دو کشور جمهوری خلق چین و بریتانیا مطرح شده ولی کماکان جزئیاتی از این حرکت منتشر نشده است. نکته اصلی این دسته سوم آنجاست که اگر به بطن انتشار ارزهای دیجیتال با پشتوانه اقتصاد کلان بپردازیم، نمونه های فعلی ارز دیجیتال تماما منسوخ خواهند شد و به صورت اتوماتیک با توجه به ریسک ذاتی آن ها، کنار گذاشته می شوند و جای خود را به نمونه ارز مطمئن خواهند داد.

با تمرکز بر این سه دسته و جلب نظر به دسته سوم که در دستور کار ظهور بوده و تا کنون اثری از آن ها در بازار ارزهای دیجیتال دیده نمی شود، بهترین استراتژی کنونی میان مدت در این بازار، خروج و انتظار به ورود پس از عرضه ارزهای دیجیتال با پشتوانه توصیه می گردد. این استراتژی بر پایه دو ریسک بنیان گذاشته شده است: ریسک اول ریسک ذاتی بازار ارزهای دیجیتال بی پشتوانه پس از عرضه ارزهای با پشتوانه است. ریسک دوم هم نرخ ارز داخلی به‌ واسطه مباحث رفع تحریم و تعادل جدید اقتصاد ایران در آینده میان مدت پیش رو است.

از طرف دیگر جهت قیاس این بازار با بازار سرمایه کشور باید گفت؛ دو ابهام بزرگ فعلی در بازار سرمایه باعث شده صاحبان سرمایه هیچ تعجیلی در ورود سرمایه به بازار و خرید اوراق نداشته باشند و صرفا شاهد طی زمان تا ایجاد ثبات جدید در پایین ترین نرخ ها باشند. مساله اول نرخ دلار به واسطه رفع تحریم ها بوده که طبق آن بنابر نظر دسته قلیلی از تحلیلگران احتمالا سال ۱۴۰۰ با دلار زیر ۲۰۰ هزار ریال به پایان خواهد رسید و برخی دیگر نیز این مساله را ناممکن می دانند. مساله تورم سبد کالا و خدمات نیز به موازات نرخ ارز اثر خود را بر نرخ های پایان سال ۱۴۰۰ خواهد گذاشت. مساله دوم جهش بی سابقه بازار کامادیتی جهانی است که مبنای محاسبه نرخ های فروش داخلی قرار می گیرد. با توجه به شیب بالای رشد نرخ های جهانی پس از ارائه واکسن فایزر و تزریق وجوه حمایتی به صنایع تا کنون، انتظار تحلیلگران بر کاهش نرخ های فعلی یاد شده و ایجاد تعادلی پایین تر به واسطه آرامش بازارهای جهانی پس از هیجانات التهابی فعلی است.

اما نتیجه کلی به این صورت است که قیمت های فعلی دارایی های مالی در بازار سرمایه کشور حتی با وجود دو انتظار فوق الذکر نیز بعضا جذاب بوده و انتظار می رود به زودی با تزریق وجوه حمایتی، سد سکون سرمایه گذاران بازار نیز شکسته شود و با ایجاد جو رقابتی، بازار سرمایه رونق خود را باز بیابد. از طرف دیگر توصیه می گردد علاقه مندان به سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال اخبار این بازار را با هدف پیگیری زمان و قالب عرضه ارزهای دولتی دیجیتال دنبال نمایند و افراد ریسک گریز با بازه سرمایه گذاری کوتاه مدت از ورود به این بازار، چشم پوشی نمایند.

*دانیال آستانه مدیر سرمایه گذاری و نظارت بر شرکتهای هلدینگ رازی