بازار، گروه استانها: تاریخچه ارزهای دیجیتال را از سال ۲۰۰۸ و طراحی این نظام پرداخت جهانی توسط اسم مستعاری به نام ساتوشی ناکاموتو بنیان گذار بیت کوین تدوین می کنند اما افسانه دیگری نیز در میان هست که ریشه این شکل از نظام پولی جدید را در سال ها قبل از شکل گیری بیت کوین می دانند.
برای خیلی از مردم این سوال پیش آمده است که ارزهای دیجیتال چه هستند؟ پول هستند، مانند دلار؟ یا پول نیستند ولی می شود با آن ها خرید و فروش کرد؟ نظام پرداخت جهانی با پول چه فرقی دارد؟ برای فهم بهتر این که ارزهای دیجیتال در واقع چه نقشی دارند شاید بتوان از کلمه «ژتون» به جای پول استفاده کرد.
شکل گیری بیت کوین
سال ها قبل از شکل گیری بیت کوین، کازینوهای مطرح لس آنجلس که همواره برای مبادله و جابه جایی پول در قبال ژتون با مشکل روبرو بودند، با هدف تسریع در نقد شدن ژتون هایشان به خصوص برای کسانی که از نقاط دیگر دنیا با هدف قمار به پایتخت قمارخانه های جهان سفر می کردند و حمل مقدار زیاد پول برایشان مقدور نبود و یا این که در گیر و دار قوانین مبارزه با پولشویی نیافتند، چیزی تحت عنوان ژتون های مجازی را برای خودشان طراحی کردند که شبیه ترین چیز به رمزارزهای امروزی است.
در حقیقت این ژتون ها ارزش مالی دارند، نقد می شوند اما فقط در آن کازینو و بدون پشتیبانی هیچ نظام بانکی ای، پس می شود گفت پول هستند اما نه چندان! خیلی زود ژتون های آنلاین کازینوها به ارز رایج خلافکاران و کسانی که قصد پولشویی داشتند بدل شد و به همین دلیل علاوه بر اینکه توسط قوانین مبارزه با پولشویی جمع آوری و یا سازماندهی شدند بلکه مورد حمله هکرها و دزدان دنیای مجازی قرار گرفتند. نواقص موجود در این ژتون های مجازی اجازه رایج شدن به آن ها را نداد تا اینکه بیت کوین به عنوان یک ارز مجازی بدون نقص شکل گرفت و به جهان معرفی شد.
در حقیقت این ژتون ها ارزش مالی دارند، نقد می شوند اما فقط در آن کازینو و بدون پشتیبانی هیچ نظام بانکی ای، پس می شود گفت پول هستند اما نه چندان
در ابتدا چندان جدی گرفته نمی شد و این ارز دیجیتالی در فضای بدبینی، ترس و ناآگاهی رشد کرد و به پر سودترین سرمایه گزاری جهان بدل شد. اینطور است که من اگر در دوران دانشجویی ام به جای خریدن لب تاب، بیت کوین می خریدم امروز شاید با فروش آن می توانستم چنددستگاه آپارتمان بخرم. این درخت لوبیای سحرآمیز و یا شاید مرغ تخم طلا، در سطح بین المللی معادلات سرمایه داران و اقتصاددانان را برهم ریخته است و حالا با گذشت بیش ازیک دهه، به طور رسمی به بورس های جهانی راه یافت و بازهم رشد چشمگیری کرد.
بیت کوین در ایران
در کشور ما خیلی از بازارهای سرمایه گذاری جدیدی که باز شدند در ابتدا پررونق و جذاب به نظر آمدند و در نهایت به صف ورشکستگان پشت یک دفتر تخلیه شده ختم شدند. سرمایه گذارانی که نگرانند تجربه تلخ دیگری مانند سرمایه گذاری در بازار بورس ایران برایشان تکرار شود اما در ضمن همه این تردیدها هر روز شاهد ادامه روند سوددهی ارزهای دیجیتال هستیم و همین قضیه اشتیاقی را در بین سرمایه گذاران خرد و کلان ایرانی برای ورود به این بازار ایجاد می کند.
امین باقری با اشاره به جذابیت بازار ارزهای دیجیتال گفت: فکر می کنم هر روز و ساعتی که می گذرد برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال دیرتر می شود، اما هنوز خیلی دیر نشده و می شود به این عرصه ورود کرد. همان طور که ما گاهی پدرانمان را سرزنش می کنیم که چرا وقتی به قول خودشان تمام شهر زمین های بایر بوده است زمین نخریدند تا امروز ما صاحب زمین های گران قیمت میلیاردی باشیم، همین اتفاق برای ما خواهد افتاد و فرزندانمان سرزنشمان خواهند کرد که چرا وقتی بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال ارزان تر بودند ما نخریدیم.
فکر می کنم هر روز و ساعتی که می گذرد برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال دیرتر می شود
وی ادامه داد: اسکناس ها جایشان را به کارت های عابربانک داده اند، اما رقم ها همچنان در هر جای دنیا متفاوت است. واحدهای پولی در مقابل یکدیگر رشد یا سقوط می کنند و این مسئله یکی از موانع اصلی شکل گیری یک نظام جهانی مالی است. بنابرین قابل تصور است که به زودی واحدهای یکسان پولی رواج پیدا کنند و ما دیر یا زود باید سرمایه هایمان را به ارزهای دیجیتال تبدیل کنیم، اگر امروز این کار را بکنیم بهتر است تا اینکه در آینده و با قیمتی بالاتر این اتفاق بیافتد.
سوددهی و ثبات؛ دو عامل جذاب برای سرمایه گذاران
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ورود رمز ارزها به بورس جهانی، تائید مجددی بر آن هاست گفت: از نظر بنده ریسک سرمایه گذاری در بازار رمز ارزها از جنس همان ریسک بازار بورس است، گویی بازار بورس جدیدی برای خرده سرمایه داران شکل گرفته است که مورد تائید مقامات دولتی جهان هم هست و اعتماد بین المللی خوبی را به خود جلب کرده است.
علی اکبر نیکو اقبال با بیان این که جذاب ترین عوامل برای سرمایه گذاران سوددهی و ثبات یک بازار است ادامه داد: در بحث سوددهی رمزارزها بسیار خوب عمل کرده اند اما ثبات آن ها در ابتدا مورد تردید بود ولی رفته رفته توانسته اند اعتماد لازم را جلب کنند و حالا شاهد آن هستیم که عده زیادی ترغیب به سرمایه گذاری در این عرصه هستند و در ایران نیز غالب کسانی که به این بازار ورود کردند سودهای خوبی کرده اند. به هرحال برخی عاشق این قمارها هستند و سرمایه گذاری می کنند، وقت و انرژی زیادی صرف می کنند و در نهایت برنده هم می شوند.
وی با اشاره به اشتیاق سرمایه گذاران ایرانی برای حضور دراین بازار افزود: باید توجه داشت که چنانچه سرمایه های هنگفتی که وارد بازار رمزارزها شده است به هر دلیلی از آن خارج شوند ممکن است تجربه تلخ بورس ایران مجددا برای تازه واردان عرصه سرمایه گذاری تکرار شود؛ کسانی که قصد ورود به چنین سرمایه گذاری هایی دارند حتما لازمه اش این است که وقت بگذارند و دانش لازم آن را فرابگیرند تا در ورود و خروج سرمایه های هنگفت به این بازار بتوانند سود خوبی بدست آورند و بی گدار به آب نزنند.
پیش بینی از وضعیت موجود
مولف کتاب اقتصاد بازار اجتماعی با اشاره به سودهای کلانی که برخی سرمایه گذاران ایرانی از طریق سرمایه گذاری در بازار رمز ارزها کسب کرده اند، خاطر نشان کرد: یادمان باشد که وقتی بورس ایران ۲ برابر یا بیشتر سوددهی داشت علی رغم اینکه همه می دانستند که این یک فرایند واقعی اقتصادی نیست و حتما برگشت می کند ولی خرده سهام داران سرمایه گزاری کردند و صدمه دیدند چون باید می دانستند که نوسانات کوچک و بزرگ چگونه است و برایشان برنامه می داشتند؛ در بازار رمزارزها هم همین است، کسانی که بدون اطلاع و برنامه ریزی کافی وارد شوند ممکن است متضرر شوند.
باید توجه داشت که چنانچه سرمایه های هنگفتی که وارد بازار رمزارزها شده است به هر دلیلی از آن خارج شوند ممکن است تجربه تلخ بورس ایران مجددا برای تازه واردان عرصه سرمایه گذاری تکرار شود؛ کسانی که قصد ورود به چنین سرمایه گذاری هایی دارند حتما لازمه اش این است که وقت بگذارند و دانش لازم آن را فرابگیرند
نیکو اقبال با بیان اینکه پیش بینی بنده از آینده این بازار این است که چنان چه دچار رکود و خروج ناگهانی سرمایه و سقوط ناگهانی نشوند، احتمالا سود خوبی خواهند داشت مشروط به این که وقت و انرژی بگذارند و با آگاهی خرید و فروش کنند اما در سطح کلان ممکن است منجر به فرار سرمایه از کشور شود، تاکید کرد: با توجه به این که میزان فرار سرمایه در کشور ما در دهه های گذشته رشد چشمگیری داشته است و از ۲۰میلیارد دلار در دهه گذشته به بیش از ۴۰ میلیارد دلار رسیده است باید توجه داشت که در صورت افزایش سرمایه گذاری ها در این بازار ممکن است ما بازهم شاهد افزایش فرارسرمایه در کشور باشیم.
وی با بیان این که رغبت سرمایه گذاران به سرمایه گذاری داخلی بستگی به این دارد که چه آینده ای برایشان ترسیم شود افزود: هر کشوری برای سرمایه گذاران آینده نگری مثبت بوجود بیاورد و آن ها را جذب کند می تواند رشد اقتصادی قابل توجهی داشته باشد؛ در غیر این صورت شاهد فرار سرمایه خواهیم بود، که امروز با وجود بازارهایی مانند رمز ارزها بستر آن هم به خوبی مهیا شده است. باید توسط دولت اقدامات میان مدت و بلند مدتی برنامه ریزی شود که چشم اندازی از اقتصادی روشن و خوش آتیه به سرمایه گذاران داخلی داده شود. همچنین کاهش تورم باعث می شود که سرمایه گذاران داخلی خودشان را از وضعیت بحرانی نجات دهند.
تورم و آثار آن
این استاد دانشگاه ابراز کرد: تورم ۳۹ درصدی در سال گذشته که پیش بینی می شود در سال جاری افزایش یابد را در نظر بگیرید، چرا با وجود چنین نرخ تورمی یک سرمایه گذار خرد، سرمایه اش را با ۱۶ تا ۱۸ درصد سود به بانک ها بسپارد؟ یا در واقع حاضر شود ضرر بدهد آن هم وقتی بازاری مانند رمزارزها با سوددهی بالای ۵۰ درصد در دسترسش قرار دارد؟
وی درباره تاثیرات مثبترمزارزها بر اقتصاد کلان کشور گفت: چنانچه جمع آوری سرمایه های خارجی در داخل کشور رخ بدهد می تواند تاثیر مثبت چشمگیری در اقتصاد ما داشته باشد و در غیر این صورت موجبات فرار سرمایه از کشور را فراهم کرده است، کشور باید سرمایه جذب کند نه اینکه از دست بدهد.
انقلاب صنعتی چهارم، عصر دیجیتال
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان درباره این بازار جدید گفت: با انقلاب صنعتی چهارم که انقلاب دیجیتالی هست مطابق و متناسب با پیشرفت فناوری خیلی از فعالیت های اقتصادی و خدماتی الکترونیکی شده اند، خدمات مالی و جریان سرمایه نیز به تبعیت همین روند در یک بستر مجازی ظهور کرده است که اتفاقا درجریان انقلاب صنعتی دیجیتالی، شیوع کرونا نیز این روند را تسریع بخشیده است.
کمیل طیبی با اشاره به این که رمزارز">رمزارز ها تنوع زیادی پیدا کرده اند و تاکنون بیش از ۱۵۰ نوع ارزدیجیتال رایج شده است گفت: ارزهای دیجیتال یک وسیله مبادله هستند که از الگوی زنجیره تولید یا بلاک چین ها پیروی می کند یعنی یک واسط بین فعالیت های اقتصادی و افراد در معاملات و تراکنشات هستند و به نوعی نقش وجه پرداختی را در معاملات بازی می کنند که رفته رفته جایگزین نقل و انتقالات بانکی در گستره نت خواهند شد حتی قابل پیش بینی است که بزودی تمام مبادلات مالی از طریق همین ارزها صورت گیرد.
تورم ۳۹ درصدی در سال گذشته که پیش بینی می شود در سال جاری افزایش یابد را در نظر بگیرید، چرا با وجود چنین نرخ تورمی یک سرمایه گذار خرد، سرمایه اش را با ۱۶ تا ۱۸ درصد سود به بانک ها بسپارد؟ یا در واقع حاضر شود ضرر بدهد آن هم وقتی بازاری مانند رمزارزها با سوددهی بالای ۵۰ درصد در دسترسش قرار دارد؟
وی با اشاره به اشتیاق سرمایه گذاران داخلی برای حضور در بازار رمز ارزها گفت: اشتیاق جایی هست که کمیابی باشد، همین مسئله است که سودآور می شود. برای مثال از زمان تولید بیت کوین تا کنون ارزش آن چندین برابر شده است، همین جذابیت است که سودآور است، یک ارزش کمیاب که تقاضا برای آن هر روز افزایش می یابد و تا این روند به تولید انبوه ارزهای دیجیتال منجر نشود روند سوددهی آن ادامه خواهد داشت؛ شاید در آینده پول رایج جهان شود ولی در حال حاضر چون کم و محدود است، جذاب و سودآورد هم هست.
اصول بازار سرمایه، تغییری نکرده است
این کارشناس اقتصاد بین الملل تصریح کرد: باید در نظر داشته باشیم که بازار ارزهای دیجیتال هم یک بازار دارایی است، ورود و خروج سرمایه گذاران، خرید و فروش و موارد بسیاری روی آن تاثیر خواهند گذاشت. در بازار ارز، بورس و به طور کل بازار سرمایه حباب ایجاد می شود، و همان شرایط در این بازار هم وجود دارد و وقتی مورد اقبال قرار می گیرد، حباب ایجاد می شود.
طیبی افزود: سرمایه گذارانی که وارد این بازار می شوند نیاز به مهارت بیشتری در بحث های اقتصادی دارند چرا که جنبه های تکنیکی رمزارزها پیچیده تر است. ممکن است پس از ۲ سال سرمایه گذار به نقطه صفر بازگردد و این ریسک در سرمایه گذاری بلند مدت روی رمز ارزها بحث قابل توجهی ست. نکته مهم این است که ارزهایی مانند دلار و یورو همانند طلا دارای ارزش ذخیره ای هستند و روی حساب ترازهای جاری کشورها موثرهستند. به نظر می رسد در آینده چنین اتفاقی برای ارزهای دیجیتال هم بیافتد اما در حال حاضر تامین لازم به آن ها داده نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که اثر ورود سرمایه گذاران ایرانی به بازار رمزهای دیجیتال چه تاثیرات مثبت یا منفی بر سایر بازارهای سرمایه خواهد داشت گفت: بازار ارزهای دیجیتال، به عنوان بازار دارایی جدید جذاب است و جابه جایی دارایی ها در بازارهای دارایی امری طبیعی ست، ممکن است اشتیاق مردم به سمت بازار ارز رمز ها تاثیرات منفی در بازارهای دیگر بگذارد و با کاهش تقاضا در بازارهای دیگر به نوعی هم بستگی در بازارهای دارایی ایجاد شود. اما به نظر بنده ممکن است ثبات بیشتری در بازار ارز و طلا، بورس و حتی مسکن ایجاد کند و از رفتارهای هیجانی و جا به جایی های سرمایه و تنش های ناشی از حضور خرده سرمایه گذاران در این بازارها بکاهد.
نظر شما