بازار؛ گروه استانها: آتش‌سوزی وسیع عصر شنبه ۲۵ بهمن‌ماه در محدوده ۴۰ هکتاری تأسیسات گمرکی اسلام قلعه افغانستان واقع در نقطه مقابل گمرک مرزی دوغارون شهرستان تایباد در شرق خراسان رضوی که با انفجارهای پی‌درپی تانکرهای حامل سوخت و گاز همراه بود به نابودی صدها دستگاه خودروی باربری مملو از انواع کالاهای صادراتی منجر شد.
متأسفانه این حادثه موجب شد تا بسیاری از خودروها طعمه حریق شده و سرمایه بازرگانان و شرکت‌های حمل‌ونقل نیز از بین برود؛ بسیاری از این رانندگان که تاکنون با مراجعات مکرر نتوانسته خسارت و غرامتی دریافت کنند لذا هفته گذشته مسیرهای هرات-اسلام قلعه و تورغندی منتهی به ایران را مسدود کردند.
گفتنی است این اعتراض‌ها و در پی آن انسداد راه‌ها که یک هفته به طول انجامید؛ باعث معطلی تعداد زیادی از کامیون‌ها در دو سوی مرز و به‌خصوص مرز دوغارون شده که گفته می‌شود تعداد خودروهای پشت مرز در حال حاضر بیش‌ازحد انتظار است.
توقف صادرات
بالا گرفتن اعتراضات در خاک افغانستان توسط کامیون داران حادثه‌دیده افغانستانی در اسلام قلعه و مسدود شدن محور مواصلاتی گمرک اسلام قلعه به هرات موجب شد تا از تجار درخواست شود تا از ارسال محموله به این مرز خودداری کنند. این موضوع در طی هفته گذشته موجب شد تا تعداد خودروها در صف انتظار به ۴ هزار خودرو برسد و ترانزیت کالا از مرز دوغارون به افغانستان با چالش مواجه شود.
در همین حال محمد صدیقی فر، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در هرات با ارائه توضیحاتی دراین‌باره بیان کرد: بعد از حادثه آتش‌سوزی در گمرک اسلام قلعه که تعداد زیادی از کامیون داران افغانستانی در این حادثه آسیب اقتصادی دیدند و پس از ارائه گزارش علل به وجود آمدن این حادثه، کامیون داران برای تأمین خسارت خود اقدام کردند اما با اعلام دولت افغانستان این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتری برای روشن شدن ابعاد حادثه است و پس‌ازآن درباره چگونگی پرداخت خسارت به کامیون داران اقدام می‌کنند.
وی افزود: چون بیشتر این افراد از اقشار ضعیف مناطق «اسلام قلعه» و «قدوس آباد» هستند وزندگی آن‌ها دچار مشکل جدی شده است، وقتی دیدند توجه کافی در این زمینه نشده با اعتصابی خودجوش جاده ترانزیتی را بستند و اجازه ندادند ترددی در این مسیر انجام شود.
صدیقی فر تأکید کرد: البته آقای «فیض احمد حوریانی» وزیر تجارت و صنعت افغانستان با حضور در منطقه مذاکراتی را با اعتصاب‌کنندگان انجام داد و آن‌ها را راضی کرد تا جاده را بازگشایی کنند.
محمد صدیقی فر با اشاره به نگرانی‌هایی از سوی ایران گفت: با توجه به اینکه گمرک اسلام قلعه ،شاهراه هرات و یکی از راه‌های اصلی ترانزیت کالا بین دو کشور است، نگرانی‌هایی از سوی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه وجود دارد و یقیناً تأثیراتی را بر تجارت دو کشور خواهد گذاشت اما اینکه بی‌ثباتی یا ناامنی در آن‌سوی مرز وجود داشته باشد، منتفی است بااین‌حال یقیناً در تجارت تجار دو کشور وقفه‌ای ایجاد می‌شود.
افزایش هزینه حمل‌ونقل
«ابراهیم عطایی» سخنگوی شرکت‌های حمل‌ونقل ترانزیتی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه ازدحام در این مرز برای شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان خسارت آفرین است اظهار می‌کند: کندی تردد خودروهای ترانزیتی برای عبور از مرز؛ راه ناهموار و هم‌چنین ازدحام در مرز که منجر به خواب خودروها تا ۱۰ روز نیز می‌شود همگی برای شرکت‌های حمل‌ونقل ضرر محسوب می‌شود.
وی می‌گوید: خودروی ترانزیتی که باید ۱۰ روز در مرز در نوبت ترخیص برای عبور قرار گیرد به‌طور حتم با افزایش کرایه بار مواجه می‌شود و لذا همین موضوع ساده بر روی قیمت کالا و حتی بی‌رغبتی تاجر برای خرید کالا تأثیر خواهد گذاشت.
کندی تردد خودروهای ترانزیتی برای عبور از مرز؛ راه ناهموار و هم‌چنین ازدحام در مرز که منجر به خواب خودروها تا ۱۰ روز نیز می‌شود همگی برای شرکت‌های حمل‌ونقل ضرر محسوب می‌شود
عطایی بابیان اینکه تسهیل در تردد و روان شدن ترانزیت را باید جدی گرفت چون بر روی میزان صادرات و قیمت تمام‌شده تأثیرپذیر است به ما می گوید: پس از حادثه گمرک اسلام قلعه عملاً مشاهده شد که برخی تجار رغبت خود را برای ترانزیت کالا از طریق این مرز ازدست‌داده و برخی هم آن‌قدر دچار ضرر شدند که قادر به فعالیت مجدد نیستند.
وی امنیت و امکانات مسیر ترانزیتی را مهم می‌داند و می افزاید: متأسفانه ما دچار برخی کج‌سلیقگی و ناهماهنگی‌هایی هستیم که باید در سال مزین به شعار مانع زدایی ها و پشتیبانی به آن توجه بیشتری برای تسهیل ترانزیت به خرج دهیم.
عطایی اذعان می‌کند: شلوغی مرزها شاید به‌ظاهر خیلی ساده بیاید اما این شلوغی مرزها هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا و به تجار وارد می‌آورد.
موانع سد راه صادرات
در همین حال رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی نیز اظهار می‌کند: به حادثه گمرک اسلام قلعه نباید تنها به چشم یک خسارت ساده برای شرکت‌های حمل‌ونقل و یا رانندگان نگاه کرد بلکه این حادثه موجب شد تا نگاه به مسیر ترانزیتی تغییر پیدا کند.
محمدحسین روشنک به بازارمی گوید: این حادثه موجب شد تا برخی تجار و بازرگانان رغبت خود را برای تجارت از این مسیر از دست بدهند.
وی کندی ترانزیت در این مسیر را یکی از مهم‌ترین موانع سد راه صادرات دانسته و ابراز می‌کند: ازدحام خودروهای ترانزیتی در این مرز سال‌هاست که همواره به‌عنوان یکی از مشکلات اساسی وجود داشته است.
وی عنوان می‌کند: توقف بیش‌ازحد کامیون داران در مرز باعث می‌شود که آنان از فعالیت در این مرز خودداری کرده و متأثر از این شرایط یا بار خود را به سمت مرز دوغارون نمی‌برند و یا اگر مسئولیت حمل بار صادراتی را بر عهده گرفتند، چندین برابر از صادرکنندگان کرایه حمل مطالبه کنند.
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی بابیان اینکه صادرات ریلی و توسعه این حوزه می‌تواند نقش قابل‌توجهی در افزایش حجم صادرات داشته باشد به ما می‌گوید: هنوز از ظرفیت راه‌آهن خواف - هرات به‌درستی استفاده‌نشده و ظرفیت بهره‌برداری از این مسیر امن و مقرون‌به‌صرفه فراهم نیست و لذا از مسئولان راه و شهرسازی انتظار می‌رود تا برای استفاده حداکثری از مسیر ترانزیتی ریلی برای صادرات بار تجاری به هرات اقدام کرده و تا فراهم شدن این بستر در تسهیل مسیر ترانزیتی جاده و از دوغارون سنگ مشکلات را از پیش پای صادر کنندگان بردارند.
گذرگاه حیاتی
گذرگاه مرزی و گمرک دوغارون در ۱۸ کیلومتری شهر تایباد و هم‌جوار با کشور افغانستان با قدمت ۱۰۰ ساله در زمره پنج گمرک برتر کشور و فعال‌ترین گمرک خراسان رضوی پس از گمرک مشهد و تنها گمرک مستقل در این استان محسوب می‌شود که تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد.
بیشترین حجم کار این گمرک در ارتباط با ترانزیت کالا از طریق بندرعباس است و کالاهای بازرگانان افغانستانی، پاکستانی و گاه هندی و دیگر ملل همسایه افغانستان از طریق کشورهای حوزه خلیج‌فارس به گمرک‌های بندرعباس، بندرلنگه و دیگر گمرکات مرزی آن کشورها منتقل و ازآنجا به گذرگاه رسمی دوغارون ترانزیت می‌شو لذا هر گونه اخلال در این معبر نه تنها افغانستان را با کمبود کالا روبرو می کند بلکه بر حجم مبادلات ایران نیز تاثیر می گذارد.
نظر شما