بازار؛ گروه انرژی: «نگرانی که درباره خرید نفت از ایران و تحریم‌های آمریکا وجود داشت تا حد زیادی از بین رفته است.» این بخشی از گفته‌های «محمد علی خطیبی» نماینده سابق ایران در اوپک است که معتقد است توافق ۲۵ ساله ایران و چین می توانند به رشد صادرات نفت ایران منجر شود.
به گفته او، هم اکنون کشورهای زیادی همچون ژاپن، هند، کره، کشورهای آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین نسبت به خرید نفت از ایران ابراز تمایل کرده اند و مشتریان نفتی ایران در حال افزایش هستند. او توافق ۲۵ ساله ایران و چین را یک قرارداد برد- برد می داند، گفت: با اجرایی شدن این قرارداد، چین نسبت به تامین نفت خود مطمئن بوده و از آن طرف ایران هم بازار مطمئن و پایدار برای فروش خود پیدا میکند.
متن کامل گفتگوی بازار را «محمدعلی خطیبی» نماینده سابق ایران در اوپک را در ادامه می خوانید:
توافق ۲۵ ساله ایران و چین یک قرارداد برد- برد است. قرار نیست که صرفا به نفع یک کشور باشد. ضمن اینکه با امضای این قرارداد نگرانی که درباره خرید نفت از ایران و تحریم‌های آمریکا وجود داشت تا حد زیادی از بین رفته است
* در هفته‌های گذشته انتقادهای فراوانی به قرار داد ۲۵ ساله ایران و چین مطرح شده است. بسیاری این قرارداد را به ضرر اقتصاد ایران می دانند و معتقدند که در این قرارداد بیشتر منافع چینی‌ها تامین شده است. این ادعا تا چه اندازه درست است؟
این قرارداد هنوز نهایی نشده اما از زمان مطرح شدن مذاکرات ایران و چین شاهد رشد صادرات نفت ایران بودیم. از طرفی توافق ۲۵ ساله ایران و چین یک قرارداد برد- برد است. قرار نیست که صرفا به نفع یک کشور باشد. با اجرای این قرارداد، چین نسبت به تامین انرژی به خصوص نفت مورد نیاز خود اطمینان پیدا می کند. از آن طرف ایران هم یک بازار پایدار و مطمئن برای فروش نفت خود پیدا میکند. ضمن اینکه افزایش صادرات نفت ایران به چین ترس سایر کشورها را هم از بین برده است. نگرانی که درباره خرید نفت از ایران و تحریم‌های آمریکا وجود داشت تا حد زیادی از بین رفته است. هم اکنون کشورهای زیادی همچون ژاپن، هند، کره، کشورهای آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین نسبت به خرید نفت از ایران ابراز تمایل کرده و خواهان خرید از ما هستند. بخشی زیادی از این افزایش تقاضا ناشی از همین توافق است.
با اجرای قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، چین نسبت به تامین انرژی به خصوص نفت مورد نیاز خود اطمینان پیدا می کند. از آن طرف ایران هم یک بازار پایدار و مطمئن برای فروش نفت خود پیدا میکند
در حال حاضر بزرگترین تامین کنندگان انرژی چین عربستان و روسیه هستند. آیا چینی‌ها حاضر هستند که نفت ایران را جایگزین این کشورها کنند؟
هم اکنون چین بزرگترین بازار مصرف انرژی در جهان است و این بازار مدام در حال بزرگ تر شدن است. اینکه ما سهم مشخصی از این بازار داشته باشیم نوعی ضمانت برای داشتن درآمدهای ارزی است. جالب است که بدانید که در سال ۹۸ درآمدهای نفتی ایران طبق گفته‌های معاون اول رییس جمهور تنها ۸ میلیارد دلار بوده که رقم بسیار پایینی است. در چنین شرایطی داشتن یک بازار مطمئن یک امتیاز ویژه برای ما محسوب می شود.
اما فقط مقدار فروش نفت مهم نیست. هم اکنون ایران هم به دلیل شرایط تحریمی ناچار است که تخفیف های سنگینی را به چین برای خرید نفت بدهد. ارزان فروشی نفت ایران آیا قرار است که در ۲۵ سال آینده هم ادامه پیدا کند؟
اطلاع کاملی از اینکه چینی‌ها به چه قیمتی نفت ما را می خرند، ندارم. اما نباید فراموش کرد که کاهش تقاضای ناشی از پاندمی کرونا رقابت سنگینی را در بین کشورهای تولیدکننده نفت ایجاد کرده است. در چنین شرایطی هریک از غول‌های نفتی برای فروش محصولات خود از یک طریق وارد مذاکره می شدند. برخی مذاکرات خود را با تکیه بر منافع سیاسی پیش می بردند و برخی با تخفیف نفتشان می فروختند. در شرایطی که عرضه از تقاضا در بازار بیشتر باشد، این یک رفتار معمول در بازار جهانی است. ضمن اینکه ایران به واسطه تحریم‌ها شرایط بدتری داشته است.
کاهش تقاضای ناشی از پاندمی کرونا رقابت سنگینی را در بین کشورهای تولیدکننده نفت ایجاد کرده. در چنین شرایطی هریک از غول‌های نفتی برای فروش محصولات خود از موضع سیاست وارد شده و برخی هم نفتشان را با تخفیف بیشتر می فروختند
* اما بر اساس آنچه در قرارداد آمده شرکت نفت به عنوان یک نهاد دولتی قرار است که نفت این کشور را تامین کند. این در حالی است که طرف قرارداد ایران شرکت‌های خصوصی هستند و هیچ ضمانتی وجود ندارد که آنها تحریم‌های آمریکا را نادیده بگیرند.
طبق این قرارداد چینی‌ها باید ۲۸۰ میلیارد تومان در صنعت نفت و ۱۲۰ میلیارد دلار در سایر بخش‌ها سرمایه گذاری کنند. اما به هرحال طرف اصلی قرارداد ما دولت چین است و نگرانی زیادی از این جهت وجود ندارد.
* در هفته‌های گذشته امیدواری‌ها نسبت به احیای برجام بیشتر شده است. توافق ۲۵ ساله ایران و چین چه نقشی در مذاکرات و ایران و گروه ۱+۵ دارد؟
تعهد چین به خرید نفت از ایران، منجر به افزایش اعتماد به نفس و بالا رفتن قدرت چانه‌زنی ما در مذاکرات شده است. در مقابل قدرت چانه زنی کشورهای اروپایی و آمریکا کمتر شده و دیگر دست بالا را در مذاکرات ندارند. جالب است که بدانید بزرگترین متضررین قرارداد ایران و چین، کشورهای غربی هستند. این قرارداد، آنها را در موضع ضعف قرار داده است.
بزرگترین متضررین قرارداد ایران و چین کشورهای غربی هستند. این قرارداد آنها را در موضع ضعف قرار داده است. در مقابل قدرت چانه زنی ایران در مذاکرات مربوط به برجام افزایش پیدا کرده است
* با توجه به توافق ۲۵ ساله ایران و چین و کاهش نگرانی‌ها نسبت به خرید نفت از ایران، پیش بینی می کنید صادرات نفت ایران تا چه اندازه افزایش پیدا کند؟
آمارهایی که منابع خبری اعلام کردند، از صادرات یک میلیون بشکه ای نفت ایران در ماه‌های گذشته حکایت میکند. پیش بینی می‌شود که شرایط در ماه‌های آینده بهتر هم شود و صادرات نفت ایران در نیمه نخست امسال به ۱.۵ میلیون بشکه در روز برسد.
* با توجه به اینکه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران وجود دارد، چنین رشدی کمی ایده آل گرایانه نیست؟
میزان اثر گذاری تحریم‌ها در مقایسه با قبل بسیار کمتر شده است. بخشی از رشد صادرات نفت ناشی از همین مساله است. اما اگر مذاکره با کشورهای غیر غربی را جدی بگیریم، دست یافتن به این حجم از صادرات خیلی سخت نیست.
نظر شما