بازار- گروه استانها: خراسان شمالی از وجود هشت سد با ظرفیت ذخیره‌سازی ۲۳۴ میلیون مترمکعب آب بهره‌منداست اما ازآنجایی‌که آب تعدادی سدها شرب است اجازه بهره‌برداری برای تولید را ندارد و تنها از ۱۰ درصد منابع آبی استان در بحث تولید آبزیان استفاده می‌شود که سختگیری برخی از قوانین برای ایجاد مزارع پرورش ماهی موجب شده متقاضیان از ایجاد آن پشیمان شوند.
صنعت شیلات و آبزی‌پروری از اجزاء مهم بخش کشاورزی بوده و این بخش نیز یکی از زیرسیستم‌های نظام ملی نوآوری است که بسیاری از خصوصیات آن نظام را نیز به همراه دارد. خراسان شمالی، استانی که اقتصاد اولش کشاورزی است، این استان علاوه بر ظرفیت‌های گوناگون در بخش کشاورزی و همچنین مزارع و باغات متنوع توانمندی‌های ویژه‌ای در پرورش ماهی‌های سرد آبی و گرمابی دارد.
باوجود اینکه ظرفیت پرورش ماهی در خراسان شمالی بیش از میزان تولید کنونی است شناسایی بازارهای جدید در داخل و خارج استان و همچنین تشویق مردم برای قراردادن ماهی در سبد غذایی خود می‌تواند علاوه بر اشتغال‌زایی بیشتر موجب رونق اقتصادی پرورش‌دهندگان ماهی باشد.
نبود کارخانه خوراک ماهی
ناظمی نخستین پرورش‌دهنده ماهی در خراسان با قدمت بیش از ۳۴ سال سابقه در این صنعت بزرگ‌ترین مشکل صنعت شیلات را تأمین دان و خوراک ماهی عنوان می‌کند و می‌گوید: خراسان شمالی کارخانه‌ای برای تهیه خوراک ماهی ندارد و تهیه دان از استان‌های مجاور صورت می‌گیرد و این موضوع یکی از اصلی‌ترین مشکل این صنعت در استان بشمار می‌آید.
خوراک اولیه برای پرورش ماهی نسبت به گذشته مقرون‌به‌صرفه نیست
ناظمی بابیان اینکه ظرفیت استخر ماهی‌اش در شیروان حدود ۵۰ تن است، می‌افزاید: با توجه به گران شدن نهاده‌ها در کشور متأسفانه خراسان شمالی نتوانست سهمی برای نهاده‌ها بگیرد و تهیه خوراک برای ماهی از استان‌های مجاور تأمین می‌شود و این موضوع سبب می‌شود تا تولیدکننده هزینه‌ای زیادی را جهت تأمین نهاده پرداخت کند چراکه سوای از گران بودن نهاده هزینه‌ای حمل‌ونقل نیز به آن اضافه می‌شود.
وی قیمت ماهی عرضه‌شده توسط مزارع ماهی به بازار را ۴۵ هزار تومان عنوان می‌کند و می‌گوید: ماهی‌فروشان در سطح بازار با توجه به موقعیت مکانی مغازه‌شان قیمت‌های متغیری را ارائه می‌دهند.
ضرر و زیان پرورش دهندگان ماهی
این تولید کننده با بیان اینکه تولیدکنندگان ماهی در این استان از استقبال کم مردم خراسان شمالی از مصرف ماهی، تأمین نهاده، تسهیلات بالا، قیمت پایین و... ناراضی هستند زیرا این شغل سود اقتصادی برای تولیدکنندگان و پرورش کنندگان آن ندارد، گفت: با توجه به اینکه هتلداران و رستوران‌ها بیشترین متقاضی خرید ماهی هستند و از زمان شیوع کرونا نیز مدتی تعطیل بودند که بسیاری از تولیدکنندگان پرورش ماهی در مدت‌زمان شیوع کرونا خسارت‌های فراوانی به آنان وارد شد ولی بنده قبل از شیوع کرونا تولیدات خود را به بازار خراسان رضوی عرضه کرده بودم .
وی در خصوص بیمه محصولات خود می‌گوید: در سال‌های گذشته براثر یک بیماری ۶۰ میلیون تومان به ماهی‌های مزرعه بنده خسارت وارد شد که بیمه تنها شش میلیون تومان خسارت پرداخت کرد که اکنون حدود شش سال است که سمت بیمه نرفتم.
پرورش ماهی مقرون به صرفه نیست
یکی از پروش دهندگان ماهی قزل‌آلا نیز دریکی از روستاهای بجنورد که به گفته خود پنج سالی است در این حوزه مشغول به کار فعالیت است می‌گوید: با توجه به اینکه خوراک اولیه برای پرورش ماهی نسبت به گذشته مقرون‌به‌صرفه نیست اعطا تسهیلات کم‌بهره می‌تواند علاوه بر حمایت از تولید این بخش سبب ایجاد اشتغال برای علاقه‌مندان شود.
محمد با بیان اینکه تسهیلاتی که برای پرورش‌دهندگان می‌دهند در مقایسه با هزینه‌های احداث، توسعه و بازسازی استخرها بسیار ناچیز است که آن‌هم با سود بالا و پس از مدت‌زمان طولانی پرداخت می‌شود، ابراز می کند: در بسیاری از موارد به خاطر ضرر و زیان از استخرهای پرورش ماهی مجبور به گرفتن تسهیلات با کارمزد ۱۸ درصد هستیم که اقساط ماهانه آن بسیار زیاد و به ضرر تولیدکننده است که بسیاری هم از این تسهیلات استقبال نمی‌کنند.
افزایش قیمت نهاده
یکی دیگر از پرورش‌دهندگان ماهی در بجنورد حدود ۱۰ سال در این حوزه فعالیت می‌کند، می‌گوید: آبزی‌پروری در خراسان شمالی یکی از مشاغلی است که با توجه به شرایط اقلیمی استان می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال به تولید این ماده غذایی کمک کند.
خوراک اولیه برای پرورش ماهی نسبت به گذشته مقرون‌به‌صرفه نیست
محسنی افزایش قیمت نهاده برای اولیه پرورش ماهی را یکی از مشکلات موجود عنوان می‌کند و می‌افزاید: در کنار این مشکلات با گسترش شیوع کرونا در اواخر سال ۹۸ و در ایان نوروز متأسفانه این بیماری سبب کاهش تقاضا شد و بازار شب عید ما را تحت تأثیر قرارداد. این باعث شد از تعداد پنج حوض ماهی دو حوض را خالی کنم.
مشکلات بسیار است
یکی دیگر از تولیدکنندگان ماهی در بجنورد مشکلات بخش شیلات را بسیار می‌داند و می‌گوید: قیمت ماهی برخلاف قیمت گوشت مرغ و قرمز تغییری نداشته و این در صورتی است که هزینه کارگر، حمل‌ونقل، خرید بچه ماهی و ... به عهده تولیدکنندگان این بخش است که سودی را به همراه ندارد.
رحیمی می‌افزاید: کاهش قیمت جز ضرر برای تولیدکننده به همراه ندارد ولی این موضوع عادلانه نیست که با توجه به ارزش غذایی بالای مصرف ماهی در سبد خانوارها، در سال شاهد افزایش قیمت گوشت مرغ و گوشت قرمز هستیم دریغ از اینکه اندکی از قیمت گوشت ماهی افزایش پیدا کند.
وی بابیان اینکه برای توسعه آبزی‌پروری در استان و حتی دیگر شهرهای کشور باید از دانش و تکنولوژی روز دنیا استفاده کرد می‌افزاید:اگر خواهان رسیدن به واقعیت در بخش صنعت هستیم باید عملی کارکنیم و صنعت را توسط تشکل‌ها و بخش خصوصی آنالیز کرده و ریشه مشکلات را بیابیم و از دولت کمک بخواهیم.
برداشت دو هزار و ۵۰۰ تن ماهی
مدیر امور شیلات سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفتگو با بازار؛ با اشاره به اینکه بالغ‌بر ۲۰۷ تولیدکننده در سطح استان مشغول فعالیت هستند، بیان می‌کند: با توجه به اینکه استان خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع‌شده و اکثر مناطق آن دارای آب‌وهوای سرد است پتانسیل خوبی درزمینهٔ پرورش قزل‌آلا دارد، ازاین‌جهت پیش‌بینی می‌شود میزان برداشت ماهی از استخرهای استان به دو هزار و ۵۰۰ تن برسد.
مصباحی با اشاره به تأثیر صنعت شیلات و آبزی‌پروری در اشتغال استان بیان می‌کند: از سال ۱۳۹۲ به بعد شاهد افزایش احداث استخر و گرایش سرمایه‌گذاران به این صنعت بوده‌ایم و در حال حاضر بیش از ۴۰۰ نفر به‌صورت مستقیم در این صنعت مشغول فعالیت هستند همچنین باید گفت رشد تولید در استخرهای شیروان و موفقیت در این صنعت سبب افزایش رغبت سرمایه‌گذاری در این شهرستان می‌شود.
وی میزان سرانه مصرف ماهی در استان را هفت کیلوگرم برای هر فرد عنوان می‌کند می‌گوید: سرانه مصرف آبزیان در این استان سالانه ۷۶ کیلوگرم به ازای هر نفر است درحالی‌که در کشور این عدد ۱۲ تا ۱۳ کیلوگرم است.
طرح های پرورش ماهی در قفس
مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در خصوص طرح پرورش ماهی در قفس سد غلامان شهرستان مرزی راز وجرگلان، عنوان می‌کند: تاکنون چند سرمایه‌گذار درخواست فعالیت تولید ماهی در قفس را در این سد نیز داده‌اند اما تلاششان در حد ارائه درخواست بوده و پیگیری‌های لازم در خصوص کسب مجوز را انجام ندادند.
مصباحی با اشاره به شیوع بیماری کرونا می‌گوید: شیوع ویروس کرونا این صنعت را همچون سایر صنایع و مشاغل تحت تأثیر قرارداد و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری بیش از ۲۰ درصد نسبت به سنوات گذشته کاهش تولید داشتیم از سوی دیگر بحث گرانی و تهیه نهاده تولید و همچنین سختگیری در اجرای قوانین جهت احداث و توسعه، بخشی از مشکلات تولیدکنندگان در این صنعت است.
تاکنون چند سرمایه‌گذار درخواست فعالیت تولید ماهی در قفس را در این سد نیز داده‌اند اما تلاششان در حد ارائه درخواست بوده است
وی می‌افزاید:برخی تولیدکنندگان که در سال‌های گذشته اقدام به احداث مزرعه پرورش ماهی کرده‌اند برای تمدید پروانه بهداشتی خود به‌نظام دامپزشکی استان مراجعه می‌کنند اما متأسفانه به علت دستورالعمل‌های جدید دامپزشکی با مشکل تمدید مجوز مواجه می‌شوند.
سدهای زیادی در خراسان شمالی وجود دارد
مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی به وضعیت سدهای استان اشاره می‌کند و می‌افزاید: خراسان شمالی از هشت سد با ظرفیت ذخیره‌سازی ۲۳۴ میلیون مترمکعب آب بهره‌منداست اما ازآنجایی‌که آب سدهایی چون شیرین دره، شیروان و اسفراین شرب است اجازه بهره‌برداری برای تولید را ندارد.
مصباحی بابیان اینکه اکنون تنها از ۱۰ درصد منابع آبی استان در بحث تولید آبزیان استفاده می‌شود می‌افزاید: برخی از قوانین برای ایجاد مزارع پرورش ماهی سختگیری می‌کند که بعضاً متقاضیان از ایجاد آن پشیمان خواهند شد.
وی اظهار می‌دارد: برای ایجاد مزرعه پرورش ماهی در استان متقاضیان زیادی وجود دارد اما به علت اینکه در قوانین سخت‌گیری‌هایی ازجمله دوری محل طرح از رودخانه وجود دارد که هزینه اجرا را بالا خواهد برد، از منابع آبی استان بهره‌برداری لازم در تولید آبزیان نداریم.
علی رغم صحبت های مسئولان همچنان آبزی پروران خراسان شمالی با مشکلات عدیده روبرو هستند مشکلاتی که باید دید آیا سبب می شود که این صنعت به طور کلی در این استان به توقف برسد؟
نظر شما