بازار؛ گروه استان ها: کشت دانه های روغنی از جمله کلزا مزیت های فراوانی برای کشاورزان دارد که از جمله آنها می توان به اصلاح بافت اراضی و سود آوری اقتصادی اشاره کرد اما در طی این سال ها کشاورزان خراسان جنوبی تمایلی به کشت این محصول نداشته‌اند و دلیل آن را ناسازگاری ارقام موجود، نبود کمباین و هد مخصوص و قیمت پایین خرید تضمینی متناسب با رشد قیمت ها، می دانند.
این دلایل باعث عقب افتادگی خراسان جنوبی در کشت دانه های روغنی شده است. چرا که دانه‌های روغنی به عنوان پایه و ماده اولیه تولید روغن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و جزو اقلام اساسی خانوارهاست.
هر چه کشت این محصول بیشتر شود نیاز به واردات روغن کاهش پیدا می‌کند. در راستای پاسخ به این مشکلات با چند بهره بردار و مسئولان جهاد کشاورزی گفت و گو کردیم.
کمبود کمباین و نبود هد مخصوص برداشت
حسن آرزم جو از افرادی است که در مرکز تحقیقات و آموزش جهاد کشاورزی خراسان جنوبی مشغول کشت دانه های روغنی است؛ وی در این زمینه به خبرنگار بازار گفت: در سال جاری ۹ هکتار کلزا، یک هکتار گلرنگ و ۲ هزار متر گیاه روغنی کاملینا کشت کرده‌ایم.
به گفته وی کشت دانه های روغنی به ویژه کلزا به دانش فنی بالایی نیاز دارد، چرا که بسیار مدیریت پذیر است و نیاز به مراقبت‌های خاصی دارند.
آرزم جو مشکل اصلی در کشت دانه روغنی کلزا را کمبود کمباین و از همه مهم‌تر نبود هد مخصوص برداشت آن دانست و افزود: کشاورزان با کسب اطلاعات کامل می‌توانند سود خوبی از نتیجه برداشت حاصل کنند چرا که خرید تضمینی آنها اکنون نزدیک به دو برابر گندم و جو است.
پشیمان از کشت کلزا و کنجد
محمد ماژانی یکی از کشاورزانی است که به خواست جهاد کشاورزی چندین هکتار از اراضی خود را به کشت کلزا و کنجد اختصاص داده است اما از این کار پشیمان است و دیگر تمایلی به ادامه آن ندارد.
وی در این باره توضیح داد: کلزا گیاهی است که نسبت به گندم به آب بیشتری نیاز دارد و در خراسان جنوبی به دلیل کمبود بارندگی به مشکل بر می‌خوریم.
ماژانی ادامه داد: همچنین گیاهی است که چندین مرتبه مورد حمله آفات و شته قرار می‌گیرد که با توجه به قیمت بالای سم و دانه روغنی ارزش اقتصادی مناسبی نسبت به قیمت خرید تضمینی ندارد.
به گفته وی کنجد نیز به شوری حساس است و در این منطقه جواب گو نیست و باید ارقام مناسب و سازگار معرفی شوند.
عدم استقبال کشاورزان خراسان جنوبی
محمود هاشم زهی، سرپرست یکی از مجتمع‌های کشاورزی رضوی است که در این زمینه عنوان کرد: آستان قدس رضوی وظیفه تأمین، توزیع و خرید تضمینی کشت دانه های روغنی در چهار استان خراسان رضوی، جنوبی، شمالی و سیستان و بلوچستان را برعهده دارد که کشاورزان خراسان جنوبی در سال جاری هیچ استقبالی نکردند.
وی تصریح کرد: آستان قدس رضوی در مجموع ۲۸ هزار هکتار سطح زیر کشت در این استانها دارد و تأمین دانه های روغنی برای کشاورز، توزیع، خرید تضمینی و دیگر امکانات را در اختیار کشاورز قرار می‌دهد و در نهایت با کسر مبالغ هزینه شده محصول را از کشاورزان خریداری می‌کند.
به گفته وی دلیل عدم استقبال خراسان جنوبی از کشت و توسعه دانه های روغنی در سال جاری عدم نتیجه مطلوب در سال‌های گذشته و توزیع ارقام ناسازگار، شرایط خشک و رطوبت پایین در آن مناطق و نبود هد مخصوص کمباین برای برداشت و ریزش محصول بوده است.
عدم استقبال کشاورزان خراسان جنوبی از کشت و توسعه دانه های روغنی در سال جاری عدم نتیجه مطلوب در سال‌های گذشته و توزیع ارقام ناسازگار، شرایط خشک و رطوبت پایین در آن مناطق و نبود هد مخصوص کمباین برای برداشت و ریزش محصول بوده است
اصلاح بافت اراضی
سرپرست یکی از مجتمع‌های کشاورزی رضوی با بیان اینکه ریز دانه‌ها مدیریت خاصی می‌طلبند، گفت: زمان کاشت و برداشت، مقدار آب دهی، دما و سم پاشی به موقع می‌تواند نتیجه مطلوبی برای کشاورزان داشته باشد.
هاشم زهی اعلام کرد: کشت دانه های روغنی به ویژه کلزا در تناوب کشت غلات مرسوم دیگر می‌تواند به اصلاح بافت اراضی کمک کند.
وی ادامه داد: اصلاح بافت اراضی در آینده باعث افزایش ۳۰ درصدی عملکرد محصول بعدی شود.
وی تأکید کرد: از هر هکتار کشت کلزا تا سه تن محصول می توان برداشت کرد که با توجه به خرید تضمین این محصول که ۷ هزار ۸۰۰ تومان است و حدود ۲ برابر، کشاورز بیشتر از کشت دیگر غلات سود می‌برد.
به گفته وی در سال‌های گذشته چرخه معیوبی وجود داشته است و بخش دولتی نیز به دلیل گستردگی کار آنچنان که باید نتوانسته است در بخش فرهنگ سازی کار کند که امیدواریم در سال‌های آینده با توزیع ارقام سازگار، کشاورزان خراسان جنوبی نیز به این سمت ترغیب شوند.
فاکتورهای خاص برای توسعه سطح زیرکشت
مدیر زراعت جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در این باره در گفتگو با بازار گفت: سطوح متفاوتی از کشت دانه های روغنی داریم که از جمله آنها می توان به کلزا، کنجد، گلرنگ و آفتاب گردان اشاره کرد.
مجتبی حسینی ادامه داد: در استان ۸۷ هکتار کلزا، ۸۸۰ هکتار کنجد، ۳۴ هکتار گلرنگ و کمتر از ۱۰ هکتار دانه های روغنی آفتاب گردان، سطح زیر کشت خراسان جنوبی است.
وی با بیان اینکه شهرستان‌های بشرویه و سرایان در مجموع بیشترین سطح زیر کشت دانه های روغنی را دارند، اظهار کرد: ظرفیت و امکان توسعه کشت را داریم اما باید تمام شرایط و فاکتورهای مورد نظر مهیا باشد.
به گفته وی این شرایط شامل قیمت خوب برای خرید تضمینی، قیمت مناسب در بازار، واردات روغن و معرفی ارقام سازگار با منطقه و بازده اقتصادی خوب است.
زمینه فرآوری فراهم است
مدیر زراعت جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در زمینه فرآوری دانه های روغنی در استان نیز بیان کرد: کارگاه‌های روغن کشی مانند کنجد را در استان داریم و همچنین یک کارخانه بزرگ روغن کشی در شهرک صنعتی وجود دارد.
حسینی با اشاره به اینکه استفاده از این نوع روغن‌ها در بین مردم فرهنگ سازی شده است، گفت: مصرف این روغن‌ها در سبد خانوار جای خود را باز کرده است و مشکلی در بخش بازار فروش نداریم ولی تمام محصول زیر کشت در خود استان مصرف می‌شود که به اندازه صادرات به استانها و کشورهای دیگر نیست.
به گفته وی در بخش دانه روغنی کلزا ارقام سازگار و پر محصول برای هر منطقه باید معرفی شود که باید در بخش فرهنگ سازی مورد توجه قرار گیرد.
کلزا گیاهی مدیریت طلب
مدیر زراعت جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در پاسخ به مشکلات مطرح شده نیز اظهار کرد: عدم استقبال کشاورزان را در بخش دانه های روغنی کلزا و گلرنگ داریم چرا که شرایط خاصی برای پرورش نیاز دارند.
حسینی تصریح کرد: کلزا گیاهی مدیریت خواه است و مانند گندم و جو نیست و حتی اگر چند روز برای مبارزه با آفت شته مومی آن دیر شود از بین می‌رود.
وی با اشاره به نبود کمباین و هد مخصوص بیان کرد: چند ناوگان کمباین به استان اضافه شده است ولی کفایت نمی‌کند.
به گفته وی خط اعتباری مکانیزاسیون جهاد کشاورزی تسهیلاتی را به کشاورزان برای خرید کمباین می‌دهد و کمباین‌های جدید مشکل هد برای برداشت کلزا و میزان ریزش را کاهش داده‌اند.
وی با اشاره به اینکه اصلاً کلزا نیازی به آب فراوان ندارد، اعلام کرد: برای آموزش و ترویج در این بخش برنامه‌های زیادی از آموزش و به زراعی و به نژادی اجرایی شده ولی علم روز در حال تغییر است و نیاز به آموزش‌های متداوم برای کشاورزان وجود دارد.
مزیت های کشت کلزا
مجری طرح دانه های روغنی جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی هم در این باره به خبرنگار بازار گفت: کلزا دانه روغنی بیگانه در خراسان جنوبی نیست ولی در چهار سال گذشته با توجه به سیاست‌های دولت برای توسعه کشت دانه های روغنی، در دستور کار قرار گرفت.
ضیائی اظهار کرد: ناملایمات جوی و اختلاف دمایی شب و روز در استان از عوامل محدود کننده در این زمینه بوده‌اند.
به گفته وی همچنین دانش بومی لازم برای کشت، وجود نداشت و کشاورزان نیز در بخش کشت محصولات جدید که اطلاعی از آن نداشتند مقاومت کردند.
ضیائی اضافه کرد: علیرغم تمام تلاش‌ها به دلیل مدیریت طلب بودن دانه روغنی مانند کلزا تمایل کشاورزان به این سمت کمتر است چرا که عادت به این نوع کشت و این نوع مراقبت‌ها ندارند.
دانش بومی لازم برای کشت، وجود نداشت و کشاورزان نیز در بخش کشت محصولات جدید که اطلاعی از آن نداشتند مقاومت کردند
مجری طرح دانه های روغنی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه دانه های روغنی جایگزین کلزا در استان پیش بینی شده است، تأکید کرد: اما به اندازه کلزا مزیت ندارند چرا که کلزا هم برای اصلاح بافت اراضی کشاورزان مناسب است و هم از نظر اقتصادی در صورتی که تمام نکات را رعایت کنند سودآوری خوبی دارد.
در نتیجه باید گفت که کلزا از جمله محصولات مهم به شمار می‌رود که توسعه کشت آن می‌تواند نیاز کشور به واردات روغن را تأمین کند.
افزایش قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی از جمله کلزا می‌تواند در ترغیب کشاورزان به کشت دانه‌های روغنی تأثیر بسزایی داشته باشد، لذا به نظر می‌رسد برای توسعه کشت کلزا در استان می‌بایست تولید و ترویج ارقام مقاوم به سرما و خشکی و دارای پتانسیل عملکرد بالا همچنین تجهیزات و آموزش‌های فنی لازم مورد توجه قرار گیرد تا این محصول در مقایسه با گندم و جو به عنوان محصولات رقیب، بتواند رقابت نماید.
نظر شما