اسدالله خسروی؛ بازار: سیاست تغییرنرخ سود بانکی به هرشکل ممکن مزایا و معایب فراوانی را بدنبال دارد این موضوع باعث شده تا تصمیم گیری ها در این زمینه با حساسیت بسیار بالایی انجام شود. اقدامی که درصورت بی توجهی به عواقب آن می تواند اقتصاد کشور را با مشکل جدی مواجه و یا متحول کند.
اینکه چگونه و درچه شرایط و موقعیتی تصمیم به تغییر نرخ سود بانکی گرفته شود از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور مثال زمانی که نرخ تورم در کشور بالاست نرخ سود نباید کاهشی شود چرا که سپرده ها ازسیستم بانکی خارج و به سمت بازارهای موازی غیر رسمی سرازیر می شوند.
نتیجه چنین رویکردی آشفتگی بازارها، رشد قیمت ها و تشدید تورم در کشور است. البته سیاست کاهش نرخ سود بانکی شاید به نیت حمایت از بخش تولید، رونق کسب وکار و تامین نیاز سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی باشد اما از آنجایی که خود بانک ها این روزها مسیر بنگاهداری و ورود به سرمایه گذاری های سودآور را درپیش گرفته اند و از طرفی نظارت دقیقی بر عملکرد آنها وجود ندارد، بنابراین با کاهش نرخ سود هیچ بانکی حاضر نخواهد شد منابعی که در اختیار دارد را با سود اندک به متقاضیان وام و تسهیلات بدهد زیرا به خوبی می تواند از این منابع سودهای هنگفت کسب کند.
کاهش نرخ سود در شرایطی که نرخ تورم بالای ۴۰ درصد است
نمونه این سیاست غلط ۱۵ درصد شدن نرخ سود بانکی در اوایل سالجاری آن هم در شرایط وجود تورم بیش از ۴۰ درصدی است. این سیاست غلط موجب شد تا بخش عمده سپرده ها از سیستم بانکی خارج و به دلیل سود آور بودن سایر بازارها چون بورس و یا سکه و ارز شود. خود بانک ها نیز با خروج از رسالت کاری خود (پرداخت سود و تسهیلات به متقاضیان) برای اینکه ازقافله سودآوری در بازار سرمایه عقب نمانند به صورت غیرمستقیم و از طریق شرکت های سرمایه گذاری خود بخش عمده منابع بانکی را به بازار سرمایه بردند و در این آشفته بازار سودهای کلانی را به جیب زدند.
با کاهش شدید شاخص ها دربازار سرمایه، چون نرخ سود بانکی جذابیت چندانی برای سرمایه گذاران نداشت این منابع سیل آسا راهی سکه و ارز شد و دلار را تا ۳۲ هزار و سکه را ۱۶ میلیونی کرد. نتیجه چنین آشفتگی در بازارها که ارزش پول ملی را کاهش و گرانی را به مردم تحمیل کرد، اتخاذ سیاست غلطی بود که درپی کاهش نرخ سود بانکی اتفاق افتاد
از طرفی با کاهش شدید شاخص ها در بازار سرمایه، چون نرخ سود بانکی جذابیت چندانی برای سرمایه گذاران نداشت این منابع سیل آسا راهی سکه و ارز شد و دلار را تا ۳۲ هزار و سکه را ۱۶ میلیونی کرد. به عقیده کارشناسان نتیجه چنین آشفتگی در بازارها که ارزش پول ملی را کاهش و گرانی را به مردم تحمیل کرد، اتخاذ سیاست غلطی بود که درپی کاهش نرخ سود بانکی اتفاق افتاد.
چرا نرخ سود اوراق بدهی دولت افزایش یافت؟
کارشناسان می گویند؛ نرخ سود بانکی با حفظ جمیع جهات و در زمانی که نقدینگی در کشور فورانی است باید افزایش یابد، مزیت چنین اقدامی جلوگیری از رونق سفته بازی در بازارهای موازی و جذب منابع به سیستم بانکی است. طوری که خود بانک مرکزی نرخ سود اوراق بدهی دولت را بیش از ۲۰ درصد در نظرگرفت تا بانک ها به دلیل سود قابل توجه آن به خرید اوراق روی آورند.
تعیین و تغییر نرخ سود بین بانکی یکی دیگر از سیاست های بانک مرکزی است این سیاست گذاری زمینه تامین نیاز بانک های کم تحرک و ناتوان را با تبادل منابع پولی بین هم برای خروج از ناترازی فراهم کرده و در صورت تزریق پول از سوی بانک مرکزی بنیه بانک ها را در پرداخت تسهیلات قوی می کند.
البته در آبان‌ماه سال جاری چهار مرتبه عملیات بازار باز و با هدف تزریق نقدینگی به بازار بین بانکی و هدایت نرخ سود به سمت نرخ سود هدف انجام شد که به دنبال آن نرخ سود در بازار بین بانکی از ۸ تا ۲۹ آبان‌ماه در مسیری نزولی از ۲۳.۲ به ۲۱.۶ و در ششم آذرماه به ۲۰.۷ درصد رسید. این در حالی است که در ابتدای سال که منابع بانکها مصرف نشده بود، نرخ سود بین بانکی حتی به زیر ۱۰ درصد رسیده بود، اما در اواخر پاییز نرخ سود بین بانکی به دلیل نیاز برخی بانک ها به پول حتی به بیش از ۲۲ درصد نیز رسید.
رشد نرخ سود بین بانکی در زمان فعالیت خوب بازار سرمایه
رئیس کل بانک مرکزی چندی پیش اعلام کرد: از ۱۳ خرداد تا مرداد ۹۹ نرخ سود بین بانکی افزایش پیدا کرد ولی در همان زمان شاهد رشد ۱۰۰ درصدی سهام بودیم، بنابراین اگر نرخ سود بین بانکی هم افزایش یافت، بین خود بانک ها بوده است.
زمانی که نرخ سود بین بانکی کاهش می یابد بانک ها علاوه بر تامین نیازمالی برای خروج از ناترازی ها، قدرت پرداخت تسهیلات دهی آنها بیشترشده و این موضوع کمک می کند تا اقتصاد تا حدی از رکود خارج شود
کاهش نرخ سود بانکی با هدف به فروش رفتن اوراق بدهی!
فرید ضیاالماکی، کارشناس بانکی و مدیر عامل سابق بانک اقتصاد نوین در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره علت تمایل بانک مرکزی به کاهش نرخ سود بین بانکی گفت: زمانی که نرخ سود بین بانکی کاهش می یابد بانک ها علاوه بر تامین نیاز مالی برای خروج از ناترازی ها، قدرت پرداخت تسهیلات دهی آنها بیشتر شده و این موضوع کمک می کند تا اقتصاد تا حدی از رکود خارج شود.
وی با بیان اینکه دولت برای تامین کسری بودجه سالانه مجبور به فروش اوراق بدهی شده است افزود: زمانی که نرخ سود بین بانکی کاهش می یابد بانک ها به جای قرض دهی به بانک های نیازمند اقدام به خرید اوراق بدهی دولتی که نرخ آن بیش از ۲۰ درصد است می کنند. در چنین شرایطی به نظر می رسد که اقدام بانک مرکزی در راستای کاهش نرخ سود بین بانکی در آینده نزدیک به دلیل به فروش رفتن اوراق بدهی دولتی است.
این کارشناس بانکی با اشاره به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی در رساندن سود بین بانکی به ۱۸ تا ۱۸/۵ درصد گفت: وقتی نرخ سود بین بانکی از ۲۱ درصد کاهش و به ۱۸ درصد می رسد بانک ها بهترین گزینه برای سرمایه گذاری بدون ریسک را خرید اوراق بدهی دولت می دانند.
البته بانک ها برای اینکه ترازنامه آنها مثبت و حسابشان پیش بانک مرکزی قرمز نشود مجبورند به استقراض از بانک ها هستند این در حالی است که بانک ها زمانی که نرخ سود بین بانکی کاهش یابد رغبت چندانی به خروج منابع از سیستم بانکی را ندارند
ترس از تزریق پول پر قدرت به بازار
ضیاالمالکی خاطرنشان کرد: البته بانک ها برای اینکه ترازنامه آنها مثبت و حسابشان پیش بانک مرکزی قرمز نشود مجبور به استقراض از بانک ها هستند این در حالی است که بانک ها زمانی که نرخ سود بین بانکی کاهش یابد رغبت چندانی به خروج منابع از سیستم بانکی را ندارند.
این کارشناس بانکی رویکرد تبادل پول بین بانک ها را رویکرد درست دانست و گفت: اگر بانکی نیاز به پول داشته باشد به راحتی می تواند ازبانک دیگر پول بگیرد. اما اگر نیاز به منابع مالی ضرورت یابد و این نیاز از طریق بانک مرکزی تامین شود پول پرقدرت به اقتصاد تزریق، نقدینگی زیاد و تورم فزاینده می شود. اما تبادل پول توسط بانکها تاثیری بر رشد نقدینگی ندارد و فقط پول جابه جا می شود.
تغییرنرخ سود بین بانکی که مدنظر بانک مرکزی است به دلیل آن است که تا به بازارهای که در رکو د بسر می برند سیگنال داده و آن بازارها فعال شوند. بازاری چون بازارسرمایه که خیلی ازسرمایه گذاران آن اکنون به دلیل از بین رفتن سرمایه هایشان منتظررونق بخشی این بازارهستند
همچنین محسن صادقی، کارشناس مالی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره حرکت بانک مرکزی در کاهش نرخ سود بین بانکی گفت: تغییر نرخ سود بین بانکی که مدنظر بانک مرکزی است به دلیل آن است که تا به بازارهای سرمایه گذاری که در رکود بسر می برند سیگنال دهد و آن بازارها فعال شوند. بازاری چون بازار سرمایه که خیلی از سرمایه گذاران آن اکنون به دلیل از بین رفتن سرمایه هایشان منتظر رونق بخشی این بازار هستند.
پولپاشی بانک مرکزی برای خروج بازارهای بی تحرک از رکود
وی به انتظار مردم نسبت رفع تحریم ها، بازگشت به برجام همچنین رونق بخشی بازارها با ارتباط با دنیا اشاره کرد و افزود: اکنون همه بازارها در شرایط سخت رکودی به سرمی برند و بانک مرکزی قصد دارد با پولپاشی، بانک ها را در پرداخت تسهیلات دهی فعال کند، ازطرفی سیگنال کاهش نرخ سود بین بانکی همیشه بر سایر بازارهای سرمایه گذاری تاثیر گذار بوده است.
این کارشناس بانکی چنین سیاستی را سیاست انقباضی عنوان کرد و افزود: احتمال تزریق پول از سوی بانک مرکزی به بانک ها در پی سیاست کاهش نرخ سود بین بانکی علاوه بر اینکه نقدینگی و تورم را در کشور افزایش می دهد بازارها را به هم بریزد این رویکرد به مانند ریختن بنزین بر روی آتش تورم است.
تغییر نرخ سود بین بانکی ۱۸ تا ۱۸.۵ درصد
بنا به این گزارش، رئیس کل بانک مرکزی اخیرا در مصاحبه ای تلویزیونی گفت: خرید و فروش اوراق خزانه از سوی بانک مرکزی شامل عملیات بازار باز می‌شود که زمانی که نرخ بین بانکی بالا رود، بانک مرکزی خرید اوراق را انجام می‌دهد؛ اما اکنون میانگین نرخ بین ۱۸ تا ۱۸.۵ درصد برسد ما ورود می‌کنیم و در روزهای آینده نیز بازار بین بانکی را به ۱۸ تا ۱۸.۵ درصد خواهیم رساند. سخنان رئیس کل بانک مرکزی در حالی مطرح است که با پایان رسیدن سال میاز بانکها به منابع برای تزار عملیات بانکی بیشتر می شود اینکه بانک مرکزی اکنون به فکر کاهش نرخ سود بین بانکی افتاده است معلوم نیست چه سیاستی پشت آن باشد.
نظر شما