محمد علی کریمی؛ بازار: راه یکی از اصلی‌ترین منابع توسعه اقتصادی استان سمنان است. قرارگیری این استان بر کریدور شرق به غرب و همچنین تلاقی آن را کریدور شمال به جنوب در کنار وضعیت چهارراهی شمال شرق ایران و هم‌مرز بودن با هشت استان کشور، از سمنان یک استان پیشگام در حوزه راه و حمل‌ونقل ساخته است.
هزاران کیلومتر جاده اصلی و فرعی در استان سمنان و حمل‌ونقل ریلی، داشتن یک فرودگاه بین‌المللی و جاده‌های ترانزیت سبب شده‌اند تا حمل‌ونقل رکن مهم توسعه اقتصادی استان سمنان باشد اما وجود این‌همه راه در کنار تمام مزیت‌هایی که دارد، معایب فراوانی نیز با خود به همراه می‌آورد که یکی از آن تصادفات و حوادث جاده‌ای و خسارات میلیاردها تومانی ناشی از آن است.
داشته‌های استان سمنان درزمینهٔ راه
۶۴۰ کیلومتر از مسیر یک هزار و کیلومتری تهران- مشهد و ۶۰ درصد کریدور حرم تا حرم در درون استان سمنان قرار دارد اما هرکه بامش بیش، برفش نیز بیشتر؛ درنتیجه این استان به همان نسبت که سهم بزرگی درراه‌ها دارد، سهم بسیار زیادی نیز از تصادفات و سوانح دارد. سوانحی که در طول سال خسارات فراوانی را به مردم و کشور وارد می‌سازد.
هزاران کیلومتر جاده اصلی و فرعی در استان سمنان و حمل‌ونقل ریلی، داشتن یک فرودگاه بین‌المللی و جاده‌های ترانزیت سبب شده‌اند تا حمل‌ونقل رکن مهم توسعه اقتصادی استان سمنان باشد
تصادف و واژگونی چهار اتوبوس و دو تریلی در ده روز اخیر در سطح استان سمنان ما را بر آن داشت تا درباره خسارات مالی ناشی از تصادفات دست‌به‌قلم شویم و از خودمان بپرسیم که چه بر سر راه‌های استان سمنان و فرهنگ ترافیکی آمده که این حجم تصادفات و خسارات در استان سمنان آن‌هم در یک بازه زمانی اندک اتفاق افتاده است. هرچند پرواضح است که عوامل جوی و لغزندگی راه‌ها بر تصادفات مؤثر هستند اما باید دانست که ریشه تصادفات و خسارات اقتصادی آن در دو عامل راه و نیروی انسانی خلاصه می‌شود.
درباره نیروی انسانی تکلیف مشخص است، ارتقای مهارت‌های آموزشی، تجربه کافی برای حضور در جاده‌ها، ارتقای فرهنگ ترافیک و رانندگی، ترویج و تبلیغی راهکارهای سفر ایمن و ... در زمره اقداماتی است که باید انجام شود اما در حوزه راه‌ها باید چه کرد؟ آیا صرفاً رفع نقاط حادثه‌خیز، پایان کار است؟ با این مقدمه به عامل راه‌ها در کاهش خسارات ناشی از تصادفات می‌پردازیم.
هزینه بالای راه‌سازی
پیش از آن باید گفت که ادارات کل راه و شهرسازی و حمل‌ونقل و راهداری در سطح استان سمنان زحمات فراوانی را می‌کشند و حتی بسیاری از روسای اداره راه به دلیل تصادفاتی که راه در آن مقصر شده، حتی پس از بازنشستگی نیز درگیر مراجع قضایی هستند اما مشکل اینجا است که بهسازی راه‌ها این روزها حتی از راه‌اندازی کارخانه هم پرهزینه‌تر است.
ضرورت ارتقای مهارت‌های آموزشی، تجربه کافی برای حضور در جاده‌ها، ارتقای فرهنگ ترافیک و رانندگی، ترویج و تبلیغی راهکارهای سفر ایمن
آسفالت و زیرسازی یک مترمربع جاده از کف سازی تا اجرای آسفالت و تابلو و تجهیزات هزینه‌ای بسیار گزاف را می‌طلبد و شاهد مثال آن‌هم تخصیص اعتبارات ۷۵ تا ۱۴۰ میلیون تومان برای ۱۰ کیلومتر راه در سطح استان سمنان است. حوزه راه آن‌قدر گران است که یک پروژه ۲۰ کیلومتری فیروزکوه سمنان مدت‌ها است که معطل‌مانده و برای همین میزان راه که ظاهراً در قیاس با کل راه‌های استان اصلاً به چشم هم نمی‌آید ده‌ها میلیارد تومان پول نیاز است.
اگر بخواهیم همه راه‌های استان سمنان را برای کاهش تصادفات ایمن‌سازی و اصلاح کنیم و شیب جاده‌ها را از بین ببریم بیش از اعتبارات کل عمرانی استان سمنان در طول ۱۰ سال را نیاز داریم. این‌یکی از مهم‌ترین دلایلی است که ما نمی‌توانیم راه‌های استان سمنان را بهسازی نماییم. از طرف دیگر هم نمی‌توان دست روی دست گذاشت و شاهد تصادفات بود. ۱۵ کیلومتر جاده‌ای که اکنون با ۸۰ میلیارد تومان ساخته می‌شود سال‌های آتی به ۲۰۰ میلیارد تومان نیز احداث نمی‌شود اما بالاخره باید چه کرد؟
راهکار عملی
دو راهکار در این حوزه می‌توان در نظر گرفت نخست اینکه راه‌های استان به‌خصوص نقاط حادثه‌خیز به‌مرور طی ده سال بهسازی شوند و هرسال با اعتبارات استانی و ملی شده استانی راه و شهرسازی و اعتبارات استانی مصوب ستاد برنامه‌ریزی راه‌ها را ساخت. موضوع دوم اما این است که با حضور بخش خصوصی راه‌ها را اصلاح کرد و به‌جای آن هزینه بخش خصوصی را در بخش شهرسازی جبران کرد.
آسفالت و زیرسازی یک مترمربع جاده از کف سازی تا اجرای آسفالت و تابلو و تجهیزات هزینه‌ای بسیار گزاف را می‌طلبد و شاهد مثال آن‌هم تخصیص اعتبارات ۷۵ تا ۱۴۰ میلیون تومان برای ۱۰ کیلومتر راه در سطح استان سمنان است
از سویی وقتی کاری به بخش خصوصی سپرده می‌شود می‌توان نتایج خوبی را شاهد بود اما دولت پولی برای دادن ندارد پس به نظر می‌رسد بهترین کار این است که به‌جای دستمزد به شرکت‌های پیمانکاری، به شرکت‌ها زمان تهاتر کرد. برای مثال می‌توان به‌جای ساخت ۴۰ کیلومتر جاده یک زمین برای ساخت مجتمع ۱۶ واحدی مسکونی مثلاً در شهر دامغان به شرکت پیشنهاد کرد تا هزینه‌ای که برای راه کرده جبران شود زیرا پولی برای دادن به پیمانکاران وجود ندارد.
دولت نه پول دارد که راه‌ها را اصلاح کند و نه توانش را دارد از سوی دیگر دارایی‌های خوبی در شهرها دارد پس چرا نباید از این ظرفیت استفاده کرد؟ به نظر می‌رسد این بهترین راه برای ارتقای جاده‌های استان سمنان و جلوگیری از خسارات میلیاردها تومانی ناشی از تصادفات باشد.
نظر شما