بازار؛ گروه خودرو: قطعه سازان به عنوان جهادگران تولید در خط مقدم صنعت خودروسازی قرار گرفته‌اند و نه تنها عامل توسعه و جهش تولید خودرو هستند بلکه بخشی از بار تولید ارزش افزوده را هم بر دوش می‌کشند. افرادی متخصص که همواره در تلاش برای جذب دانش روز به کشور تلاش می‌کنند و عاملی برای رونق اقتصادی این مرز و بوم شناخته می‌شوند. با این حال آن‌ها همواره زیر بار فشارهای متعدد خارجی(تحریم‌های خصمانه آمریکا بر علیه ایران) و داخلی(عدم تخصیص به موقع ارز، ثبت سفارش و دشواری برای واردات مواد اولیه و قطعات نیم ساخته) قرار گرفته اند؛ مشکلاتی که فقط به همین جا منتهی نمی شوند و بعد از طی شدن پروسه طولانی جذب نقدینگی، تامین مواد اولیه، تولید و ارسال به خودروسازان باید با سنگ اندازی‌های شرکت‌های خودروساز روبه رو شوند.
مشکلاتی که شامل عدم پرداخت به موقع مطالبات و کاهش روز افزون نقدینگی، ایجاد سورس‌های موازی و نرسیدن به تیراژ تولید اقتصادی و غیره است که طی سال‌های اخیر منجر به تعطیلی واحدهای تولیدکننده قطعات بسیاری در کشور شده است. مشکلی که در سایه نبود حمایت و نظارت دولت به رفتار و قراردادهای خودروسازان ایجاد می‌شود. در همین راستا مسعود طهرانی، قائم مقام مدیرعامل شرکت آرمان سازه مبنا خودرو یکی از قطعه سازانی است که به دلیل عدم پرداخت به موقع مطالبات از سوی شرکت خودروسازی سایپا با چالش و تعطیلی شرکت مواجه شد و حالا با همکاری و قرارگیری در زیرمجموعه صایران تولید را با دشواری بسیار ادامه می‌دهد. در این خصوص بازار گفت و گویی با وی داشته که در ادامه خواهید خواند.
* شرکت آرمان سازه مبنا خودرو، از چه سالی فعالیت خود را آغاز و چه محصولاتی تولید می‌کند؟
این شرکت از اواخر سال ۱۳۹۳ با تولید قطعات برقی و الکترونیکی در زمینه خودرو و لوازم خانگی فعالیت خود را آغاز کرد. تولید قطعات خودرو فقط مختص به خط تولید خودروسازان بود که شرکتی که با آن همکاری داشتیم مجموعه خودروسازی سایپا بود. قطعاتی که برای این خودروسازی تولید داشتیم شامل مجموعه کلیدهای داشبورد تیبا، مجموعه کلیدهای داشبورد پراید و قطعات برقی مانند رله فلاشر و کولر و فن خودرو پراید را نیز در سبد محصولاتی خود داشتیم.
* بسیاری از قطعه سازان بزرگترین چالشی که با خودروسازان دارند، مطالبات معوق است، در آن زمان که محصولاتی را به خودروسازان ارائه می دادید پرداخت‌های آن‌ها به شرکت شما چگونه بود؟
دریافت مطالبات از خودروساز چالش جدی همه قطعه سازان است. تمام قطعه سازان این معضل را با تمام خودروسازان داخلی دارند. در آن دوره همکاری با دومین خودروساز کشور، تعطیلی شرکت آرمان سازه مبنا خودرو به دلیل عدم پرداخت به موقع مطالبات از سوی خودروساز بود.
سال ۱۳۹۷ دیگر نتوانستیم با خودروساز همکاری کنیم، از سال ۱۳۹۶ مبلغی حدود ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان مطالبات و به ۱۳ ماه دوره پرداخت رسید اما باز هم پرداختی از سوی خودروساز صورت نگرفت. این موضوع سبب توقف فعالیت شرکت شد
سال ۱۳۹۷ دیگر نتوانستیم با خودروساز همکاری کنیم، از سال ۱۳۹۶ مبلغی حدود ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان مطالبات و به ۱۳ ماه دوره پرداخت رسید اما باز هم پرداختی از سوی خودروساز صورت نگرفت. این موضوع سبب توقف فعالیت شرکت شد.
* چه تعداد نیروی کار با توقف تولید شرکت شما شغل خود را از دست دادند؟
۵۰ نفر نیروی کار را به صورت تدریجی از سال ۱۳۹۶ تا زمان تعطیلی کامل شغل خود را از دست دادند.
* بارها مدیران ارشد صنایع خودروسازی اعلام کردند که ارزبری خودرو به دلیل قطعات الکترونیکی هست و رقم آن ۲ هزار و ۴۰۰ دلار است، باتوجه به اینکه شما ظرفیتی برای تولید قطعات الکترونیکی و برقی داشتید چرا حمایت نشدید؟
قطعات الکترونیکی همه در داخل کشور قابلیت تولید را دارد. وابستگی در صنعت الکترونیک نیز در تمام صنایع جهان برای اجزای مانند DIP و SMD و IC ها وجود دارد که توسط چند تامین کننده محدود تولید می شوند. هرچند که در شرایط فعلی واردات مساعد نیست، اما در حال حاضر برخی از شرکت‌ها به صورت CKD اقدام به واردات می کنند. در برخی موارد نیز قطعات به صورت CBU کامل وارد شده و توجیه شان نیز داشتن صرفه اقتصادی است.
این درحالی هست که تولید قطعات وارداتی در کشور قابل انجام و حتی می توان برنامه نویسی آن را علاوه بر طراحی در کشور انجام داد. به عنوان مثال در کشور پتانسیل تولید مدار چاپی، صفحه نمایش و قالب سازی اجزا وجود دارد. اما تصورم این است که برخی از افراد برای دریافت سود بیشتر و استفاده‌های خاص مالی که از واردات داشته، تمایل به فعالیت در این رسته را دارند. ما با نیروی انسانی متخصص شروع به فعالیت کردیم، به طور مثال در سال ۱۳۹۱ قرار بود برای خودرو ساینا از کلیدهای خودرو تیبا استفاده شود.
در کشور پتانسیل تولید مدار چاپی، صفحه نمایش و قالب سازی اجزا وجود دارد. اما تصور دارم که برخی از افراد برای دریافت سود بیشتر و استفاده‌های خاص مالی که از واردات داشته، تمایل به فعالیت در این رسته را دارند
اما با ایده پردازی شرکت ما کلیدهای خودرو ساینا را الکترونیکی کردیم که در هیچ یک از پلت فرم الکتریکال مالتی پلکس و CAN خودروهای داخلی به این شکل نبود. ایده پردازی و تولید این کلیدها توسط شرکت ما با همکاری مرکز تحقیقات سایپا انجام شد. زیرا از مشکلات فنی کلیدهای تیبا مطلع بودیم. با الگو برداری از خودروهای خارجی با توجه به محدودیت های پلت فرم چنین طراحی را انجام و می توان گفت این محصول کاملا ایرانی است.
سازندگانی در کشور اقدام به فعالیت برای داخلی سازی ایربگ و ECU سازندگان انجام دادند، اما همچنان واردات آن انجام می شود. از قطعات الکترونیکی و الکتریکی وارداتی می‌توان به آفتامات دینام، رزیستور فن بخاری و ... اشاره داشت که کاملا قابلیت ساخت در کشور دارد اما توسط سازندگانی که در این زمینه فعالیت داشته، وارد می شود. از آنجایی که واردات همیشه پول نقد می‌خواهد، برخی از قطعه سازان این موضوع را اهرم فشار برای خودروساز کرده تا مطالبات خود را دریافت کنند.زیرا بسیاری از این اجزا قطعه های- تک بوده و حجم ریالی بالایی دارد و معمولا شرکت های خاصی وارد فعالیت این قطعات می شوند. اگر این قطعات نیز تامین نشود، خودرو اجازه خروج از خط تولید را نخواهد داشت. به بیانی بهتر حتی خودرو به کف پارکینگ خودروسازان نخواهد رسید، زیرا این قطعات مانند سپر و صندلی و... نبوده که پس از تولید ناقص تکمیل شود.
قطعه سازان کوچک اگر حمایت و در بحث مطالبات پیش پرداخت دریافت کنند، قابلیت فعالیت‌های گسترده را دارند. اما حمایت صد در صدی هیچ وقت نبوده و کم نداریم سازندگانی که بتوانند در بحث تولید داخل به کشور کمک کنند. عامل ایجاد سد برای عدم توسعه، حضور سودجویان برای کسب منفعت بیشتر است.
* در تمام دنیا خودروسازان، قطعه سازان بزرگ را به سمت مجموعه سازی هدایت می‌کنند که در کنار آن قطعه سازان کوچک نیز رشد کنند، به نظر شما در کشور سیاستگذاری خودروسازان برای قطعه سازان به این سمت بوده است؟
در کشور ما این اتفاق رخ نداده است، هرچند که برای شوآف و براساس حجم تولید قطعات توسط برخی از سازندگان، می‌توان گفت مجموعه سازی وجود دارد. برخی از قطعه سازان حدود هزار و ۲۰۰ قطعه تنوع محصول داشته و بارها گفته اند که برای تولید این حجم از توان داخل استفاده کردیم. اما در عمل شاهدیم که اکثرا از توان خارج از این مرز و بوم استفاده می‌شود. شاید به دلیل هزینه‌های گزاف خودروسازان این مورد انجام می‌شود.
بارها اشاره شده که برون سپاری تولیدات سبب کاهش قیمت ها خواهد شد. به عنوان مثال در بحث فنی مهندسی و تکوین پروسه محصول، یک سازنده باید نیرو انسانی متخصص جذب یا افزایش دهد. این مورد بیانگر هزینه اضافی برای خودروساز بوده و سبب عدم پرداخت مطالبات به مجموعه‌های که توان این موضوع را دارند، خواهد شد. از سوی قطعه سازان در دید خودروسازان حکم جیب پول را دارند. خودروسازان تصور دارند که از یک سازنده به برای مدتی می‌توانند قطعات خود را تامین، هزینه آن را یکسال بعد پرداخت کنند. اگر خودروساز توانایی پرداخت نداشته باشد، قطعه ساز دیگر را درگیر این موضوع می‌کند و سورس موازی ایجاد می‌کند. این موضوع را به کرات تکرار کرده تا تولید کنندگان زمین گیر شوند.
(اگر خودروساز توانایی پرداخت نداشته باشد، قطعه ساز دیگر را درگیر تولید و سورس موازی ایجاد می‌کند. این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد مشکل در زنجیره تامین شده و ضرر مالی توام با نبود کیفیت را برای خودروساز ایجاد کند)
این موضوع می‌تواند سبب ایجاد مشکل در زنجیره تامین و ضرر مالی توام با نبود کیفیت برای خودروساز شود. تعدد سورس‌ها و شاخص‌های مربوط به کیفیت توسط خودروساز رعایت نمی‌شود. مجموع این عوامل کیفیت نهایی محصول و رضایت مشتری را کاهش می‌دهد. نبود تولیدکنندگان رده اول (تی‌یروان) و رده دوم( تی‌یرتو) از سوی خودروساز اجرا نشده و قطعه سازانی که می‌توانند تی‌یر وان باشند، گاهی از توان شرکت‌های کوچک استفاده می‌کنند.
خودروسازان تامین کنندگان بزرگ را سمبل از نظر شاخص کیفی و قیمتی برای قطعه سازان کوچک قرار می‌دهند. خودروساز تمایلی به اجرای این سیاست نداشته و اگر به درستی فرآیند تی‌یروان و...انجام می شد اوصاف قطعه سازی و خودروساز بسیار بهتر از شرایط فعلی بود. عموما سیاستگذاری خودروسازان بر اساس شرایط اقتصادی اجتماعی انجام می شود.
* بارها شنیده شده که برای برخی از قطعه سازان امضا طلایی و پیش پرداخت در نظر گرفته شده است، باتوجه به سابقه فعالیت شما این موضوع چقدر صحت دارد؟
اطلاع موثق از این موضوع ندارم، اگر عدالتی در خودروسازی وجود داشت حتی قطعه‌سازان کوچک تعطیل نمی‌شدند. حمایت‌هایی از تعدادی قطعه ساز انجام می‌شود، گفته‌هایی که در لایه‌های مختلف یا مراوده با خودروساز داریم، نشان از وجود این امضاها دارد. حتی در تامین قطعات برای خط تولید، اگر تولیدکننده کوچک تخصص عالی هم داشته باشد ۱۰ درصد حق تامین داشته و ۹۰ درصد متعلق به تولیدکننده بزگتر است.
اگر علت را نیز جویا شوید، به توان مالی خواهید رسید. عدالت اگر در خودروسازی وجود داشت شرکت‌های کوچک رشد و توسعه می‌یافت و همین شرکت‌های کوچک توانایی تولید محصولاتی که خودروساز برای خارج از کشور دارند، در داخل انجام می‌شد.
* در سال جهش تولید آیا از سوی دولت و صنعت خودروسازی حمایتی از شما شکل گرفته؟
حمایت اگر اینگونه بیان کنیم که درد دل ما را شنیده و وعده دادند، پاسخ مثبت است. اما در مرحله اجرا همیشه متوقف شدند. در سال ۱۳۹۶ در ستاد رونق تولید استان البرز قرار گرفتیم، وعده تخصیص وام با سود ۱۴ درصد به ما دادند اما به مرحله اجرا نرسید. هرچند باید به بانک‌ها حق داد، تضامینی از ما خواستند که قابلیت انجام آن را نداشتیم. حمایت باید توام با نظارت باشد، برای شرکت تولیدی که سرمایه‌های ثابت و در گردش را برای تولید قرار داده است، اگر اقدام به تعطیلی کند سرمایه آن باز نخواهد گشت.
بنابراین برای بقا نیاز به سرمایه در گردش دارند. کشورهای صنعتی بزرگ در دنیا علاوه بر حمایت، نظارت هم می‌کنند. بانک اعلام کند که به عنوان بازوی نظارتی دولت همراه تولید باشد و به جای برداشتن وجه پرداختی از محل تضامین، هشدار و همراهی برای نگهداشتن سرمایه در تولید داشته باشد. بانک‌ها به جای ورود به صنعت ساخت و ساز و ایجا واحدهای مسکونی خالی، سرمایه را به سمت تولید سوق دهند. حمایت نیز در صنعت همیشه ناقص یا از عده خاص صورت می‌گیرد.
درخواست ما از مدیران ارشد صنعت خودرو این است که روی کیفیت خودرو بیشترین توجه را داشته باشند. پس از کیفیت، اگر تمایل به توسعه دارند از توان داخلی استفاده کنند. در نهایت نیز عدالت را بین کلیه سازندگان رعایت کنند و از نظر پرداخت مطالبات و همکاری با قطعه سازان همه را با یک چشم ببینند
* چه درخواستی از مدیران ارشد صنعت خودرو دارید؟
بزرگترین درخواست ما از مدیران ارشد صنعت خودرو این است که روی کیفیت خودرو بیشترین توجه را داشته باشند. برای رسیدن به کیفیت فرآیند تکوین محصول پیچیده توام با نیرو انسانی و شرکت‌های متخصص را نیاز دارد. پس از کیفیت، اگر تمایل به توسعه دارند از توان داخلی استفاده کنند. در نهایت نیز عدالت را بین کلیه سازندگان رعایت کنند. از نظر پرداخت مطالبات و همکاری با قطعه سازان همه را با یک چشم ببینند. اگر این منطق رعایت شود نیازی به واردات خودرو نیست.
* اگر مطالباتتان پرداخت شود، چه مقدار سبد محصولاتی شما قابلیت توسعه دارد و آیا می توانید شرکت متوقف شده را دوباره راه اندازی کنید؟
پرداخت مطالبات بخشی از آن بوده که ارزش ریالی آن با کاهش مواجه شده است. اکنون که در حاشیه قرار داریم، می‌توانیم استقلال یافته و با توسعه نیرو انسانی به آن دست خواهیم یافت. اصل این موضوع نیز فقط پرداخت مطالبات نبوده بلکه تداوم همکاری با اجرای آن است. قراردادهای ما با خودروساز ۹۰ روز هست، اما پرداخت‌ها همیشه به ۱۰ ماه می‌رسد. اگر خوردوساز بخواهد از پرداخت‌های ۱۲۰ روزه یا ۱۸۰ روزه عدول کند مشکلات اقتصادی همیشه برای سازندگان وجود خواهد داشت.
* درحال حاضر ظرفیت تولید قطعات شما چقدر است؟
ظرفیت تولید بستگی به مباحث مالی و نیروی انسانی دارد. با جذب سرمایه می‌توان افزایش ایجاد کرد، درحال حاضر روزانه کلیدهای برای ۱۰۰ تا ۱۵۰ دستگاه تیبا تامین می‌کنیم. باتوجه به فضای موجود آن را می‌توانیم به ۴۵۰ دستگاه نیز برسانیم. درصورت گردش مالی در دوره مناسب می‌توانیم به توان مالی مطلوب رسیده و تنوع محصول را به سه قطعه برسانیم.
* به کیفیت اشاره داشتید، برای ارتقا کیفیت چه اقدامی انجام دادید؟
تمام تلاشمان را می‌کنیم نیازهای فنی را رعایت کنیم. باتوجه به حجم تولیدات، حجم خرید محصولات کم است. یکی از دغدغه‌های اصلی عدم تامین مواداولیه پلیمری و فلزی در کشور است. مس و برنجی که در خودروسازی استفاده می‌شود، تامین داخلی دارد. اما در موادپلیمری که در کشور تولید دارد فقط ABS بوده که روزی ارزان‌ترین ماده داخلی بود، اکنون گران‌تر از محصولات وارداتی است. گاهی کیفیت مواداولیه تامین شده یکنواخت نیست و خریدها با یک دیگر متفاوت است. شاخص‌های کیفی ما در خودروساز مشخص است.
* برخی از قطعه سازان برای فرار از مشکلات مالی اقدام به عرضه محصول به بازار لوازم یدکی دارند، شما نیز به افترمارکت محصول ارائه کردید؟
قطعاتی که تولید می کردیم جزو مجموعه تریم داخلی خودرو است. این قطعات افترمارکت قابل توجهی ندارد، قطعات الکتریکی به جز مصرفی‌ها مانند رله‌ها و ...به دلیل طول عمر بالا افترمارکت کمتری دارند. حجم ریالی قابل توجهی ندارد که روی افترمارکت حساب کنیم. اگر استقلال مجدد و افزایش نیروانسانی داشته باشیم، قطعات برقی بدنه را برای افترمارکت خواهیم داشت.
* خیلی از قطعه سازان با مشکلات عدیده بیمه و... مواجه هستند، شما با این مشکل روبه رو بودید؟
عمده مشکل بحث بیمه و مالیات بوده که توسط آن‌ها حساب ما مسدود شده است. مطالباتی از مشتریان داریم که توسط بیمه و مالیات بلوک شده است. هر روز جریمه داریم و بخشودگی نیز وجود ندارد.
حتی کمکی به تقسیط آن‌ها انجام نمی‌شود. شاید توسط ستادهای ساخت داخل حمایتی صورت گیرد، این حمایت هم مالی بوده که بانک‌ها با تضامین بسیار هنگفت پذیرا این کار هستند. اگر حمایت از ما صورت گیرد تا ۸۰ نفر می‌توانیم اشتغال زایی ایجاد کنیم.
نظر شما