اکبر محمودی؛ بازار: اوج گرفتن قیمت طلا و سکه در فصل پاییز یک هیجان شدیدی در بازار ایجاد کرده و موجب شده بود تا تقاضا و انگیزه خرید به شدت بالا برود. در این روزها بود که انگیزه برای خرید هر روز قیمت ها را دستخوش تغییر می کرد.
اما با انتخاب «جوبایدن» به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا تا حدودی تمام معادلات را به هم زد و پیش بینی هایی که در مورد نرخ دلار یکی از بال های تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه را به مرور کاهشی کرد. این کاهش نرخ ارز به مرور بر بازار سکه و سپس بر بازار طلا تاثیر گذاشت و قیمت ها را نزولی کرد.
ثبات قیمت ها و بازگشت آرامش به بازار طلا باعث شد تا بسیاری از دارندگان سکه، طلا و حتی ارز با حضور در بازار اقدام به فروش کنند. اما نکات بسیاری در بازار طلا و سکه وجود دارد که شاید بر بسیاری از متقاضیان طلا و سکه پوشیده و نهفته باشد. یکی از نکاتی که هنوز مبهم است کم فروشی برخی از طلا فروشان است.
محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر در گفتگو با خبرگزاری «بازار» می گوید: اگر طلافروشی یک گرم طلای ۱۸ عیار ۷۵۰ را ۱۸ عیار ۷۴۵ می فروشد یک دزدی آشکار است. مثل این می ماند که شما ۱۰۰۰ تومان به یکی دادید اما ۹۵۰ تومان دریافت کنید.
او همچنین با پیشنهاد به جوانان می گوید که خرید طلا بهترین پشتوانه در آینده برای آنها خواهد بود.
کشتی آرای به نکته ای در مورد اوج گرفتن قیمتها و افزایش تقاضا برای خرید طلا اشاره می کند و می گوید: در این اوضاع و احوال است که برخی از دلالان اقدام به معاملات فردایی طلا و کاغذی می کنند و به نوعی قیمت ها را افزایش می دهند.
او می گوید: معاملات فردایی شاید الان هم انجام شود و نمی توان به آن ایرادی گرفت. اما معاملات کاغذی بیشتر باعث ایجاد حباب قیمت می شود. شاهد بودیم که در معاملات کاغذی ۱۰۰ کیلو طلا داد و ستد می شد اما طلایی جا به جا نمی شد چرا که معاملات در این وضعیت تنها به دنبال سود هستند و موجب افزایش قیمت می شود. معاملات فقط روی کاغذ انجام می شود و به نوعی قماربازی و لاتاری به حساب می آید. در صورتی که معاملات فردایی و فیزیکی به صورت واقعی انجام می شود.
متن کامل گفتگوی خبرنگار «بازار» با محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر را با هم می خوانیم:
* قبل از ورود به بحث و پیش بینی از آینده بازار طلا، اتفاقات جالبی در بازار طلا رخ داد و با پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آن هیجانی که برای خرید طلا در ماههای قبل دیده می شد؛ فروکش کرد.
بازارهای جهانی طلا با توجه به انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و مسایل سیاسی در این کشور تحولات اساسی را تجربه کرد. در مقطع انتخابات باعث شد. اولین تاثیر آن این بود که قیمت طلای جهانی(اونس) کاهش یافت. چرا که قبل از آن قیمت ها افزایش یافته بود. در مقطعی در سال ۲۰۲۰ قیمت هر اونس طلا به بالای ۲۰۰۰ دلار هم رسید. بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی با توجه به نتایج ابتدایی انتخابات کاهش یافت.
قبل از انتخابات آمریکا قیمت سکه بهار آزادی به بیش از ۱۶ میلیون تومان رسید و نرخ ارز هم به ۳۱ هزار تومان افزایش یافت و این دو عامل باعث یک افزایش شدید قیمتی شد
* دلیل این افت چه بود؟
آرامشی که بر بازارهای مالی دنیا با انتخاب شدن «جو بایدن» حاکم شد و برخوردهای سیاسی موجب یک سری نوسانات در بازار طلا شد. بازار داخلی طلا نیز متاثر از بازارها و قیمت های جهانی طلا است. در همان مقطع و قبل از انتخابات آمریکا قیمت سکه بهار آزادی به بیش از ۱۶ میلیون تومان رسید و نرخ ارز هم به ۳۱ هزار تومان افزایش یافت و این دو عامل باعث یک افزایش شدید قیمتی شد. تبعات این افزایش قیمت ها نیز بر روی سایر کالاها تاثیر گذاشت.
کاهش قیمت منجر به کاهش تقاضا شد و کاهش تقاضا منجر به کاهش حباب سکه شد و حتی حباب سکه به زیر ۳۰۰ هزار تومان هم رسید. این عوامل باعث از بین رفتن انگیزه و هیجان در بازار شد و در حال حاضر شاهد افت تقاضا و افت سرمایه گذاری در این بخش هستیم
* در آن روزها هم دلال بازی به اوج خود رسید
یک سری دلال بازیها در بازار وجود داشت و معاملات کاغذی و فردایی رونق گرفت. یعنی بدون رد و بدل کردن فیزیکی طلا، معاملات صورت می گرفت. این اقدام به تنهایی موجب ایجاد قیمت کاذب و یا تعیین قیمت کاذب در بازار طلا می کرد. بخش های انتظامی کشور و پلیس فتا با هماهنگی اقدامات جالبی انجام دادند و تعدادی از این افراد را در حوزه های مختلف این بازار فعالیت داشتند را بازداشت کردند. با بازداشت این افراد و آرامش در بازارهای جهانی باعث شد تا قیمت سکه بهار آزادی به کانال ۱۰ میلیون تومان بازگشت. نرخ ارز هم تا ۲۳ هزار تومان پایین آمد. در مجموع اتفاق خوبی بود. کاهش شدید قیمت باعث شد تا قبل از آن حتی کسانی که سرمایه های اندک داشتند بر روی طلا و ارز سرمایه گذاری کرده بودند. این موضوع باعث شد که نقدینگی به سمت بازار طلا وارد شود و بسیاری از مردم سپرده های خود را از بانک خارج و وارد بازار طلا و سکه کردند. این کاهش شدید زیان زیادی را به خریداران عادی وارد کرد و کسانی که مترصد این سرمایه گذاری بودند را به این یقین رساند که این بازار قابل اعتماد نیست و کاهش خرید، کاهش تقاضا و کاهش انگیزه برای طلا را در بازار داخلی داشتیم. در یک مقطعی افزایش تقاضا باعث ایجاد حباب در بازار می شود حتی سکه تا ۱.۵ میلیون تومان هم دارای حباب بود. این کاهش قیمت منجر به کاهش تقاضا شد و کاهش تقاضا منجر به کاهش حباب سکه شد و حتی حباب سکه به زیر ۳۰۰ هزار تومان هم رسید. این عوامل باعث از بین رفتن انگیزه و هیجان در بازار شد و در حال حاضر شاهد افت تقاضا و افت سرمایه گذاری در این بخش هستیم.
سرمایه ها معمولا در هر بخش اقتصادی که سوددهی بیشتری داشته باشد حرکت می کند. الان مدتها است که یک ثبات نسبی در بازار داریم. فعلا با توجه به تغییر و تحولاتی که در آمریکا رخ خواهد داد تا اواخر ژانویه این نوسانات ادامه خواهد داشت.
* با توجه به ثبات قیمت در بازار طلا و سکه آیا در حال حاضر هم معاملات فردایی یا کاغذی در بازار طلا و سکه صورت می گیرد؟
معاملات طلایی متوقف شده است. چون معاملات در حال حاضر به صورت واقعی و فیزیکی است و این حباب قیمت دیگر به آن شکل وجود ندارد.
در معاملات کاغذی ۱۰۰ کیلو طلا داد و ستد می شد اما طلایی جا به جا نمی شد چرا که معاملات در این وضعیت تنها به دنبال سود هستند و موجب افزایش قیمت می شود
*چرا در همان روزها که سکه حباب قیمتی داشت این معاملات فردایی متوقف نمی شد؟
معاملات فردایی شاید الان هم انجام شود و نمی توان به آن ایرادی گرفت. اما معاملات کاغذی بیشتر باعث ایجاد حباب قیمت می شود. شاهد بودیم که در معاملات کاغذی ۱۰۰ کیلو طلا داد و ستد می شد اما طلایی جا به جا نمی شد چرا که معاملات در این وضعیت تنها به دنبال سود هستند و موجب افزایش قیمت می شود.
معاملات فقط روی کاغذ انجام می شود و به نوعی قماربازی و لاتاری به حساب می آید. در صورتی که معاملات فردایی و فیزیکی به صورت واقعی انجام می شود و به همین دلیل الان ثبات داریم و آن معاملات انجام نمی شود
*این معاملات فردایی یا کاغذی را صرافان و یا مغازه داران انجام می دهند یا دلالان؟
دلالان. اصناف واقعی طلا و جواهر دنبال این قضایا نیستند. الان این معاملات به صفر رسیده است. معاملات طلایی شاید امروز به یک شکل دیگر صورت بگیرد. شاید معامله ای انجام شود اما طلا را فردا تحویل بگیرد و رد و بدل شدن طلا به صورت فیزیکی و حتی ارز انجام می شود. در معاملات کاغذی بدین شکل نیست. معاملات فقط روی کاغذ انجام می شود و به نوعی قماربازی و لاتاری به حساب می آید. در صورتی که معاملات فردایی و فیزیکی به صورت واقعی انجام می شود. به همین دلیل الان ثبات داریم و آن معاملات انجام نمی شود. از طرفی دیگر کاهش تقاضا باعث خواهد شد که بازار به ثبات برسد. حتی یک اتفاق بدی که رخ داده است سرمایه گذاری روی طلا و سکه اتفاق نمی افتد اما خرید و فروش زیورآلات آن هم به نوعی می تواند با کاهش تقاضا مواجه شده است. دلیل آن هم این است که مردم مترصد این هستند که قیمت طلا کاهش می یابد و همین کاهش باعث شده است که آن مصنوعاتی که در اصل صنعت طلا و جواهر است آن هم دچار مشکل شود.
* در برخی صنوف مثل صنوف مشاوران املاک وقتی قیمت مسکن افزایش می یابد گفته می شود که خوشحال می شوند البته خود املاکی ها آن را رد می کنند. آیا در صنف طلا و جواهر وقتی قیمت طلا گران می شود، طلافروشان خوشحال می شوند؟ یعنی دوست دارند که قیمت ها هیجانی باشد؟
نه اصلا اینطور نیست. صنف طلا و جواهر نه از افزایش قیمت خوشحال و نه از کاهش قیمت آن ناراحت می شود. چون داد و ستد طلا بصورت فیزیکی است. سرمایه یک طلا فروش از معاملات طلا تعریف شده است بنابراین هر چقدر قیمت کاهش داشته باشد مصرف بالاتر خواهد رفت. یکی از صنوفی که در بحث ویروس کرونا آسیب دید صنف طلا و جواهر بود چون خیلی از مراسم برگزار نشد و یا محدود برگزار شد. این محدودیت ها در برگزاری مراسمات، مصرف طلا و جواهر را کاهش داده است. اگر مصرف کاهش پیدا کند تولید طلا و مصنوعات آن نیز افت می کند.
*الان با این حساب کارگاههای تولید مصنوعات طلا و جواهر وضعیت چندان خوبی ندارند؟
به شدت کاهش یافته است. مصرف طلا و جواهر در کشور در زمان اوج رونق اقتصادی که در اوایل دهه ۹۰ داشتیم حدود ۱۲۰ تن در سال بود و الان به زیر ۵۰ تن کاهش یافته است. در حالیکه باید در طی این سال ها باید افزایش تولید و مصرف را می داشتیم.
*چه تعداد از واحدهای تولیدی تعطیل شده اند؟
بسیاری از واحدهای تولیدی با ظرفیت پایین و حتی ۱۰ درصد و ۲۰ درصد کار می کنند. خیلی از واحدها هم تعطیل شده اند. حتی واحدهای توزیعی هم تغییر رسته داده اند. در حالیکه در واحدهای توزیعی شاهد خرید و فروش مصنوعات بودیم به واحدهای طلای آب شده فروشی و سکه فروشی تبدیل شده اند. در حالیکه این واحدها زیورآلات به فروش می رساندند. چون فروش زیورآلات باعث ایجاد اشتغال خواهد شد.
*واردات شمش طلا داریم؟
واردات طلا و نقره و پلاتین به کشور آزاد است و تعرفه گمرکی ندارد.
طبق آخرین آمار تولید شمش طلا در کشور به عنوان مواد خام بین ۵ تا ۱۰ تن است و در صورتی که مصرف طلا حتی تا ۱۲۰ تن هم می رسد
*چرا آزاد شده است؟ مگر ما در داخل کشور به میزان کافی شمش طلا نداریم؟
مصرف طلا در کشور بیشتر از تولید است. طبق آخرین آمار تولید شمش طلا در کشور به عنوان مواد خام بین ۵ تا ۱۰ تن است. در صورتی که مصرف طلا حتی تا ۱۲۰ تن هم می رسد. واردات شمش طلا به عنوان یک کالای استراتژیک آزاد است.
* از کدام کشورها وارد می شود؟
از هر کشوری شمش طلا می تواند انجام شود. اما واردات مصنوعات طلا از کشورهای خاص است. واردات مصنوعات طلا به کشور به دلیل حمایت از مصنوعات داخلی ممنوع است.
خیلی از مصنوعات طلا که به اسم ایتالیایی، کُره ای و یا ترکیه ای به فروش می رسد بیشتر به اسم طرح این کشورها است، در حالیکه تولید داخل هستند
* پس این طلاهایی که در برخی واحدهای طلافروشی به اسم ایتالیایی و یا ترکیه ای و کُره ای به فروش می رسد چطور؟ آیا این طلاها از مجاری قانونی نیست؟
به صورت قاچاق است. البته خیلی از مصنوعات طلا که به اسم ایتالیایی، کُره ای و یا ترکیه ای به فروش می رسد بیشتر به اسم طرح این کشورها است، در حالیکه تولید داخل هستند. کشور از لحاظ تکنولوژی ساخت طلا و جواهر پیشرفت کرده است که همپای شرکتهای پیشرفته در مصنوعات طلا و جواهر تولید می کنیم.
* آماری داریم که چقدر واردات طلای ساخته شده داریم؟
نه آماری نداریم. چون قاچاق است. اما متاسفانه قاچاق مصنوعات داریم و با این وضعیت در مصرف طلا محدودیت زیادی در این خصوص رخ داده است.
وقتی زیورآلات با این عنوان که می تواند یک روزی به عنوان پشتوانه مالی به درد اقتصاد خانواده بخورد این برای زمانهایی بوده است که ابزارهای مالی مثل بورس وجود نداشت
* فرمودید که مصرف زیورآلات در کشور ۱۲۰ تن است آیا این میزان مصرف به فرهنگ ما ایرانی ها باز می گردد. چرا که در برخی کشورهای اروپایی مثل آلمان علاقه ای به استفاده از طلا در بانوان دیده نمی شود و همین مساله مصرف طلا را کاهش داده است. حال سوال این است که آیا مصرف بالای طلا در کشور برای اقتصاد مفید است یا ضرر؟
هم می تواند برای اقتصاد مفید باشد و هم مضر. این فرهنگ استفاده از طلا در کشورهای شرقی و خاورمیانه و هند و افغانستان و اندونزی وجود دارد. در فرهنگ ایران و در گذشته، زیورآلات طلا در خانواده ها در مراسمات جایگاه ویژه ای داشته است و حتی در برخی کشورها و حتی ایران، مصرف طلا توصیه شده است. به هر حال وقتی زیورآلات با این عنوان که می تواند یک روزی به عنوان پشتوانه مالی به درد اقتصاد خانواده بخورد این برای زمانهایی بوده است که ابزارهای مالی مثل بورس وجود نداشت. مثل بورس و سهام کارخانه ها. به همین دلیل خانواده ها و مخصوصا خانم ها برای داشتن یک پشتوانه مالی از زیورآلات و طلا زیاد استفاده می کردند. یک نسل قبل از خودمان در مواقع ضروری زیورآلات به درد خانواده ها در خرید برخی کالاها و اجناس و حتی مسکن می خورد. در کشورهای دیگر مثل اروپا نگاه پشتوانه ای را به طلا ندارند چرا که در آن کشورها پشتوانه بیمه ای و انواع بیمه ها وجود دارد. آنها به جای خرید طلا و زیورآلات پول خود را در بورس و خرید سهام سرمایه گذاری می کردند. به هر حال فرهنگ ها متفاوت است. آماری داریم که ۱۱.۵ درصد طلاهای موجود دنیا در اختیار خانم های هندی است. دولت هند از این پشتوانه استفاده کرده است.
*جایگاه ایران در مصرف طلا کجاست؟
چین اولین مصرف کننده طلا در دنیا است و هند دوم است. ایران بین ۱۰ تا ۱۵ متغییر است و الان مصرف کاهش پیدا کرده است. کشور ایران در مصرف طلا جزء کشورهای پرمصرف طلا است.
* تفاوت خرید طلا و جواهر افراد پولدار و ثروتمند با خرید طلا توسط افراد عادی در چیست؟
اختلاف طبقاتی در کشور وجود دارد و این موضوع بر هیچکسی پوشیده نیست و این اختلاف طبقاتی در تمام شئونات زندگی قابل مشاهده است. وقتی یک فردی وضعیت زندگی خوبی دارد از نوع لباس پوشیدن آن می توان متوجه شد. از خودرو و مسکن آن نیز می توان به این موضوع پی برد. در مصرف طلا و جواهر هم همینطور است و وقتی فردی از لحاظ مالی چندان قوی نباشد ممکن است از طلاهای ارزان تر و یا با وزن کمتری نسبت به افرادی که از لحاظ مالی قوی هستند استفاده کند.
* آیا در طلا و جواهر هم گران قیمت ترین داریم؟
بله. شاید گرمی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هم داشته باشیم. یعنی اگر گرم طلا یک میلیون تومان باشد این طلا و جواهر ۵۰۰ هزار تومان گرانتر است.
* معمولا سلبریتی ها و یا ثروتمندان چقدر به طلا و جواهر پول می دهند؟
سلبریتی ها که پولدار نیستند بلکه بیشتر معروف هستند. کسانی که شاید ثروتمند باشند طبیعتا طلا و جواهر گرانتری می خرند.
بنده همواره خرید طلا و جواهر را توصیه می کنم. نه اینکه به خاطر اینکه شغلم این باشد نه. اما خرید طلا پولی است که داده می شود و یک روزی برمی گردد
* آیا در این شرایط باز هم به مردم توصیه می کنید که طلا و یا جواهر بخرند؟
بنده همواره خرید طلا و جواهر را توصیه می کنم. نه اینکه به خاطر اینکه شغلم این باشد نه. اما خرید طلا پولی است که داده می شود و یک روزی برمی گردد. شاید یک موبایل گران قیمتی داشته باشید و ممکن است وقتی آنرا بخواهید به فروش برسانید یک مبلغی را به شما برگردانند اما هیچگاه جای طلا را نمی گیرد. طلا و جواهر به دلیل شرایط فیزیکی مناسب شاید ۵ سال بعد هم قابل استفاده باشد و از مد نیافتد و اصل طلا و جواهر هیچگاه از بین نمی رود. توصیه من به خانم های جوان این است که از زیورآلات طلا استفاده کنند. حتی به پسرهای جوان هم پیشنهاد می کنم که طلا نه به عنوان استفاده بلکه به عنوان پشتوانه خریداری کنند. درآمد اضافی اگر که دارد یک ربع سکه و یا یک نیم سکه خریداری کند و آنرا نگه دارد. این توصیه روی کالاهای دیگر نمی تواند اثرگذار باشد. چرا که نگهداری هر گرم طلا نسبت به سایر کالاها راحت تر است. طلا آسیب پذسر نیست و هیچ موادی روی طلا اقر بد نخواهد گذاشت.
* شما خودتان هم به خرید طلا از دوران نوجوانی علاقمند بودید؟
از زمان نوجوانی با اینکه شغلم طلا و جواهر بود و حقوق و مزدی را که دریافت می کردم به طلا تبدیل می کردم. زمانی که نوجوان بودم قیمت ربع سکه بهار آزادی ۲۰ تومان بود. شاید این مبالغ عددهای عجیب و غریب باشد. درآمدهای اضافی را به خرید سکه و طلا اختصاص می دادم و زمانی که خواستم برای خودم کسب و کار کنم از این پشتوانه های مالی استفاده کردم.
اگر طلافروشی یک گرم طلای ۱۸ عیار ۷۵۰ را ۱۸ عیار ۷۴۵ می فروشد یک دزدی آشکار است. مثل این می ماند که شما ۱۰۰۰ تومان به یکی دادید اما ۹۵۰ تومان دریافت کنید
* برخی از سازندگان طلا که اتفاقا معروف بوده و برندهای معتبری هستند کم فروشی می کنند. در هر مصنوعات خود و یا حتی در عیارهای به کار رفته آن چیزی که بر روی مصنوعات درج می شود نیست. مثلا بر روی مصنوعات ساخته شده درج شده است ۷۵۰ عیار در حالیکه شاید ۷۵۰ نباشد و آن طلا ۷۴۰ باشد.
این یک دزدی آشکار است. امروز اگر طلافروشی یک گرم طلای ۱۸ عیار ۷۵۰ را ۱۸ عیار ۷۴۵ می فروشد یک دزدی آشکار است. مثل این می ماند که شما ۱۰۰۰ تومان به یکی دادید اما ۹۵۰ تومان دریافت کنید. وظیفه اتحادیه ها و موسسه استاندارد همین است تا در مقابل این تخلفات بایستند. اتحادیه های طلا در سراسر کشور به شدت دنبال این هستند و به طور مرتب تمامی واحدها را بازرسی می کنند. واحدهای دارای مجوز اتحادیه طلا با قاطعیت می گویم که از این مسایل به دور هستند. واحدهای صنفی اتحادیه طلا که تحت پوشش ما هستند به هیچ عنوان از این اقدامات استفاده نمی کنند چرا که دارای کُد هستند و زیر نظر موسسه استاندارد فعالیت می کنند. توصیه ما این است که از واحدهای استیجاری و متفرقه خرید طلا نکنند. پس هر خریدی را از واحدهای صنفی دارای مجوز انجام دهید. اگر هم مردم جایی را سراغ دارند که این تخلفات را انجام می دهند یا به ۱۲۴ و یا به اتحادیه طلا و جواهر این موضوع را گزارش کنند.
* این موضوع را خریداران عادی طلا و جواهر متوجه نمی شوند که مثلا طلای ۱۸ عیار ۷۵۰ طلای ۱۸ عیار ۷۴۰ است؟ حتی این اقدام را سازنده های معتبر هم انجام می دهند.
سازنده های معتبر این کار را انجام نمی دهند چون که آنها کد استاندارد دارند. توصیه ما به مردم همین است. اگر مصنوعات طلا می خرند مصنوعاتی بخرند که کُد سازنده داشته باشد. اعدادی در مصنوعات حک شده است که مشخص کننده واحد تولیدی است. پس این کُدها نشان دهنده واحدهای تولیدی است.
نظر شما