بازار؛ گروه خودرو: طی روزهای اخیر خبری مبنی بر تلاش علی رضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت برای دستوری شدن قیمت مواد اولیه مورد نیاز زنجیره تامین خودروسازان از جمله فولاد منتشر شد؛ برنامه‌ای که در صورت اجرا شدن باید در انتظار دو نرخی شدن محصولات صنایعی همچون فولاد مبارکه داشت.
هرچند اکنون قیمت این محصولات بر اساس فوب خلیج فارس و گاهی بیش از قیمت جهانی تعیین می‌شود و با قیمت دستوری خودرو همخوانی ندارد و به زیان انباشته خودروسازان افزوده است اما به نظر نمی رسد دو نرخی کردن قیمت فولاد هم بتواند مشکلی را از این صنایع برطرف کند؛ چراکه معلوم نیست این مواد اولیه چه مقدار و به چه افرادی اختصاص داده شود.
در این راستا «سیامک مقتدری» انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو و مدیرعامل شرکت مهندسی خور در خصوص نتایج دستوری شدن نرخ فولاد در گفتگو با بازار توضیح می‌دهد.
ممکن است دستوری کردن قیمت مواد اولیه از جمله فولاد یک تعادل نسبی ایجاد کند و تاثیر مثبتی بر روی قیمت تمام شده خودرو بگذارد. منتهی این اقدام باید با در نظر گرفتن شرایط خاصی همراه باشد؛ چرا که با دستوری شدن قیمت مواد اولیه همچون خودرو باید انتظار این را داشته باشیم که به یک عده مواد اولیه برسد و به یک عده دیگر نرسد
* صحبت از دستوری شدن قیمت مواد اولیه مورد نیاز زنجیره تامین خودروسازان به میان آمده و رزم حسینی وزیر صمت به دنبال تامین ملزومات تولید ارزان تر برای قطعه سازان است؛ به عنوان عضو هیئت مدیره انجمن صنایع هگمن قطعه سازان چه نظری در این خصوص دارید؟ بخصوص که پیش از این همه کارشناسان بر روی ضرورت خروج محصولات خودروسازان از اقتصاد دستوری اتفاق نظر داشتند و حالا مواد اولیه هم قرار است دستوری شود.
چه در خصوص مواد اولیه و چه در خصوص قیمت‌گذاری خودرو موافق اقتصاد دستوری نیستم اما با توجه به اینکه مسئولان تصمیم به اصلاح شیوه قیمت گذاری خودرو ندارند و همچنان بر روی دستوری بودن آن تاکید دارند بنابراین ممکن است دستوری کردن قیمت مواد اولیه از جمله فولاد یک تعادل نسبی ایجاد کند و تاثیر مثبتی بر روی قیمت تمام شده خودرو بگذارد. منتهی این اقدام باید با در نظر گرفتن شرایط خاصی همراه باشد؛ چرا که با دستوری شدن قیمت مواد اولیه همچون خودرو باید انتظار این را داشته باشیم که به یک عده مواد اولیه برسد و به یک عده دیگر نرسد.
بنابراین همانطور که شاهد قرعه کشی در خودرو هستیم، در این بخش هم همین مشکلات تکرار خواهد شد و متاسفانه ممکن است رانت و ارتباطات ناسالم نیز برای تامین مواد اولیه برقرار شود و کسانی که مستحق هستند مواد اولیه را برای تولید دریافت نکنند و این امتیاز به عده دیگری داده شود. از همین رو مواد اولیه که باید دست قطعه سازان برسد به بازار آزاد عرضه و با قیمت بالای بازار آزاد تعیین خواهد شد.
الان هم اگر بررسی کنید خواهید دید که به اندازه نیاز صنایع تولیدی کمابیش، فولاد در کشور تولید می‌شود و عرضه فاصله زیادی با تقاضا ندارد اما چرا اختلاف بین عرضه و تقاضا ایجاد شده است؟ چون این محصولات به دست مصرف کننده نمی رسد و بخشی از آن به دست کسانی می رسد که استفاده ای در تولید ندارند. از همین رو بخاطر وجود اختلاف قیمت تولیدکنندگان فولاد با بازار، این محصولات به جای اینکه به دست مصرف کننده این محصول برسد به بازار آزاد عرضه می شوند.
یعنی عرضه و تقاضا مشکل عمده نیست و بلکه مشکل اصلی در توزیع است. حالا قیمت های دستوری مشکل توزیع را اصلاح می کند؟ پاسخ این است که الزاما نه. اما در آن بخشی که خودروساز به صورت مستقیم اقدام به خرید فولاد از فولاد مبارکه می کند و حمایت های وزارت صمت را هم دارد سهیمه لازم را با قیمت پایین تر دریافت خواهد کرد.
بنابراین بخشی از فولاد تولید شده به خودروسازان تحویل داده خواهد شد که خودروساز آن را تحویل برخی از قطعه‌سازان خواهد داد. پس فقط در آن قسمتی از قطعه سازان که به این طریق موفق به دریافت ورق می گردد با کاهش هزینه ها نسبت به قیمت بازار خواهند شد.
* به عنوان تولید کننده قطعات فلزی از جمله بدنه خودرو، به نظرتان چند درصد از نیاز شرکت شما را _در صورت دستوری شدن قیمت فولاد_ خودروسازان و چه بخشی از آن باید از بازار آزاد تامین شود؟
قطعه‌سازانی که همچون شرکت ما اقدام به تولید قطعات بدنه می‌کنند، بخشی از نیاز خود را از طریق خودروسازان دریافت خواهند کرد اما یکسری از سازنده ها که کل نیاز خود را باید تامین کنند دچار مشکل عدیده هستند. علاوه بر این شرکت ها بخشی از سبد محصولی نیز به بازار لوازم یدکی عرضه می شود.
بنابراین برای تامین مواداولیه این بخش از تولیدات با مشکل مواجه خواهیم شد، علاوه بر شرکت مهندسی خور برخی از همکاران هم هستند که تولیداتشان در دسته بدنه قرار نمی گیرد و شامل قوای محرکه، اکسل‌ها و غیره می‌شود که حتی با دستوری شدن قیمت فولاد از خودروساز مواد اولیه دریافت نخواهند کرد و به صورت ۱۰۰ درصد باید از بازار اقدام به خرید کنند.
همین الان که قیمت ها دستوری نیستند، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در قیمت های بازار بورس اختلاف وجود دارد
* اشاره کردید که به هرحال اکثر قطعه‌سازان باید بخشی از نیازشان را از طریق بازار آزاد تامین کنند؛ با توجه به تجربه‌ای که از رفتارهای بازار دارید فکر می‌کنید اختلاف قیمت بازار و فولاد تخصیصی چقدر است؟
همین الان که قیمت ها دستوری نیستند، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت های بازار بورس اختلاف قیمت وجود دارد. پاسخ سوال شما به این بستگی دارد که چقدر فولاد عرضه شود و به نظر می رسد باز هم این اختلاف ادامه پیدا کند. این موضوع بستگی به سیستم توزیع دارد که و اینکه قیمت دستوری چقدر باشد. برای مثال ممکن است قیمت دستوری ۵۰ درصد قیمت فعلی باشد و فاصله با بازار بیشتر شود.
در جایی که یک کالا دو نرخ داشته باشد، مشکلات بسیاری نیز به وجود خواهد آمد فساد یا هر اسم دیگری برای آن بگذاریم شدت خواهد یافت
* در کل فکر می کنید در صورت دستوری شدن قیمت فولاد، بازار تامین مواد اولیه آرام تر شود یا به آشفتگی بیشتر بی‌انجامد؟
همانطور که در ابتدا هم اشاره شد، در جایی که یک کالا دو نرخ داشته باشد، مشکلات بسیاری نیز به وجود خواهد آمد فساد یا هر اسم دیگری برای آن بگذاریم شدت خواهد یافت. هر جایی که دو نرخی باشد این مشکلات هم ایجاد خواهد شد. در مورد ارز، بنزین و غیره همین شرایط وجود دارد.
برای مثال گازوئیل سهمیه بندی است، اگر بخواهید در بازار آن را خریداری کنید دو برابر قیمت دارد. الزاما مصرف کننده های واقعی قصد قاچاق ندارند اما اگر بخواهند گازوئیل خریداری کنند آن را با نرخ های بالایی تهیه می‌کنند.
در هیچ کجای دنیا به فولاد، خودروساز و دیگر صنایع نمی گویند باید قیمت‌هایتان دستوری باشد
* برخ معتقدند در برهه زمانی کوتاه الان با توجه به وجود تحریم‌ها و قیمت دستوری خودرو، سیاست دستوری کردن قیمت مواد اولیه ممکن است کمی از هزینه‌های تولید بکاهد اما همانطور که اشاره کردید به نظر نمی رسد این سیاست در طولانی مدت جواب دهد و منجر به ایجاد رانت خواهد شد. به نظرتان برای طولانی مدت باید چه تدبیری انیدشیده شود؟
پیشنهادم الکو برداری از سایر کشورها است. باید همچون دیگران الگوهای موفق را انتخاب کنیم. در هیچ کجای دنیا به فولاد، خودروساز و دیگر صنایع نمی گویند باید قیمت‌هایتان دستوری باشد.
بنابراین دیر یا زود متولیان باید بپذیرند که قیمت ها آزاد و بر اساس عرضه و تقاضا بازار تعیین شود. حالا برخی فکر می کنند اگر بر اساس عرضه و تقاضا باشد یکسری سود بیشتر می برند اما در دراز مدت این مشکل هم برطرف می شود. وقتی در جایی سود خوب داشته باشد دیگران هم وارد آن بازار می شوند و عرضه افزایش می یابد و در نهایت سود به تعادل می رسد.
البته این در صورت رفع تحریم ها و سهل شدن واردات است. در کل همانطور که اقتصاد دانان می‌گویند مکانیسم بازار همه چیز را اصلاح می کند. اما ایجاد محدودیت باعث مشکلاتی می شود که این محدودیت ها می خواهد انحصار، اقتصاد دستوری دولت و هرچیز دیگری باشد نتیجه آن همین شرایطی می شود که دچار هستیم.
نظر شما