بازار؛ گروه استانها: استان یزد از نظر شاخص توسعه یافتگی فناوری اطلاعات و ارتباطات آی.دی.آی(IDI) در جایگاه سوم کشور قرار دارد. یزد در سه زیرشاخص «دسترسی»، «مهارت» و «استفاده» نیز به ترتیب رتبه‌های دوم، دوم و ششم کشور را به خود اختصاص داده است.
یزد همچنین رتبه چهارم در ضریب نفوذ اینترنت پرسرعت، رتبه سوم در ضریب نفوذ تلفن ثابت و رتبه نخست در استفاده از رایانه را دارد و بیش از ۸۰درصد از روستاهای آن دارای اینترنت پرسرعت هستند. همه این آمار باعث شده است که استان یزد از نظر شاخص توسعه‌یافتگی در رتبه سوم کشور قرار داشته باشد.
این در حالی است که به گفته مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان، یزد هنوز باید برای رسیدن به جایگاه مبتنی به توسعه متوازن به ویژه در مورد زیرساخت‌های ارتباطی تلاش کند. حرکت یزد برای تبدیل به قطب اقتصاد دانش‌بنیان کشور تنها یک آرمان نیست، بلکه طبق گفته این مدیرکل، دیجیتالی شدن از هم‌اکنون نیز در یزد قابل مشاهده است و ادامه حیات یزد به عنوان یک استان خشک به جز بر محور اقتصاد دانش‌بنیان محقق نمی‌شود.
محمدرضا پاکدل مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات استان بزد درباره وضعیت پیش روی این استان در گفتگو با خبرنگار بازار توضیح می دهد.
* عوامل پیشگامی یزد در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات چیست؟
مدیران استانی بر تلاش بیشتر برای پیشگامی یزد در اقتصاد دانش‌بنیان تأکید می‌کنند. این نشان‌دهنده آن است که یزد برای رسیدن به هدف‌اش از همه نیروهای موجود استفاده می‌کند. ضرورت رشد سریع کشور با داشتن این همه دارایی ارتباط مناسب، هم‌افزایی و هم جهت‌شدن بخش‌های مختلف مخصوصأ در اکوسیستم فناوری و نوآوری است. به دلیل وحدت بین مدیران منابع بسیاری در استان وجود دارد. زیرساخت‌ها فرآهم شده و هم‌اکنون یزد، جایگاه سوم کشور در شاخص توسعه یافتگی فاوا (IDI) را دارد.
*چگونه فناوری اطلاعات به ادامه حیات یزد کمک می‌کند؟
اقلیم خاصی که یزد دارد، ادامه حیات در استان را سخت کرده است. این استان برای اینکه زنده و پویا بماند، نیاز دارد به روش زندگی گذشتگان خود برگردد. یزد باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال حرکت کند زیرا این دو، به منابع زیادی نیاز ندارند و اقتصاد استان را هم به خوبی تأمین می‌کنند.
یزد باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال حرکت کند
استان یزد آب و هوای خشک و کمبود آب دارد، پس باید به سمت صنایع و دانش‌هایی که مصرف آب ندارد و هوا را آلوده نمی‌کند، حرکت کند. یزد در حال تلاش برای استفاده از داده‌های فضایی است؛ وقتی شرکت‌های یزدی از داده‌های فضایی استفاده کنند، به عنوان نمونه می‌توانند صنعت و کشاورزی استان را متحول کرده و در نتیجه با آب کمتر نتیجه بهتر بگیرند. در این شرایط، منابع استان و محیط زیست هم بهتر بهره‌وری می‌شود.
* اقتصاد دانش‌بنیان چه مفهومی دارد؟
مهمترین دارایی یک سازمان داده‌ها و اطلاعات آن است. وقتی داده‌ها کنار هم قرار گرفته و به درآمد تبدیل شود، اقتصاد دانش‌بنیان شکل می‌گیرد. همیشه دو رویکرد «سخت کار کردن» و «هوشمند کار کردن» در دنیا مطرح بوده. در مورد سخت کار کردن می‌توان تلاش شبانه‌روزی و فیزیکی برای فرآوری یک معدن را مثال زد و برای هوشمند کار کردن، می‌توان از فرآهم آوردن یک ایده، تبدیل آن به داده در بستر ارتباطات و فناوری اطلاعات و در نهایت، تبدیل ایده به دانش و ثروت سخن گفت.
اقتصادی که طی آن، با هوشمندی بیشتر، منابع کمتر و کار آسان‌تر، ارزش‌های بالاتری به دست می‌آید، اقتصاد دانش‌بنیان است. پس، اگر همه حوزه‌های مختلف به سمت کار هوشمندانه بروند اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه اقتصادی سریع‌تر محقق می‌شود.
* لطفأ نمونه‌هایی از اقتصاد دانش‌بنیان موفق را بیان کنید؟
می‌توان اینگونه تفاوت بین کار هوشمند و کار سخت را بیان کرد فروش نفت یکسال ایران با درآمد یک شب حراجی سایت علی‌بابا (بزرگترین سایت تجارت الکترونیکی جهان که تجارت‌ها را به تجارت‌های بین‌المللی متصل می‌کند) یکسان است. سایت چینی علی‌بابا نمونه‌ای از اقتصاد دانش‌بنیان موفق در دنیا است.
در مثالی دیگر، محصول زعفران به تنهایی سود چندانی برای کشور ندارد ولی اگر با دانش روز یعنی دانش فناوری، بسته‌بندی و فروش ترکیب شود، ارزش افزوده و اشتغالزایی قابل‌توجهی به همراه دارد. این نوع اقتصاد را نیز می‌توان دانش‌بنیان نامید. نمونه دیگر آن را در مورد مدیریت هوشمندانه محیط زیست است. مثال می‌زنم که از طریق داده‌های ماهواره‌ای، می‌توان گونه‌های جانوری را تحت‌نظر داشت و حفاظت کرد و حتی آتش‌سوزی در جنگل را مهار نمود.
* در مورد نقش داده‌های فضایی در کاهش هدررفت منابع و حرکت یزد به سمت اقتصاد دانش‌بنیان بیشتر توضیح دهید؟
در یزد شرکت‌های مختلفی در حوزه داده‌های فضایی و جی‌آی‌اس(GIS) فعالیت می‌کنند. یکی از کاربردهای جدی داده‌های فضایی در کشاورزی پرآبخواه است. الان بسیاری از حوزهها مثل آلودگی هوا و مصرف آب در کشاورزی با استفاده از داده‌های فضایی و ماهواره‌ای مدیریت می‌شود. استفاده از داده‌های فضایی به مدیریت آب کمک می‌کند و موجب می‌شود آب هدر نرود. همچنین باعث می‌شود محصولات آفت نزنند، منابع آبی مدیریت و محیط زیست حفظ شود. در مجموع، داده‌های فضایی در مدیریت بحران، آبخیزداری، محیط زیست و منابع طبیعی و حتی برای پیشگیری از نقش‌آفرین است.
در یزد شرکت‌های مختلفی در حوزه داده‌های فضایی و جی‌آی‌اس(GIS) فعالیت می‌کنند
* استان یزد پتانسیل تبدیل به قطب اقتصاد دانش‌بنیان کشور را دارد؟
یزد از جهات مختلف اکوسیستم فناوری، همه المان‌ها را دارد. زیرساخت‌ها در یزد فرآهم هستند و ما به خوبی توانسته‌ایم در تولید محصولات و ایجاد کسب و کار دانش‌محورانه عمل کنیم. مردم یزد از گذشته به صورت دانش‌محور عمل می‌کردند و الان یزد به جایگاهی رسیده که به نظر من می‌تواند در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال حرکت کنند و حرف اول را بزند.
* اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان در حرکت بخش خصوصی یزد به سمت اقتصاد دیجیتال چه نقشی داشته است؟
نقش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که بستر را برای حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال فرآهم کند، بخش خصوصی را به سوی تکنولوژی روز سوق داده و برای رسیدن به اهداف دانش‌بنیان، حمایت‌های مادی و معنوی داشته باشد.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت خانه است که بیش از ۹۰ درصد از فعالیت هایش را به بخش خصوصی واگذار کرده است. در حال حاضر در استان یزد ۱۲ طرح حمایت مادی از شرکت‌های فعال و تیم‌های استارت‌آپی حوزه ict با صد میلیاد ریال اعتبار از محل وجوه اداره شده وزارت ارتباطات و همچنین مبلغ قابل توجهی از محل صندوق کارآفرینی امید در قالب ارائه وام با سود کم در جریان است. هدف از این طرح‌های اشتغالزایی، توانمندسازی شرکت‌ها و تربیت نیروهای متخصص است. طرحی داریم با عنوان طرح «نوآفرین» که شرکت‌ها پس از ثبت‌نام، به یکدیگر خدمات ارائه می‌دهند و ما هم از آنها حمایت می‌کنیم. هدف ما اتصال کل اکوسیستم فناوری به یکدیگر است؛ به طوری‌که با هزینه کمتر به ثبات بیشتر و توسعه همه‌جانبه دست یابیم.
* موانع تحقق توسعه دانش‌بنیان چیست؟ برای رفع این موانع چه تلاش‌هایی در دست کار است؟
در یزد کارهای بسیاری انجام شده که دغدغه‌ها را کم کند، اعم از برگزاری جلساتی که در آنها چالش‌ها طرح و برای رفع آنها تلاش شود. در یکی از جلسات کارگروه استانی توسعه دولت الکترونیکی تصمیم گرفته شد دوره‌ای برای مدیران استان برگزار گردد تا مدیران و مسئولان بخش‌های متعدد با مفهوم تحول دیجیتال و فناوری‌های تحول‌آفرین و آینده‌ساز بیشتر آشنا شوند. قطعأ هنگامی‌که نگاه مدیران به مقوله دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال تغییر کند، حرکت به سمت تغییر نیز بهتر شکل می‌گیرد.
* به نظرتان، چه مدت دیگر می‌توان شاهد ایجاد تحول در اقتصاد یزد بود؟
حرکت در این مسیر شروع شده است. تحول در اقتصاد دانش‌بنیان رویکردی است که به طور هدفمند به مسیر خود ادامه می‌دهد. از سال ۹۸ عملکرد استان بر اساس شاخص‌های دانش‌بنیان در حال رصد است. یزد در حوزه دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال رشد تساعدی داشته و پتانسیل شتاب گرفتن در این مسیر را دارد اما اینکه چه زمانی شاهد ایجاد تحول در اقتصاد یزد خواهیم بود، باید بگویم که همین الان هم تغییر رویکرد قابل مشاهده است.
* چه تصوری از آینده دارید؟ منظور زمانی است که بخش بزرگی از اقتصاد این شهر به صورت دیجیتال و دانش‌بنیان است؟
روزی را تصور می‌کنم که ما و فرزندانمان در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که اکثر نیازها و خدمات به صورت همگانی و عادلانه از طریق دستگاه همراه هوشمند تأمین می‌شود. آنچه من از توسعه دیجیتال به چشم می‌بینم، رشد شبکه‌های مجازی است؛ به طوری‌که نیاز به حضور در مراکز شهری برای اشتغال و دریافت خدمات، کمتر باشد و مهاجرت معکوس از شهر به روستا صورت بگیرد و در چنین شرایطی اقتصاد به صورت دیجیتال است و فرد هر کجای دنیا که باشد می‌تواند با وجود خدمات هوشمند، با آرامش زندگی کند.
از سال ۹۸ عملکرد استان بر اساس شاخص‌های دانش‌بنیان در حال رصد است
* انتظار شخص شما از عصر اطلاعات چیست؟
خداوند می‌فرماید، تفاوت انسان در هوشمند بودن است و انسان نباید وقتش را برای کارهای بیهوده هدر دهد. کسی که بتواند در حوزه IT حرکت کند قطعأ برنده خواهد بود. فرزندان ما و نسل آینده می‌توانند در این عصر حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند و دنیا را شیفته خود کنند؛ به این شرط که مسیر را درست انتخاب کرده و درست ادامه دهند. در عصر اطلاعات و ارتباطات، فردی رشد می‌کند که دانش و ابزار داشته و هوشمندانه کار کند. در این عصر ایده، سرعت‌عمل، کار باکیفیت و پاسخ‌دهی مناسب مهم است.
انتظار است اگر اقتصاد کشور به سمت دیجیتال حرکت کند، جهت‌گیری این باشد که شرکت‌های خصوصی زیاد شده و به بورس برسند. در چنین شرایطی باید تلاش کرد که اقتصاد تک‌بعدی نفتی حذف شود و اقتصاد همه مردم به سمت بورس و اقتصادی که در حال جهانی شدن است، حرکت کند. حوزه ICT یک اقتصاد جهانی است و هدف این است که مردم بدانند چنین فضایی وجود دارد و می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند.
نظر شما