جواد حیران نیا؛ بازار: ایران از آغاز غنی سازی ۲۰ درصدی در مجتمع نطنز خبر داد. مطابق برجام ایران می بایست سطح غنی سازی خود را در سطح ۳.۶ درصد نگه دارد. پیش از این نیز ایران غنی سازی ۲۰ درصدی را متعاقب توافق هسته ای کنار گذاشته بود. تا قبل از نهایی شدن برجام ایران بیش از ۴۳۰ کیلو سوخت ۲۰ درصد غنی سازی کرده بود که بنا بر توافق برجام و داد و ستدهای انجام شده مقرر شد که تولید این سوخت متوقف شد.
اما برجام که تعهدی دو جانبه میان ایران و شش کشور بود مطابق «متن» و «روح» از سوی طرف آمریکایی نقض شد و طرف اروپایی نیز به تعهدات خود ذیل آن جامه عمل نپوشاند.
طرف چینی نیز در بازطراحی تأسیسات اراک نیز تحریم های آمریکا را بهانه قرار داد و به تعهداتش عمل نکرد.
از اینرو ایران به صورت یکجانبه یک سال به تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد و با دادن زمان به طرفهای مقابل خواستار عمل آنها به توافق شد که میسر نشد. در این راستا ایران نیز تعهدات خود ذیل این توافق را کاهش داد.
در این راستا و متعاقب مصوبه مجلس شورای اسلامی، ایران غنی سازی ۲۰ درصدی را آغاز کرده است.
علی ربیعی، سخنگوی دولت درباره چگونگی اجرایی شدن آیین نامه قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها گفت: دولت پیش از این هم اعلام کرده که قانون مصوب مجلس را لازم الاجرا می‌داند و به آن پایبند خواهد بود. هرچند دولت از ابتدا این طرح را به مصلحت ندانسته و به خاطر طرف مشورت قرار نگرفتن دولت در تصویب نهایی آن انتقادهایی را وارد می‌دانست اما این مسائل تاثیری بر تعهد دولت به اجرای این قوانین نداشته است.
سخنگوی دولت افزود: رئیس‌جمهور در روزهای گذشته دستور راه اندازی غنی سازی ۲۰ درصد را صادر کرد و از ساعاتی پیش پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور، فرآیند تزریق گاز شروع شد و تا ساعاتی دیگر اولین محصول UF۶ به دست خواهد آمد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز روز دوشنبه تأیید کرد که ایران فرآیند غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را آغاز کرده است.
آژانس در بیانیه‌ای که به انضمام یک گزارش برای کشورهای عضو آژانس ارسال شد، اعلام کرد: «ایران امروز (دوشنبه ۴ ژانویه/۱۵ دی) فرآیند تزریق اورانیوم پیشتر غنی شده ۴.۱ درصد ی و-۲۳۵ به شش آبشار سانتریفیوژ در نیروگاه غنی سازی فردو را برای افزایش غنای اورانیوم به ۲۰ درصد آغاز کرده است».
با ارسال گزارش بازرسان، آژانس اعلام کرده موضوع را به شورای حکام جهت تصمیم گیری احاله خواهد کرد. در این راستا یکی از سخنگویان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که مدیرکل آژانس درصدد است اعضای شورای حکام آژانس را در جریان جدیدترین تحولات غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.
اتحادیه اروپا در واکنش به این اقدام ایران اعلام کرد این اقدام ایران یک «انحراف قابل توجه» از تعهدات تهران ذیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است. «پیتر استانو» سخنگوی این اتحادیه ادعا کرد که این اقدام ایران «پیامدهای جدی برای [پیمان] عدم اشاعه [تسلیحات] هسته ای» خواهد داشت.
موضع گیری اروپا در حالی است که محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در خصوص غنی سازی ٢٠ درصد در توئیتر نوشت: ما بر اساس مصوبه پارلمانمان، غنی‌سازی ۲۰ درصدی را از سر گرفتیم. به نحو مقتضی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع‌رسانی شده است.
وی افزود: اقدامات جبرانی ما در انطباق کامل با بند ۳۶ برجام است و بعد از سال‌ها عدم پایبندی چند عضو دیگر برجام اجرا شده است. تدابیر ما در صورت پایبندی همه به تعهداتشان، کاملاً بازگشت‌پذیر است.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای به خبرگزاری رویترز گفت: «اقدام ایران در غنی‌سازی اورانیوم به ۲۰ درصد در فردو تلاشی آشکار در راستای تشدید کمپین باج‌خواهی هسته‌ای این کشور است. این تلاش همچنان به شکست خواهد انجامید. آمریکا و جامعه بین‌المللی همچنان برای گزارش واقعیت‌های میدانی چشم به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهند داشت. اطمینان داریم که آژانس اتمی فعالیت‌های هسته‌ای جدید ایران را زیر نظر خواهد داشت و آن را گزارش خواهد کرد.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز اظهار داشت: با شروع خوبی که داشتیم تا حدود یک ساعت پیش به من اطلاع دادند به پایداری رسیده‌ایم و همین الان برداشت ما از دو آبشاری که اختصاص داده شده به این کار تولید ۲۰ درصد را بر می‌داریم.
وی افزود: این کار معمولاً ۲۴ ساعت طول می‌کشد و این کار با تمهیدات خوبی که انجام شده ظرف ۱۲ ساعت عملی شده است و این در راستای اجرای طرح اقدام راهبری برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران است.
کمالوندی گفت: قرار بود اگر ذخایر تمام می‌شد ما درخواست کنیم و آنها به ما بفروشند اما با دستور قانون ذخیره سازی را شروع کردیم. عملاً کار فنی را امروز شروع کردیم.
ایران اعلام کرده برای سوخت رآکتور تهران نیاز به این سطح از غنی سازی دارد. سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه در این خصوص اعلام کرده است که کاربرد غنی سازی ۲۰ درصد در راکتور تهران است. این راکتور قدیمی است و به پیش از انقلاب بر می‌گردد که همواره ما سوخت آن را از خارج تهیه می‌کردیم اما در سال ۸۸ با محدودیت‌هایی که ایجاد کردند اجازه ندادند که این سوخت از خارج کشور وارد شود و بعد از آن بود که مسئولین دستور دادند و شهید شهریاری و همکاران آنها توانستند به غنی‌سازی ۲۰ درصد دست یابند که در رآکتور تحقیقاتی تهران به کار گرفته می‌شد. راکتور تحقیقاتی تهران تولید رادیوداروها را برعهده دارد که بیش از یک میلیون نفر از این رادیوداروها استفاده می‌کنند. پس نیاز ضروری است و قابل تعطیلی نیست بعد از تحریم به این نتیجه رسیدیم که خودمان باید این سوخت را تولید کنیم. ما هنوز هم برای ۴ الی ۵ سال آینده سوخت ۲۰ درصد را داریم اما وقتی آنها به تعهدات خود عمل نکردند ما بر اساس یک برنامه‌ریزی و در پنج گام تعهدات خود را کاهش دادیم در یکی از گام‌ها ما اعلام کردیم که دیگر به محدودیت غنی سازی ۳/۶ درصدی پایبند نیستیم، از امروز با توجه به قانون مجلس شورای اسلامی و البته با طی کردن روال قانونی غنی سازی ۲۰ درصد را آغاز کردیم.
باید توجه داشت که اقدام ایران متعاقب نقض برجام از سوی آمریکا و عدم تعهد طرفهای مقابل به توافق هسته ای است
در نتیجه این اقدام پرسشی که مطرح می شود احتمال ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل از سوی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی است. در این خصوص باید توجه داشت که اقدام ایران متعاقب نقض برجام از سوی آمریکا و عدم تعهد طرفهای مقابل به توافق هسته ای است. ایران اعلام کرده با تعهد طرفهای مقابل به تعهدات ذیل برجام، گامهای ایران نیز برگشت پذیر است.
«ریچارد نفیو» طراح تحریمهای ایران و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای آمریکا در مذاکرات منتج به برجام نیز این گامهای ایران را برگشت پذیر می داند.
دکتر «رحمن قهرمانپور» در این خصوص به خبرنگار بازار گفت به نظر نمی رسد که پروند ایران در نتیجه افزایش سطح غنی سازی به ۲۰ درصد به شورای امنیت برود. این اقدام ایران برای افزایش قدرت چانه زنی در مذاکرات آتی است. اروپایی ها تا دولت بایدن مستقر نشود اقدامی انجام نمی دهند.
اقدام ایران از سوی دیگر نشان از این است که کمپین فشار حداکثری ترامپ نتوانسته به اهداف خود برسد و برعکس باعث شد تا ایران در برنامه هسته ای خود با جدیت بیشتر گام بردارد.
از سوی دیگر این اقدام نشان از این دارد که حتی ترور افرادی چون فخری زاده مانع از تداوم برنامه هسته ای ایران ندارد.
«الی گرانمایه» عضو شورای روابط خارجی اروپا در خصوص اقدام ایران معتقد است غنی سازی ۲۰ درصدی ایران بر اساس قانون مصوب مجلس ایران متعاقب ترور فخری زاده رخ می دهد. این اقدام در سالگرد ترور سلیمانی انجام می شود. این اقدام سیگنال قوی به بایدن/ E۳ است که تحریم ها و فشار حداکثری چنین عواقبی دارد.
به اعتقاد «گرانمایه» ایران می تواند از گامهایی که در جهت کاهش تعهدات برجامی خود متعاقب خروج آمریکا از این توافق برداشته بازگردد و این اقدامات ایران برگشت پذیر است.
بر این اساس و با توجه لحن نه چندان شدید اتحادیه اروپا انتظار نمی رود پرونده ایران از طریق شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل بازگردد. اروپا در مرحله گذار به قدرت گیری بایدن در آمریکاست و بر این اساس نمی خواهد توافقی که از جنبه امنیتی برایش اهمیت دارد و توافقی مهم ذیل پیمان عدم اشاعه هسته ای به شمار می رود.
از سوی دیگر اقدام ایران ذیل آژانس و NPT تعریف شده است و ایران افزایش غنی سازی ۲۰ درصدی را به اطلاع آژانس رسانده است و تحت نظارت این سازمان نیز این اقدام صورت گرفته است.
نظر شما