بازار؛ گروه خودرو: بارها شنیده شده که صنعت خودروی کشور ما مونتاژ کار به جای تولید کننده است. اگر این شیوه منجربه رسیدن صنعت خودرو به تولید شود، راه آن را طی کنیم. زیرا در دنیا تجربه نشان داد که ترکیه از صنعت خودرو و قطعه مونتاژ کاری اکنون به صنعت خودروسازی رسیده است. اما این درحالی است که فرصت مغتنمی که جایگاه ایران در منطقه بود را ترکیه با هوشمندی از گذشته نه چندان دور به نام خود تمام کرده است. شاید سایه صنعت خودرو ترکیه به زودی صنعت خودرو کشور را تحت تاثیر قرار داده و محصولات ما کم کم جای خود را به محصولات ترکیه دهند. شاید این زنگ خطر برای پنج سال آینده باشد. در این گزارش سعی کردیم نقاط قوت و ضعف ترکیه و ایران را بررسی کنیم.
تاریخچه ۶۱ ساله تولید خودرو
صنعت خودروسازی ترکیه دارای ۶۱ سال سابقه بوده، این کشور ابتدا صنعتی مبتنی بر مونتاژ داشت که به تدریج آن را با طراحی و تحقیق و توسعه به ارزش افزوده بالا یعنی قطعه سازی و خودروسازی تبدیل کرد. این صنعت در ترکیه با سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی با تعامل کارآفرینان ترک ایجاد شد. ترکیه اکنون بزرگترین تولید کننده خودروهای سبک تجاری در اروپا بوده و از نظر میزان تولید در رتبه ۱۴ جهانی قرار دارد. این کشور دارای فرصت های صادرات زیاد بوده که توسعه را از همین طریق انجام داده است.
صنعت خودروسازی ترکیه در اوایل دهه ۶۰ میلادی تاسیس شد، پس از صنعتی شدن و پیشرفت سریع، این بخش از مشارکت های مبتنی بر مونتاژ به یک صنعت تمام عیار با قابلیت طراحی و ظرفیت تولید عظیم تبدیل شد. بین سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۸ میلادی ، شرکت‌های بزرگ قطعه سازی، برای تولید قطعه مورد نیاز خط خودروسازان یا همان OEM حدود ۱۵ میلیارد دلار در این کشور سرمایه گذاری کردند. این سرمایه گذاری به طور چشمگیری توانایی تولید را گسترش داد، همین امر سبب ورود ترکیه به زنجیره تامین یا OEM جهانی شد. ترکیه با رعایت استانداردهای روز و حتی فراتر از آن کیفیت، ایمنی و تولید را در خودروسازی خود توسعه و کارآمدی را افزایش داد
گزارش های رسمی حاکی از تولید ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو به طور سالانه در این کشور بوده که ۹۰ درصد آن‌ها به کشورهای اروپایی صادر می‌شوند
جایگاه فعلی ترکیه در صنعت خودرو جهان
صنعت خودروسازی ترکیه اگر اکنون جایگاه خاصی را در دنیا برای خود کسب کرده به لطف جذب سرمایه گذاری خارجی تکامل و پیشرفت یافته است. در ترکیه ۷ کشور و ۹ خودروساز بزرگ سرمایه گذاری کردند تا یک شبکه تامین قابل اطمینان برای جهان ایجاد شود. گزارش های رسمی حاکی از تولید ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو به طور سالانه در این کشور بوده که ۹۰ درصد آن‌ها به کشورهای اروپایی صادر می‌شوند.
صنعت خودرو ترکیه سال ۲۰۱۸ حدود ۳۲.۲ میلیارد دلار تجارت داشته که در سهم تبادلات مالی جهانی آن سال قابل توجه بوده است
مقصد محصولات این کشور نیز بازارهای اروپا شرقی و گاهی خاورمیانه است. اطلاعات نشان می‌دهد که صنعت خودرو ترکیه سال ۲۰۱۸ حدود ۳۲.۲ میلیارد دلار تجارت داشته که در سهم تبادلات مالی جهانی آن سال قابل توجه بوده است. ترکیه با احداث ۱۷۵ مرکز تحقیق، توسعه و طراحی خودرو، در میان پنج صادر کننده برتر دنیا در بین سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ قرار داشت. زنجیره تامین مبتنی بر تحقیق و توسعه، کارآیی و توانمندی آن‌ها را برای تولید محصولات اقتصادی فراهم کرده است. ترکیه در سال ۲۰۱۸ به عنوان دومین تولیدکننده خودروهای کار و تجاری در اروپا شناخته شده بود.
اقتصاد مبتنی بر خودروسازی
در ترکیه ۲۵۰ شرکت تامین و تولید قطعات وجود دارد که از این میان ۲۸ شرکت در بین ۵۰ تامین کننده بزرگ قطعات جهانی جای گرفتند. ۸۵ درصد از تولیدات خودرو و قطعات در این کشور صادر می شود. آلمان، فرانسه، ایتالیا، انگلستان و اسپانیا مقصد اصلی صادرات صنعت خودرو ترکیه هستند. علیرغم این تولیدات، بازار خودرو این کشور همچنان بکر و تنشه دریافت خودرو است. گفتنی است که دستمزد کارگران خودروسازی این کشور که در سال ۲۰۰۰ میلادی حدود ۳ هزار دلار آمریکا بود در سال ۲۰۱۷ با رشد چشمگیر فروش محصولات به ۱۱ هزار دلار آمریکا رسید.
وجود ۱۷۵ مرکز تحقیق و توسعه که توسط تولیدکنندگان و تامین کنندگان خودرو اداره می‌شود، دانش مهندسی این کشور را بالا برده است
توسعه با تکیه به تحقیق و طراحی
خودروسازی ترکیه به طور مداوم تلاش به بهبود کیفیت و طراحی محصولات خود دارد. وجود ۱۷۵ مرکز تحقیق و توسعه که توسط تولیدکنندگان و تامین کنندگان خودرو اداره می‌شود، دانش مهندسی این کشور را بالا برده است. این مراکز سبب شده که ۱۱۰۰ قطعه ساز در ترکیه با اتکا به دانش فنی آن‌ها قطعات OEM برای خطوط خودروسازان جهانی تولید کنند. در این کشور واحدهای فنی و مهندسی فورد، فیات، دایملر و ای وی ال وجود دارد. تولید قطعات OEM در ترکیه با تغییر ۵۰ تا ۷۵ درصدی مواجه هستند که جذابیت را برای حضور در آن کشور افزایش می دهد. هرچند که جغرافیا این کشور نیز بی تاثیر در توسعه نبوده، اما همکاری جهانی برای آن‌ها سود اقتصادی فراوانی ایجاد کرده است.
سرمایه گذاری های اخیر
خودروسازانی مانند هیوندای، فیات کرایسلر و تویوتاموتور یک سرمایه گذاری ۵ سال برای ۲۰۲۷ در این کشور انجام دادند. تویوتا موتور حدود ۳۹۶ میلیون دلار برای سرمایه گذاری در این کشور هزینه کرده که ظرفیت تولید را افزایش دهد.
قدرت خودروسازی از کجا شکل گرفت؟
در ترکیه خودروسازی مانند هوندا، فورد، تویوتا، مرسدس بنز، مان، فیات و... وجود دارد که به لطف این شرکت‌ها و حضور مراکز تحقیق و توسعه مانند ای وی ال، اف ای وی و ریکاردو و... دانش طراحی و تولید خودرو به ترکیه راه یافت.
اوایل سال ۲۰۲۰ بود که رئیس جمهور این کشور خبر تحقق رویایی خودروسازی خود را اعلام کرد. این کشور دو خودرو اس یو وی به نام توگ که طراحی پینین فارینا بود را رونمایی کرد. توگ یک خودرو برقی بوده که به گفته مهندسان این خودرو، در ظرف ۳۰ دقیقه ۸۰ درصد باتری شارژ شده که قابلت پیمایش ۳۰۰ کیلومتر را با یک بار شارژ دارد. هرچند که همچنان در خصوص قیمت این محصول چالش‌ها برای ورود به بازار وجود دارد. دست یابی به دانش ساخت خودروهای برقی با گذشت ۱۸ سال ارتباط جهانی و شراکت خودروسازهای بزرگ در این کشور امکان پذیر شد. دانش فنی که در تولید، ترکیه را به صاحب فناوری های تک خودروسازی تبدیل کرد.
نقاط قوت ایران در مقابل ترکیه
خودروسازی ترکیه با قطعه سازی عجین شده و این زیربنا صنعت خودرو را شکل داد. راهی که به حق باید صنعت خودرو کشور ما با توجه به قدمت بیشتر از ترکیه آن را می رفت. ایران باتوجه به داشتن معادن متعدد، انرژی ارزان، جغرافیایی ایده آل، می‌توانست بهترین کشور دنیا به لحاظ تولید محصولات مقرون به صرفه باشد. زیرا نیروی انسانی و انرژی ارزان‌تر از تمام دنیا حتی چین در کشور وجود دارد. آنچه که سبب عدم تولید صرفه اقتصادی خودرو یا قطعه در کشور می‌شود، نبود دسترسی به تکنولوژی روز توام با عدم بازار صادراتی است.
متاسفانه به دلیل تحریم‌ها ظالمانه، موقعیت و توانایی صنعت خودرو و قطعه سازی کشور در منطقه نادیده گرفته شده است. از سوی اسلاف گذشته صنعت خودرو با وضع قوانین سختگیرانه تجاری، مانع از جذب سرمایه گذاری در کشور شدند. می توان بیان کرد که ترکیه در دانش ساخت قطعات در قیاس با ایران یک مونتاژ کار بوده و توانایی طراحی قطعات ریختگری و الکترونیکی را ندارد.
صادرات قطعه سازی ایران به ترکیه
سال گذشته در کشور ، یک قطعه ساز حدود ۴۰ میلیون پیستون به ترکیه صادر کرده است. این نشان از ضعف جدی ترکیه در طراحی،ساخت و تامین این قطعات دارد. از سوی ارزان ترین و با کیفیت ترین چراغ‌های خودرو پژو در دنیا محصول و تولید کشور ما بوده که ترکیه فارغ از چنین مزیتی است. حدود ۴۰ درصد یک خودرو را قطعات فلزی تشکیل می‌دهد، این مهم به معنای وابستگی صنعت خودرو ترکیه به ایران برای تامین قطعات فولادی یا مواد اولیه فلزی است. از سوی به لطف وجود زیرساخت پتروشیمی و پالایشگاهی مناسب در کشور، مزیت تامین ۶۰ درصد دیگر ساختار یک خودرو که قطعات پلیمری و پلاستیکی هست، ایجاد می شود.
چرا کشور خودروساز نشد؟
برخی از کارشناسان صنعت خودرو کشور را با کره و ترکیه قیاس می‌کنند، در یک کلام باید بیان کرد که ترکیه و کره به دلیل همکاری و وابستگی به زنجیره تامین جهانی و سایر خودروسازان صاحب صنعت خودرو شدند. این کشورها خودروسازی به معنای حقیقی داشته که اکنون در دنیا صاحب سبک هستند، اما کشور ما مانند سه دهه گذشته ترکیه همچنان مونتاژ کار بوده و در پلت فرم و سایر اجزا وابستگی وجود دارد.
استراتژی مونتاژ به تولید در صنعت ترکیه می‌تواند سرمشق جدیدی برای صنعت ایران باشد. کما اینکه صنعت خودرو ترکیه و خودرو توگ ماحصل تلاش زنجیره تامین و قطعه سازان آن کشور بوده است. نبود فضای رقابتی در ایران و عدم وجود مراکز تحقیق و توسعه در بخش های مختلف صنعت خودرو، فاصله دانشی و تولیدی فراوانی مابین ایران و ترکیه ایجاد کرده است. شاید اکنون نیاز باشد برای ساخت خودرو برقی قابل رقابت با محصول ترکیه، مشارکت بهتری میان خودروسازان و قطعه سازان داخلی ایجاد شود تا محصول جدید و مدرن برای بازار صادراتی تولید شود. شاید نیاز نباشد که محصول در بازار کشور عرضه شود، بلکه آن را با نگاه صادرات تولید کنند.
نظر شما