موجی از گرانی در تجهیزات کامپیوتری در راه است؟

مژده باقری؛ بازار: سال ۲۰۲۰ سالی که پر از اتفاقات اکثرا بد و عجیب و غریب بود در نهایت به پایان رسید. سالی که با آتش‌سوزی جنگل‌های استرالیا آغاز شد و در ادامه شیوع ویروس کرونا که همه چیز را تحت تاثیر قرار داد. از نمونه‌های آن می‌توان به آغاز طرح فاصله گذاری اجتماعی، قرنطینه خانگی و به تبع آن افزایش میزان دورکاری اشاره کرد که نه تنها روی وضعیت روانی افراد تاثیرگذار بود؛ بلکه فشار جدیدی را روی صنعت کامپیوتر وارد کرد. به گونه‌ای که در اواسط سال شاهد بروز کمبود گسترده در طیف وسیعی از قطعات و محصولات کامپیوتری بودیم. حال که سیاست‌مداران اقدام به گرفتن تصمیم‌های بی‌پروایانه کرده‌اند، اوضاع نیز بدتر از قبل شده و اگر تحلیل‌ها و اخبار رسیده درست باشند، به زودی شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود.

ردپای چین در موج جدید گرانی ناشی از کرونا
احتمالا نام شهر شنزن، شهری که قلب فناوری چین است و لقب «سیلیکون ولی چین» (China’s Silicon Valley) را یدک می‌کشد، شنیده‌اید. مقر اصلی شرکت هواوی، بزرگترین شرکت تکنولوژی چینی و بزرگترین تولیدکننده گوشی هوشمند در جهان که خود را نیز به عنوان پیشتاز فناوری ۵G جا انداخته است، در این شهر قرار دارد.

از ماه می ۲۰۱۹ که تحریم‌ها علیه شرکت هواوی آغاز شده، این شرکت همواره در تلاش بوده که عملکرد خوب خود را حفظ کند. در ماه نوامبر سال ۲۰۲۰، شهرداری شنزن طی یک خبر غیر منتظره اعلام کرد که حاضر است برند آنر (Honor) را به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار از شرکت هواوی خریداری کند. این موضوع روشن می‌سازد که اوضاع مالی شرکت هواوی چندان خوب نیست. گفتنی است که تزریق پول توسط دولت چین به زیرمجموعه‌ی شرکتی بزرگ همچون هواوی، که صرفا محصولات ارزان قیمت این شرکت را تولید می‌کند، بدین معنی است که چین در پیشبرد فناوری‌های جدید و به اصطلاح «پرچمدار» نیز به مشکل خورده است.

صنعت فناوری، صنعتی با وابستگی‌های زیاد!
صنعت فناوری یک صنعت ارتباطات بین‌المللی است؛ زیرا هر قطعه‌ای که ساخته می‌شود، دارای فناوری‌های مختلف است که هر کدام در کشورهای مختلف و توسط شرکت‌های مختلف ساخته شده است که گرفتن اجازه استفاده (License) از این فناوری‌ها نیازمند ارتباط گرفتن با تک تک این شرکت‌ها است. به علاوه کمپین‌های تبلیغاتی موفق نیازمند آن هستند که در اقصی نقاط جهان و در چندین بازار هدف انجام شوند. بنابراین هنگامی که صحبت از مشکل چین در ساخت فناوری‌های جدید به میان می‌آید، به این معنی نیست که فقط توان مالی و یا انگیزه ندارند، بلکه چین در برقراری این ارتباطات نیز به مشکل خورده است.

مهم‌ترین ماده اولیه برای تولید پردازنده‌ها و ریزپردازنده‌ها، ماده‌ای نیمه رسانا است که «سیلیکون» نام دارد. این ریزپردازنده‌ها در ساخت اجزای مختلفی همچون گوشی هوشمند، رم کامپیوتر، تلویزیون هوشمند، کارت گرافیک، مادربرد و در کل هر نوع محصول الکترونیکی کاربرد دارند. بنابراین بدون وجود ویفرهای نیمه رسانا، ساخت تمام این وسایل غیرممکن خواهد بود. در حال حاضر شرکت‌های سامسونگ و TSMC طلایه‌دار تولید کوچک‌ترین ویفرهای بازار هستند.

دلایل بیشتر برای افزایش قیمت
بزرگترین تولید کننده‌ی ویفر نیمه رسانا در چین شرکت SMIC است. این شرکت ابزار و توانایی لازم برای تولید ویفر ۵ نانومتری را ندارد و تنها می‌تواند ویفرهای ۱۴ نانومتری تولید کند. همچنین گروه‌های تحقیقاتی نیمه رساناها در دانشگاه‌های چین نیز بدهی‌های زیادی دارند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که این گروه‌های تحقیقاتی نیز بتوانند تغییر محسوسی در این روند ایجاد کنند.

حال اگر به این موارد، ضربات وارد شده توسط ویروس کرونا (کاهش نیرو و ساعات کار) را نیز اضافه کنیم، در می‌یابیم که همه عوامل دست به دست هم داده‌اند که با کمبود تولید قطعات مواجه شویم. از نمونه‌های آن می‌توانیم به عرضه اولیه کارت گرافیک‌های RTX ۳۰ شرکت انویدیا، پردازنده‌های Ryzen ۵۰۰۰ و کارت گرافیک‌های شرکت AMD اشاره کنیم. جدیدتر بودن این قطعات باعث شد که این کمبود پوشش خبری بیشتری داشته باشد؛ اما باید توجه کنیم که شیوع ویروس کرونا و افزایش میزان دورکاری، سبب افزایش تقاضای کلی برای قطعات کامپیوتری شد و در نتیجه افزایش قیمت‌ها را در پی داشت.

توان تولید صنعت کامپیوتر پاسخگوی تقاضا نیست
طبق گزارش وبسایت TrendForce، شرکت‌های TSMC و UMC سفارش جدیدی نمی‌پذیرند و با حداکثر توان در حال تولید هستند. همچنین شرکت‌های سازنده‌ی NAND Flash Controller (که برای مثال در اس اس دی‌ها کاربرد دارند) نظیر Phison و Silicon Motion نیز نمی‌توانند پاسخگوی تقاضای بالای مشتریان خود باشند. همچنین باید ذکر کنیم که شرکت TSMC به مشتریانی که ماهانه ده‌ها تا صدها هزار ویفر ۳۰۰ میلی‌متری را سفارش می‌دادند، روی هر ویفر تخفیف ۳ درصدی اعمال می‌کرد.

براساس گفته‌های آژانس خبری مرکزی تایوان، شرکت TSMC قصد دارد تخفیف‌های خود را لغو کند. بعد از لغو شدن این تخفیف، مشتریان TSMC (شرکت‌هایی نظیر AMD، انویدیا، اپل، کوالکام، مدیاتک و Broadcom و…) باید تمام هزینۀ تولید چیپست و ویفر را بپردازند، اتفاقی که تاثیر آن روی قیمت‌های بازار چشمگیر خواهد بود.

همانطور که می‌دانید در سال ۲۰۲۰ آیفون ۱۲ با تاخیر رونمایی شد که علت این موضوع فقط و فقط عدم توانایی TSMC برای تولید چیپست‌های به کار رفته در جدیدترین گوشی هوشمند آیفون معرفی شد.

در مورد پیدا کردن روش درمانی و یا واکسن کرونا نیز حرف و حدیث‌های فراوانی مطرح شد که البته بسیاری از آن‌ها امید بخش بودند که به زودی شاهد کاهش دورکاری و در نتیجه کاهش تقاضای بی‌سابقه‌ قطعات کامپیوتری خواهیم بود، اما شیوع گونه‌ی جدیدی از ویروس کرونا در انگلستان باز هم امیدها را کم‌رنگ‌تر کرد.

نتیجه گیری
حال با در نظر گرفتن تجربه‌ی کمبود موجودی قطعات الکترونیکی (به خصوص محصولات انویدیا و AMD)، جدال چین و آمریکا را در کنار نیاز تولیدکننده‌های بزرگ قطعات کامپیوتر به رساندن مواد اولیه به کارخانه‌های خود در چین و پر شدن ظرفیت صنعت چیپ و IC سازی قرار دهیم و با افزایش تقاضای قطعات کامپیوتری و کاهش میزان تولید کارخانجات بر اثر شیوع گونه‌ی جدیدی از ویروس کرونا، احتمالا با کمبود قطعات و به تبع آن افزایش قیمت مواجه خواهیم بود.

البته شایان ذکر است که این مواردی که بررسی کردیم، به بازار جهانی مربوط می‌شدند و گاهی دیده‌ایم که به سبب «نسبتاً منزوی بودن» بازار داخلی ایران، تحولات بازار جهانی تأثیر کمتر و یا دیرتری روی بازار داخلی داشته‌اند، اما گزارش‌های دریافتی بیان می‌کنند که تعدادی از برندهای مطرح خارجی به نمایندگی‌های خود در سراسر جهان اعلام کرده‌اند که قرار است قیمت‌ها حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یابند.

حال نظر شما چیست؟ به نظر شما آیا شاهد موج افزایش قیمت خواهیم بود؟