اکبر محمودی؛ بازار: عُمر پایین ساختمانها سالهاست که همواره از سوی مسئولان دولتی و بخش خصوصی مطرح می شود اما ظاهرا هیچ نهاد و ارگانی خود را در این موضوع نه تنها مقصر نمی داند بلکه از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی می کند. اینکه بارها عدد ۳۰ سال برای عُمر مفید ساختمانها در ایران مطرح می شود شاید جدید نباشد اما اینکه در این ۴۰ سال گذشته خسارات این بی تفاوتی ها برای دولت ها چندان اهمتی نداشته جای سوال است.
طبق برآوردهای صورت گرفته، سالانه هزاران میلیارد تومان بابت همین پایین بودن عُمر مفید ساختمانها هدر می رود. عدم رعایت کیفیت مناسب در ساخت و سازهای سنتی، بی توجهی به صنعتی سازی، کیفیت پایین مصالح ساختمانی و عدم نظارت موسسه استاندارد بر روی تولید این مدل مصالح ساختمانی، استفاده از نیروی کار غیر ماهر و در نهایت اقتصادی شدن ساخت و ساز جدید برای انبوه سازان باعث شده تا عُمر مفید ساختمان در ایران که در دهه ۵۰ با کشور آمریکا برابری می کرد این روزها به سختی تا ۳۰ سال برسد.
پایین بودن عُمر مفید ساختمان در ایران دلایل زیادی می تواند داشته باشد اما وقتی قانونی وجود ندارد که سازندگان به راحتی با مراجعه به شهرداریها و با این هدف که واحدهای مسکونی به اصطلاح کلنگی را تخریب و چند واحد جدید با این هدف که سود بیشتری ببرند جواز ساخت و ساز دریافت می کنند نمی توان انتطار دیگری داشت
احمد خرم رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار در پاسخ به این پرسش که چرا عُمر مفید ساختمان در ایران پایین است؟ گفت: پایین بودن عُمر مفید ساختمان در ایران دلایل زیادی می تواند داشته باشد اما وقتی قانونی وجود ندارد که سازندگان به راحتی با مراجعه به شهرداریها و با این هدف که واحدهای مسکونی به اصطلاح کلنگی را تخریب و چند واحد جدید با این هدف که سود بیشتری ببرند جواز ساخت و ساز دریافت می کنند نمیتوان انتطار دیگری داشت.
وی افزود: اما به واقع اگر تمام عوامل ساخت و ساز دست به دست هم دهند می توان به مرور به بالا رفتن کیفیت ساخت و ساز و عُمر مفید ساختمان امیدوار بود. این موارد می تواند شامل بالا بردن کیفیت مصالح ساختمانی ، نظارت مناسب مهندسان ناظر و اجرای تمام مباحث ۲۲ گانه مقررات ملی ساختمان باشد. قطعا اگر به دنبال مقصر باشیم به این هدف خود نخواهیم رسید. پس اگر می خواهیم عمر مفید ساختمانها افزایش یابد و کیفیت ساخت و ساز ارتقاء پیدا کند باید به این نکات توجه شود.
هزینه های هزار میلیاردی عُمر ساختمان ها هم دولت ها را تکان نمی دهد
فارغ از اینکه چه کسانی در بالا نبودن عُمر مفید ساختمانها مقصر هستند باید هدر رفتن سرمایه های میلیاردی در طی این چند سال دولت ها را تکان می داد. اگر آمارهای اعلام شده مبنی بر اینکه سال ها بیش از چند هزار میلیارد تومان از بابت پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها هدر می رود را بررسی کنیم متوجه عُمق فاجعه خواهیم شد.
بیژن خطیبی عضو سازمان نظام مهندسی تهران در پاسخ به این سئوال که نوک انتقاد پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها در ایران مهندسان ناظر هستند و گفته می شود که این موضوع سالانه چند هزار میلیارد تومان را به هدر می دهد؟ گفت: ساخت و ساز مثل یک زنجیره می ماند که تمام نهادها و ارگان ها باید در کنار هم برای ساخت نهایی یک واحد مسکونی با همدیگر همکاری کنند. اینکه بگوییم در کاهش کیفیت ساخت و ساز و پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها فقط سازمان نظام مهندسی ساختمان مقصر است این اظهارات چندان درست و دقیق نیست.
وی افزود: پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها در ایران به دلیل افت کیفیت ساخت و ساز و کبفیت پایین مصالح ساختمانی است . البته باید به ورود افراد غیر صلاحیت دار به عرصه ساخت و ساز را نیز به این موارد و دلایل اضافه کرد.
اگر آمارهای اعلام شده مبنی بر اینکه سالانه ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت و ساز مصرف می شود را بر عُمر مفید ساختمان ها تقسیم کنیم می توان گفت که سالانه بیش از ۴ هزار میلیارد تومان از سرمایه کشور به واسطه همین پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها هدر می رود
خطیبی در پاسخ به این پرسش که سالانه چه میزان سرمایه کشور از بابت این بی توجهی ها هدر می رود گفت: اگر آمارهای اعلام شده مبنی بر اینکه سالانه ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت و ساز مصرف می شود را بر عُمر مفید ساختمان ها تقسیم کنیم می توان گفت که سالانه بیش از ۴ هزار میلیارد تومان از سرمایه کشور به واسطه همین پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها هدر می رود.
وی در ادامه گفت: برای مقررات ملی ساختمان در حال حاضر ۲۲ مبحث تدوین و لازم الاجرا است، بنابراین اگر همین مباحث به خوبی اجرا و پیاده شود بدون شک می توان گام های خوبی برای بالا بردن کیفیت ساخت و ساز و حتی عُمر ساختمانها برداشت. اما به هر حال باید به این نکته توجه کرد که یک ساختمان ها با گذشت عُمر ۲۰ سال یا ۳۰ سال نباید تخریب و یک واحد مسکونی جدیئ احداث شود.
عضو کمیسیون نظام مهندسی ساختمان با اشاره به اینکه بارها به این نکته تاکید کرده ام که برای بالا بردن کیفیت ساخت و ساز باید هزینه کرد خاطر نشان کرد: قطعا این تصور غلطی است که کیفیت ساختمان را می توان بدون هزینه افزایش داد اما باید به این نکته نیز توجه کرد که مسکن چه بخواهیم چه نخواهیم یک کالای سرمایه ای است و نباید سرمایه ها به این شکل هدر رود و به محض اینکه یک ساختمان به ۲۰ سال رسید به فکر تخریب آن بیافتیم. سالهاست که گفته می شود از مصالح ساختمانی غیر استاندارد و ارزان استفاده نشود اما هیچ نهادی از تولید مصالح ساختمانی با کیفیت پایین جلوگیری قاطعی نمی کند.
وی تاکید کرد: به هر حال سازمان نظام مهندسی ساختمان، شهرداریها و وزارت راه و شهرسازی باید توانایی خود و انرژی خود را برای بالا بردن عُمر ساختمان ها به کار بگیرند. اگر بتوانیم در یک برنامه بلند مدت عمر ساختمانها را از ۳۰ سال به ۴۰ سال افزایش دهیم چه سرمایه بالایی را صرفه جویی کرده ایم.
برخی کارشناسان حوزه ساخت و ساز نیز بر این اعتقاد هستند که سنتی سازی علاوه بر طولانی کردن زمان ساخت و ساز موجب می شود تا کیفیت ساخت و ساز به شدت پایین باشد. آنها معتقد هستند که رفتن به سمت صنعتی سازی می تواند کیفیت ساخت و ساز و عُمر مفید ساختمان ها را افزایش دهد.
امروز با استفاده از فناوری های نوین ساختمانی و توسعه صنعتی سازی می توانستیم با بهبود کیفیت ساخت عمر مفید ساختمان ها را در عدد ۵۰ تا ۱۰۰ سال برآورد کنیم
مسعود محمدی پور کارشناس مسکن در صنعتی سازی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار در پاسخ به این پرسش که سنتی سازی باعث شده که عمر مفید ساختمان ها در ایران به ۳۰ سال کاهش یابد؟ گفت : اگر صنعتی سازی ساختمان در ایران رونق می گرفت و از سنتی سازی فاصله می گرفتیم امروز واحد های مسکونی ۳۰ ساخت را به عنوان کلنگی تخریب نمی کردند.
وی ادامه می دهد: امروز با استفاده از فناوری های نوین ساختمانی و توسعه صنعتی سازی می توانستیم با بهبود کیفیت ساخت عمر مفید ساختمان ها را در عدد ۵۰ تا ۱۰۰ سال برآورد کنیم.
به نظر می رسد نمایندگان مجلس نیز در بی تفاوتی مقامات دولتی و بخش خصوصی که همواره به فکر درآمدزایی و سودآوری خود هستند مقصر هستند.
ارزش افزوده یکی از دلایل پایین بودن عُمر مفید ساختمان ها
اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار با اشاره به اینکه ارزش افزوده در ساخت و ساز کشور باعث شده تا سازندگان با تخریب واحدهای مسکونی کمتر از ۳۰ سال اقدام به ساخت یک واحد مسکونی جدید کنند گفت: سازندگان مسکن با یک حساب کتاب ساده متوجه می شوند که می توانند با تخریب یک واحد مسکونی حتی ۲۰ سال ساخت هم یک سود خوبی نصیب خود کنند، بنابراین در کنار سایر عوامل مثل پایین بودن کیفیت مصالح ساختمانی و قصور مهندسان ناظر در عدم نظارت ها باید ارزش افزوده خوب یک واحد مسکونی نوساز را نیز بر دلایل پایین بودن عمر ساختمان ها اضافه کرد.
وی تاکید کرد: در اغلب کشورهای پیشرفته اگر یک واحد مسکونی عمر بالای ۵۰ سال نداشته باشد اجازه ای برای تخریب به آن واحد مسکونی داده نمی شود پس ما هم در ایران باید این مسیر را قانونی کنیم.
به هر سوی اگر در دهه ۵۰ عمر مفید ساختمان ها در ایران با آمریکا برابر بود و الان ما در حد ۳۰ سال و آنها در عمر ۱۰۰ سال سیر می کنند حتما با برنامه ریزیهایی مناسب به دست آمده است. حال اگر هدف دولت، مجلس و ارگان های ذیربط برای بالا بردن عمر ساختمان ها این باشد که مقصر را ارگان و نهاد دیگری جلوه دهند نه تنها مسیر بالا رفتن عمر ساختمان ها هموار نخواهد شد بلکه ۱۰ سال دیگر باید منتظر این باشیم که عمر مفید ساختمان ها در ایران به جای افزایش کاهش هم داشته است.
نظر شما