قرمزپوشی بورس و زمین گیری سرمایه های مردم/ اعتمادی که بی‌جواب مانده است

بازار؛ گروه استان‌ها: ورود به بحث های اقتصادی و سرمایه گذاری ها همواره بخشی از زندگی  ایرانی ها بوده ؛ پول هایی که در بانک ها پس انداز و یا با نگاه به روزِ مبادا به طلا تبدیل می شدند؛ اما چند سالی است که صحبت ها از بورس نیز در این مسیر شاهد هستیم؛ بورسی که عده بسیاری با علم کمی راجع به بالا و پایین های سهام، وارد آن شدند.

این ورودها در خردادماه سال جاری مسیر اوج خود را آغاز کرد و در مردادماه با اعتمادبخشی ها و اطمینان هایی که مسئولین دادند بیشتر و بیشتر شد به نوعی که صدور روزانه بیش از ۱۵۰ هزار کد سهامداری جدید را شاهد بودیم و حتی بر اساس آمار ۲۱ خردادماه ۱۳۹۹ که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه مطرح شد، از ابتدای سال جاری تا تاریخ مذکور ۱.۷ میلیون نفر وارد بازار سهام شدند.

صندوق های دولتی که با عنوان های دارا یکم و صندوق پالایشی عرضه شداز این ها و ضررها در بورس به دور نماند

آزادسازی و البته فروش بخشی از سهام عدالت و نیز عرضه سهام های دولتی در قالب صندوق نیز در این مسیر بی تاثیر نبود! با این روند اما به ناگاه، تمامی این داشته های مردمی و سرمایه های اندکی که عموماً از دل سپرده های بانکی و پس اندازهای خانواده ها بیرون آمد با بازارهای قرمز پشت سرهمی روبرو شد به نوعی که حتی همان صندوق های دولتی که با عنوان های دارا یکم و صندوق پالایشی نیز عرضه شد، از این منفی ها و ضررها به دور نماند!

در این مسیر پای صحبت  جوانان همدانی فعال در بورس نشستیم که در ادامه این دغدغه ها که البته حرف بسیاری از مردم در این روزها است را می خوانید:

علی. میم یکی از جوان های همدانی است که در کارهای بورسی فعال است.

تمام زندگی ام را فروختم و وارد بازار سرمایه کردم
وی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه چندین ماه است که هر روز به امید اینکه روزهای قرمز و منفی سهام هایم تمام شده، از خواب بیدار می شوم، گفت: با اعتماد اشتباه به دولت تمام زندگی ام را فروختم و وارد بازار سرمایه کردم و این روزها، همه چیزم را از دست داده ام.

این جوان همدانی با اشاره به اینکه طی این دو سال تنها با عقلانیت در بورس پیش رفته است، مطرح کرد: در ماه های اخیر، آن قدر مسئولین کشور از بورس صحبت کردند و از گشایش های اقتصادی حرف زدند که منِ جوان که امیدی به داشتن شغل و خانه ندارم، به این حرف ها اعتماد کردم.

وی با بیان اینکه این اعتمادها این روزها بر باد هوا رفت، عنوان کرد: هر چه داشتم را فروختم و وارد بورس کردم اما نتیجه این شد که این روزها مداوم ضرر می کنم.

یکی دیگر از شهروندان همدانی که به گفته خودش قریب به ۲۰۰ میلیون از سرمایه اش را در بورس طی چند ماه اخیر از دست داده است، مطرح کرد: سودهای خوبی در بورس داشتم اما نه تنها آن ها را از دست دادم بلکه ۲۰۰ میلیون تومان از سرمایه خودم نیز رفت.

یکی از دوستانم به خاطر از دست رفتن پول هایش در بورس سکته کرد
وی با بیان اینکه یکی از دوستانم به خاطر از دست رفتن پول هایش در بورس سکته کرد، گفت : سعی می کنم به پول هایم فکر نکنم، اما مگر می شود؟ ما مردم، طمع نکردیم! ما دنبال این بودیم که ارزش پول هایمان را در بورس حفظ کنیم و نخواستیم دلال سکه و طلا باشیم، خواستیم با وارد کردن پول هایمان  خرج زن و بچه را بدهیم.

این شهروند همدانی ضمن ابراز تاسف مطرح کرد: مداوم در رسانه ملی در گوش مردم می خواندند که پول هایتان را در بورس وارد کنید، کد سجام بگیرید، ال کنید و بِل کنید و شاهد بودیم که عده زیادی در این روزها امیدوار شدند و با اعتماد به حرف های مسئولین این قدم ها را برداشتند اما این روزها تمام سرمایه های خُرد مردم از بین رفته و این یعنی تزریق ناامیدی و بی اعتمادی.

در این راستا پای صحبت های تخصصی هادی حق‌شناس که دارای مدرک دکترای اقتصاد با گرایش بودجه عمومی و از صاحب‌نظران اقتصادی و معاون سازمان بنادر کشور است نشستیم که در ادامه آن را می خوانید:

اطلاعات اطمینان بخش بورس را در کف خیابان و مغازه ها جستجو نکنیم

هادی حق شناس در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: همه فعالان اقتصادی به خصوص غیرحرفه ای ها که عمدتاً در بازار سرمایه کار می کنند، نیاز به اطلاعات مطمئن دارند.

وی با بیان اینکه هر چه این اطلاعات اطمینان بخش تر باشد، تصمیم گیری ها درست تر خواهد بود؛ عنوان کرد: این اطلاعات اطمینان بخش در کف خیابان و مغازه ها نیست بلکه باید از مشاوران اقتصادی یا حداقل از مقالات اقتصادی مناسب در این زمینه استفاده کرد.

حق شناس ادامه داد: همه بازارها، ورود و خروجشان زمان دارد و این موضوع تابعی از متغیرهای داخلی و خارجی است و این نیست که هر زمان که دلمان خواست وارد بازاری شویم یا هر زمان که دلمان خواست از بازاری خارج شویم.

سهام های بازار سرمایه ایران در کف قیمت است
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه بازار سرمایه متاثر از متغیرهای مختلف است، تشریح کرد: بخشی از این متغیرها داخلی و بخشی از این متغیرها خارجی است؛ بازار سرمایه هم متاثر از سیاست های پولی، نرخ بهره، نرخ رشد نقدینگی و شاخص هایی از این دست است.

وی ادامه داد: بر این اساس در این زمینه مجموعه ای از اطلاعات اقتصادی باید در اختیار باشد تا حکمی استخراج بشود.

حق شناس  مطرح کرد: به عنوان مثال پس از مراجعه به یک پزشک شاهدیم که ده ها آزمایش برای ما نوشته می شود و بر اساس اطلاعات این آزمایش ها (که پیش فرض است) به ما نسخه ای می دهند؛ حال نیز، بازار بورس و بازار سرمایه ایران در کف قیمت است هم چنان که در بازار ارز هم چنان حباب وجود دارد و در کف قیمت نیست.

این اقتصاددان در پاسخ وضعیت پیش آمده در بورس و اینکه آیا می توان به آینده بورس خوشبین بود یا خیر؟ مطرح کرد: اگر رئیس جمهور منتخب امریکا به برجام برگردد نتیجه این است که صادرات غیرنفتی ما (نه نفت) عادی خواهد شد؛ یعنی ۵۶۰ شرکتی که در بازار سرمایه وجود دارند و شرکت هایی که صادرات محور هستند فعالیتشان عادی خواهد شد و صادرات خواهند داشت و دلارهای صادراتشان به آن بنگاه اقتصادی باز می گردد.

وی عنوان کرد: با این روند تراز مالی  بنگاه ها مثبت خواهد شد و تراز آن ها که در یک سمت مصارف و یک سمت منابع است از سمت منابع تقویت خواهد شد بدین ترتیب، انتظار این است که بازار سرمایه نیز تقویت بشود.

این اقتصاددان عنوان کرد: این برآورد با فرض این است که رئیس جمهور منتخب امریکا به برجام برگردد و صادرات غیرنفتی ما به روال عادی برگردد، حتی اگر نرخ ارز کاهش پیدا کند (که کاهش پیدا می کند) باز هم، شرکت هایی که در بورس هستند و صادرات محورند؛ انتظار این است که سهام این ها تقویت بشود.

دولت ابزار حمایت از بازار بورس را تا به حال به کار گرفته است و ابزاری بیش از این برای حمایت از بورس وجود ندارد

حق شناس در پاسخ به اینکه نقش دولت در این بین با توجه به اینکه  اعتماد مردم را برای ورود به بازار سرمایه در ابتدا جلب کرد؛ چه خواهد بود؟ مطرح کرد: دولت ابزار حمایت از بازار بورس را تا به حال به کار گرفته است و ابزاری بیش از این برای حمایت از بورس وجود ندارد.

وی در تشریح این موضوع اظهار کرد: معمولاً همه دولت ها در ایران آرزو دارند قیمت دلار در روزی که سر کار آمده اند و در پایان فعالیتشان یک عدد باشد اما در این بین، متغیرهای اقتصادی کار خود را انجام می دهند یعنی با وجودی که دولت ها می خواهند بالاترین شاخص را شاهد باشیم و برای تحقق آن از همه ابزارها نیز استفاده می کنند، اما متغیرهای اقتصادی کار خودشان را می کنند.

حق شناس با تاکید بر اینکه هرگونه مداخله در این بین شاید در کوتاه مدت اثرگذار باشد، اضافه کرد: مانند سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ که دولت آن زمان تلاش کرد  نرخ ارز را ثبیت کند اما با تحریم سال ۱۳۹۱ به یکباره دلار ۱۲۰۰ تومان به ۴ هزار تومان رسید لذا در کوتاه مدت، مداخلات اثرگذار است.

وی در ادامه صحبت های خود گفت: شاید در کوتاه مدت بتوان کاری در زمینه نرخ ارز، نرخ سپرده های بانکی، نرخ تسهیلات، نرخ تورم و غیره داشت، اما در میان مدت اقتصاد تاثیر خودش را می گذارد.

وظیفه دولت ها سیاستگذاری است نه مداخله
حق شناس با تاکید بر اینکه اگر دولت ها بخواهند  قیمت تخم مرغ و گوجه ارزان شود اما آیا این امر محقق می شود؟ گفت: دولت ها، قیمت تخم مرغ و گوجه و گوشت و غیره را نتوانسته اند کاهش دهند حال باید انتظار داشت که قیمت نرخ ارز و بورس و غیره تغییر کند؟ دولت ها، تابع شرایط اقتصادی هستند.

این اقتصاددان در بخش پایانی این گفتگو با تاکید بر اینکه وظیفه دولت ها سیاستگذاری است نه مداخله، اضافه کرد: دولت شاید بتواند مداخلات کوتاه مدتی داشته باشد، اما هرگز مداخلات بلندمدت نمی تواند انجام دهد و در صورتی که مداخلات بلندمدت نیز انجام شود، به زیان اقتصاد است.

با همه این تفاسیر باید پذیرفت که مردم نباید بدون داشتن آگاهی، خودسرانه یا با شنیدن چند جمله از دوستانشان یا صفحه های مجازی وارد یک سهم شوند و با همان حرف ها از سهمشان خارج شوند اما به راستی، جوِ ایجاد شده همه را به روزهای سبزِ بورس دل خوش کرده بود و عده بسیاری با اعتماد به دولتمردان و مسئولین وارد این عرصه شدند حتی افرادی که اعتقادی به بورس و ریسک های خاصِ آن نداشتند نیز با این روند، اعتماد کردند و وارد میدان شدند.

در روزهای آغشته به کرونا در صف های طولانی ایستادند تا کد سجام بگیرند و کارگزاری ها را پُر از برگه های تاییدیه کردند؛ با امیدواری نرم افزارهای خاص نصب کردند و همان سرمایه های خُردشان را که با هزار امید و البته هزار زحمت جمع آوری کرده بودند  وارد بورس کردند؛ اعتماد کردند و سرمایه هایشان را وارد بازار بورس کردند...

روحانی: مردم همه چیز را به بورس بسپارند
نیمه مردادماه سال جاری بود که رئیس‌جمهوری گفت: با شرایطی که بورس نشان می‌دهد اوضاع بهتر خواهد شد؛ مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند.

وی با بیان اینکه با شرایطی که بورس کشور فراهم می‌کند صندوق‌ها فعال تر می‌شوند، ادامه داد: همه بخش هایی که امروز در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند- البته در بخش‌های دولتی بیشتر خطاب می‌کنم نه بخش خصوصی- در بخش‌های دولتی به‌تدریج بعد از سرمایه‌گذاری و به ثمر رساندن کنار رفته و صاحب سهام شوند و این برای آینده فعالیت آن ها اطمینان بخش تر خواهد بود؛ یعنی مدیریت بخش‌های اقتصادی را کنار بگذارند و صاحب سهام شوند.

و همه این حرف ها و وعده ها یعنی جلب اعتمادهای مردمی اما این روزها نتیجه همه این اعتمادها بورسی شده که سرمایه های مردم را زمینگیر کرد و کسی هم در این بین پاسخگو نیست و البته سهامداران خُرد ماندند و سرمایه هایی که بر باد رفت و امیدهایی که پَرپَر شد.