ونوس بهنود؛ بازار: شاخص امنیت سرمایه‌گذاری که گویای آمادگی و پذیرش حوزه‌های مختلف در سرمایه‌گذاری است، همه‌ساله توسط دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس برای استانها محاسبه و اعلام می‌شود. در استان اردبیل این شاخص در حالی عدد خوشایندی به خود اختصاص نداده که طی دو سال اخیر تأکید مسئولان حمایت از سرمایه‌گذاری و فراهم کردن فرش قرمز برای سرمایه‌گذاران بوده است.
تا جایی که یکی از تاکیدات پشت تریبون مسئولان ارشد استان تغییر تفکر غالب و ایجاد امنیت روانی برای حضور سرمایه‌گذاران بوده است اما درواقع و مطابق محاسبات صورت گرفته نه‌تنها چنین بستری فراهم نشده بلکه در بین استانها، اردبیل در رتبه‌های آخر جدول قرارگرفته است.
این در حالی است که این استان یکی از مناطق کم برخوردار به لحاظ پروژه‌های سرمایه‌گذاری بوده و در سال‌های اخیر نیز کارنامه قابل‌توجهی در نگه داشت سرمایه‌گذار نداشته است. جلسات متعدد با سرمایه‌گذاران بعد از مدتی به سکوتی کرکننده انجامیده و بعدها خبر ترک سرمایه‌گذار به گوش رسیده است.
به‌منظور بررسی این شاخص و ضرورت‌های بهبود بستر سرمایه‌گذاری پای صحبت‌های مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان اردبیل، علیرضا نوروزی نشستیم.
*شاخص امنیت سرمایه‌گذاری استان اردبیل را تشریح کنید.
شاخص امنیت سرمایه‌گذاری استان اردبیل در سال ۹۸، ۶.۱۷ بوده که نسبت به میانگین کشوری، یعنی ۶.۰۳، وضعیت نامناسب‌تری دارد(هرچه به عدد ۱۰ نزدیک‌تر باشد، امنیت کمتر است). از طرف دیگر با توجه به مقدار این شاخص در سال ۹۷، که ۶.۱۹ برای استان بوده، حکایت از وخیم‌تر شدن امنیت سرمایه‌گذاری استان دارد.
وضعیت استان در این شاخص زمانی گویاتر است که با نگاهی به رتبه استان متوجه می‌شویم که در بین ۳۱ استان کشور جایگاه ۲۶ را در سال ۹۸ به خود اختصاص داده‌ایم.
*بسیاری از مسئولان معتقدند سرمایه‌گذاران متعددی را به اردبیل جذب کرده‌اند. با توجه به توضیحات شما آیا اردبیل یکی از استان‌های موردتوجه سرمایه‌گذاران است؟
سرمایه‌گذاران در انتخاب محل اجرای طرح خود ۲۵ استان را در اولویت قرار می‌دهند و استان ۲۶ام، استان اردبیل است.
جالب اینکه تقریباً استان‌های شمال، شمال غربی و غربی کشور از امنیت نازلی برخوردارند که به لحاظ آمایش پهنه ملی قابل‌بررسی و تأمل است.
تمامی استان‌های منطقه ۲ کشوری، یعنی اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان، همگی دارای امنیت کمتر از میانگین کشوری هستند که لازم است به‌عنوان یک چالش منطقه‌ای در اولویت برنامه‌های مسئولان منطقه جهت بررسی و ارائه راهکار عملیاتی به‌منظور ارتقای سطح امنیت سرمایه‌گذاری قرار گیرد.
*به اعتقاد شما تعریف جاذبه‌های بهتر در سایر استانها تا چه حد برای حضور یک سرمایه‌گذار تعیین‌کننده است و آیا امکانات خدادادی و منطقه بکر موردتوجه قرار نمی‌گیرد؟
بله بخشی از موانع سرمایه‌گذاری به مشکلات کلی ازجمله تحریم‌ها و مسائل اقتصادی مرتبط است. اما بخشی نیز به تعریف جاذبه‌ها مرتبط است.
به‌عنوان‌مثال در استان اردبیل قابلیت‌های متعددی در بخش‌های کشاورزی و گردشگری و معادن داریم اما مثلاً نبود جاذبه‌ای مانند منطقه آزاد تجاری برای سرمایه‌گذاری، بسیاری از سرمایه‌گذاران را به سمت استان‌های برخوردار سوق می‌دهد. بی‌شک با راه‌اندازی آن رقم سرمایه‌گذاری افزایش خواهد یافت.
در خصوص مؤلفه‌های تأثیرگذار بر امنیت سرمایه‌گذاری استان، فعلاً نمی‌توان نظری ارائه کرد. چراکه فعلاً ریز امتیاز مؤلفه‌های استان در دسترس نیست.
اما به نظر بنده در استان به ترتیب از بدترین به بهترین شاخص امنیت سرمایه‌گذاری می‌توان رتبه‌بندی زیر را ارائه کرد: عملکرد دولت، تضمین حقوق مالکیت، ثبات اقتصاد کلان، فرهنگ وفای به عهد و صداقت، ثبات و پیش‌بینی پذیری مقررات، مصونیت جان و مال شهروندان.
*یکی از تأکیدات مسئولان استان همواره این بوده که فرصت‌های سرمایه‌گذاری معرفی شود. آیا موافق این ایده هستید؟
بنده معتقدم معرفی فرصت سرمایه‌گذاری راهگشا نیست. در مقابل لازم است ظرفیت‌های استان معرفی شود. ما در بحث معرفی ظرفیت‌های اقتصادی باید از دیدگاه کلیشه‌ای خارج شویم. اینکه ما بسته آماده‌ای در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهیم نمی‌تواند خروجی داشته باشد در مقابل با معرفی ظرفیت‌ها، این سرمایه‌گذار است که می‌تواند با هوشمندی خود ایده‌ای را متناسب با نیاز منطقه تعریف کند.
*در بخش عملکرد دولت با توجه به وضعیت بی‌ثبات بازار و مشکلات اقتصادی به اعتقاد شما این موضوع یکی از موانع سرمایه‌گذاری در استان‌های کم برخوردار محسوب نمی‌شود؟
به اعتقاد بنده تا مشخص شدن گزارش تفصیلی در خصوص میزان تأثیرگذاری عواملی نظیر عمل مسئولان ملی به وعده‌های داده‌شده، اعمال‌نفوذ و تبانی در معاملات ادارات، عمل مسئولان استانی و محلی به وعده‌ها، وفای به عهد دولت و شرکت‌های دولتی، میزان شیوع رشوه در ادارات، میزان حمایت مسئولان استانی از سرمایه‌گذاری، ثبات یا قابل پیش‌بینی بودن تصمیمات مسئولان، تخصصی بودن مراجع قضایی در دعاوی تجاری، میزان اعتماد به دادگاه‌های استان، و غیره که شامل۱۱ شاخص دیگراست، نمی‌توان آسیب‌شناسی دقیق‌تری ارائه کرد.
*آیا تفکر حاکم برای جذب سرمایه‌گذار در اردبیل نیازمند تغییر است؟
ما هرقدر از نگاه کلیشه‌ای دور شویم خروجی بهتری را شاهد خواهیم بود. شاخص‌های امنیت سرمایه‌گذاری درواقع همان جو لازم برای سرمایه‌گذاری را هم نشان می‌دهد. سرمایه‌گذار کسی است که باید سود آفرینیش پذیرفته شود. گاهی دیده می‌شود که مسئولان مانند یک متصدی منتظر پذیرش سرمایه‌گذار هستند. درحالی‌که باید تمامی نهادها با همکاری و مشارکت همدیگر به دنبال سرمایه‌گذاران رفته و نسبت به شناسایی و جذب آن‌ها اقدام کنند.
نظر شما