فتانه احدی؛ بازار: قاچاق چوب، معضل ۱۵ ساله استان البرز است که با توجه به زحمات زیادی که قرقبانان می کشند همچنان ادامه دارد و ریشه کن نشده است. از ۴۰ سال گذشته تا کنون برای بیابان زدایی استان، مسئولان تصمیم به درختکاری در مناطق بیابانی گرفته اند، اما متاسفانه قاچاقچیان چوب باعث ایجاد اختلال در این روند می شوند و آنچه اینان می کارند، آنان درو می کنند.
وقتی صدای اره های موتوری در«تاغ» زارهای اشتهارد و نظرآباد می پیچد یعنی قتل عامی در راه است. قتل عام موجوداتی ارزشمند که خود را سپر زندگی مردم کرده اند. اما برخی افراد کمر به قتلشان بسته اند. برای قد کشیدن آنها دستانی زحمت کشیده و مردانی از خواب شبانه خود گذشته اند تا این نگهبانان بیابان قد علم کنند و برای دفاع از مردم درمقابل شن زارها ایستادگی کنند.
داستان چوب بری و چوب دزدی و قاچاق آن، قصه دیرینه استان البرز شده است، که قرق بانهای این منطقه می توانند برای کودکان خود تعریف کنند و از رشادتهای خود در مقابل قاچاقچیان مسلحی که آرامش منطقه را بر هم زده اند بگویند.
برای اینکه بیشتر در این مورد بدانیم راهی نظرآباد می شویم و به دنبال قرق بان نمونه نظرآباد که سالهاست آرامش خود و خانواده اش را فدای تاغ زارها کرده و در مقابل قاچاقچیان حتی به قیمت بازداشت شدنش، ایستادگی کرده، می گردیم.
وی شبانه در تاغ زارها به کمین قاچاقچیان می نشیند و برای دستگیری آنها کیلومترها تعقیب و گریز می کند و حتی با آنها درگیر می شود. اما گاهی به جای قدردانی با وی برخورد نیز می شود که نباید به قاچاقچی متعرض آسیبی برسد. باید دید این نگاه چه زمان تغییر می کند تا دست دزدان درختان ارزشمند منطقه از این سرقت های پی درپی قطع شود و دیگر لرزه بر اندام تاغ ها نیفتد. به روستای نجم آباد می رویم و راه خانه «سید میریعقوب حسینی» نیروی یگان حفاظت اراضی منابع طبیعی شهرستان نظرآباد را در پیش می گیریم.
برای حفاظت از تاغ زارها جانم را فدا می کنم
حسینی که ۲۲ سال است در نظرآباد به حراست و نگهداری از اراضی ملی مشغول است از خود، کارش و دغدغه هایش در گفتگو با بازار اظهار کرد: متولد سال ۵۷ هستم و ۳ فرزند دارم. با همسر، فرزندان و مادرم زندگی می کنم. ۲۲ سال است در منابع طبیعی در حوزه های مختلف کار کرده ام، از سال ۸۴ نیز رسما به عنوان نیروی یگان حفاظت اراضی منابع طبیعی شهرستان نظرآباد، به دفاع از قاچاق تاغ زارها می پردازم.
حسینی گفت: از سال ۸۲ تا ۸۴ با موتور قرق بانی می کردم، بعد از آن متوجه شدیم که شبها قاچاقچیان چوب، به جان درختان تاغ نظرآباد می افتند و آنها را قطع می کنند.
وی ادامه داد: در ابتدا تمام روز را کمین می کردیم اما کسی سراغ تاغ زارها نمی آمد. بعد متوجه شدیم دزدان شبانه می آیند و درختان را قطع می کنند. از آن پس با دو نفر از همکارانم که اکنون یکی از آنها فوت کرده است، به کمین نشستیم. ساعت ۱۲:۳۰ شب متوجه شدیم یک نیسان را بارگیر کرده و درحال خروج از تاغ زار هستند، به تعقیب و گریز پرداختیم آنها را دستگیر کردیم. از آن شب به بعد داستان تاغ زار و کمین ها و تعقیب و گریزهای ما آغاز شد.
این قرق بان نظرآبادی گفت: بعد از آن حفاظت از تاغ زارها جزئی از زندگی من شد. در هر ماموریتی که با ترس، دلهره و دلشوره خانواده می رفتم اهمیت تاغ زارها برایم بیشتر می شد. تاغ زارها حکم خانواده ام را برایم پیدا کرد برای حفاظت از آن حاضر جانم را نیز بدهم.
وی اظهار کرد: اکنون کل اراضی نظرآباد را، از یک سوتا مرزهای زعفرانیه، از سوی دیگر تا زیر اتوبان چمورک، از طرفی تا الله آباد و ازسمتی دیگر تا مرزهای اشتهارد را محافظت می کنم.
دفاع بدون امکانات سخت است
وی با گلایه از اینکه امکانات محافظت نداریم، گفت: هر روز و هر شب مجبورم سوار بر یک موتور تمام این راضی را گشت زنی کنم. بدون هیچ امکاناتی و با دستان خالی، در صورتی که قاچاقچیان مسلح به سلاح گرم و سرد هستند. ما جان خود را برکف گرفته و بدون هیچ وسیله دفاعی در مقابل قاچاقچیان از خود و درختان تاغ محافظت می کنیم.
حسینی ارزش تاغ را زمانی فهمید که از یکی از قاچاقچیان دلیل قطع درختان را پرسید، قاچاقچی به وی گفته که این درختان به درد زغال می خورد.
این قرق بان با اشاره به این موضوع گفت: نمی دانستم این درخت چه ارزشی دارد و برایم همواره معما بود که چرا قاچاقچیان به این تاغ زار امان نمی دهند، از هردری که آنها را می رانیم از در دیگر وارد می شوند.
وی افزود: از یکی از قاچاقچیان که دستگیرش کرده بودیم، پرسیدم چرا این درختان را می دزدید؟ گفت که این درختان برای تهیه زغال بسیار مناسبند. تاغ ها را به کارگاه های ساخت زغال می فروشیم.
وی ادامه داد: چوبها را کیلویی ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان می فروشند و در مقابلش زغال این درخت گران ترین زغال دنیا است.
با زحمت این درختان را می کاریم
وی با اشاره به اینکه برای کاشت این درختان زحمت زیادی می کشند، گفت: بذر این درختان را در گلدان می کاریم، یک سال در گلدان نگهداری می کنیم تا ۲۰ سانتی متر قد بکشد. سپس برای اجرای طرح بیابان زدایی در عرصه بیابان های نظر آباد به کشت می رسانیم.
درختان تاغ خودرو هستند و با پراکنده شدن بذرشان، می رویند و ۴۵۰ درخت دور درخت اصلی جوانه می زند و هر کدام ۳۵ سال عمر می کنند اما متاسفانه قاچاقچیان درختان تاغ، این روند را مختل کرده و عمر درختان کوتاه می شود و پروسه کاشت را دوباره باید از سر آغاز کرد
وی ادامه داد: درفصل زمستان وقتی درختان در خواب هستند، آنها را در عرصه می کاریم. در سال اول کشت، از خرداد تا مرداد درختان را آبیاری می کنیم و تا ۴۵ سال دیگر آبیاری نیاز ندارد. این درختان خودرو هستند و با پراکنده شدن بذرشان، می رویند و ۴۵۰ درخت دور درخت اصلی جوانه می زند و هر کدام ۳۵ سال عمر می کنند. اما متاسفانه قاچاقچیان درختان تاغ، این روند را مختل کرده و عمر درختان کوتاه می شود و پروسه کاشت را دوباره باید از سر آغاز کرد.
این درختان زندگی مردم منطقه و استان و حتی پایتخت را متاثر از وجود خود می کنند. این درختان برای تثبیت خاک و شن های روان، حفظ سفره های آب زیرزمینی، جلوگیری از پراکنده شدن ریز گردها، گرد و غبارو جلوگیری از گسترش بیابان و کمک به بیابان زدایی، در این منطقه بسیار ارزشمند هستند.
وی ادامه داد: در گذشته صبح که در خانه را باز می کردیم به حدی ماسه در پشت در جمع می شد که باید با بیل آنها را از جلوی راه جمع آوری می کردیم، از زمانی که منابع طبیعی به کاشت این درختان روی آورده است مشکلات این چنینی از بین رفته است. اکنون اگر طوفان هم بیایید شن ها جابه جا نمی شوند و ریزگرد در هوا پراکنده نمی شود.
حسینی اضافه کرد: این منطقه کویری است اما با وجود این درختان دیگر کویری وجود ندارد.
زحمات نیروهای منابع طبیعی یک شبه به باد می رود
این قرق بان درباره ازبین رفتن زحمات خود و همکارانش گفت: سرمایه زیادی برای کاشت وداشت این درختان صرف می شود اما با قطع این درختان، این زحمات را در یک شب به باد می رود.
نیروهای امنیتی منطقه کمکی نمی کنند.
حسینی گفت: بارها برای گرفتن قاچاقچیان به نیروی کمکی نیاز داشتیم، اما پاسگاه محلی نیرو نفرستاده است.
حسینی همچنین گفت: برخی از قضات به عنوان جریمه و جایگزین قطع درختان، متهم را به کاشت و نگهداری درختان تاغ مجازات می کند که اگر بعد از دوسال سازمان منابع طبیعی از این طرح راضی بود زمان محکومیتش تمام خواهد شد.
وی ادامه داد: اما این نوع محکومیت خیلی جوابگو نیست، قاچاقچیان با اسلحه وارد تاغ زارها می شوند، با تبر، قمه، تفنگ شکاری و انواع سلاح های دیگر در مقابل ما می ایستند و ما سلاحی جز چوب در دستان نداریم. این ها باز هم خواهند آمد و باز هم به قطع درختان خواهند پرداخت.
همواره خانواده این قرق بانها در نگرانی و استرس زندگی می کنند، زمانی که نیمه شب به تاغ زارها می روند، خانواده تا بازگشت وی خواب به چشمانشان نمی رود.
حسینی گفت: ما ۲نفر هستیم که از این تاغ زارها محافظت می کنیم در صورتی که باید پنج نفر باشیم. بدون هیچ وسیله و امکانات حفاظتی به جنگ با قاچاقچیان می رویم وخانواده هایمان همیشه در نگرانی به سر می برند.
باید هر ۱۰ هزار هکتار یک نفر، نگهبانی بدهد، و برای ۵۰ هزارهکتار ۵ نفر نیاز است اما دو نفر هستیم که در کل شهرستان نظرآباد نگهبانی می دهیم.
تشکیل ۲ پرونده قاچاق چوب در سال ۹۹
مدیر کل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز نیز از تشکیل ۲ پرونده قاچاق چوب در سال ۹۹ خبر می دهد و به بازار گفت: اقدامات اساسی برای مقابله با قاچاقچیان صورت پذیرفته است.
حامد فرضی افزود: در تاغ زارهای اشتهارد ۱۴ کیلومتر کانال برای جلوگیری از ورود قاچاقچیان حفر شده است.
وی گفت: افزایش نفرات، خودروها و هماهنگی با دستگاههای مربوطه نظیر شورا، دهیار، بسیج و فرمانداری ها از دیگر اقدامات پیشگیرانه بوده است.
فرضی سرکشی و نظارت بر کارگاههای چوب بری و زغال سازی را از دیگر اقدامات موثر این سازمان دانسته و گفت: در راستای مبارزه با قاچاق چوب در استان ۴۶ بازدید صورت گرفته که ۷ کوره زغال سازی پلمپ شده است.
مدیر کل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز افزود: ایستگاه های ایست و بازرسی در گلوگاه های استان را ازسوی قزوین و تهران فعال کرده ایم و در بویین زهرا و اشتهارد نیز ۴ ایستگاه فعال شده است. تا زمانی که تقاضا برای چوب وجود دارد قاچاق چوب ادامه دارد.
وی با اشاره به اجرای طرح تنفس در جنگلهای شمال در راستای جلوگیری از قطع درختان گفت: با اجرای این طرح افراد سود جو به جنگلهای استان های دیگر تعرض کرده و به قطع درختان می پردازند که در استان البرز نیز تاغ زارها مورد هجوم قاچاقچیان قرار می گیرد.
وی ادامه داد: با گشت و پایشی که صورت می گیرد، با افزایش تعداد خودروها و نفرات و هماهنگی با دستگاههای مختلف قاچاق کاهش یافته اما همچنان ادامه دارد. قاچاقچیان مزاحمتهای زیادی برای تاغ زارها دارند، اما در بحث مجازات آنچنان سختگیری صورت نمی گیرد.
با اجرای طرح تنفس در جنگلهای شمال در راستای جلوگیری از قطع درختان افراد سود جو به جنگلهای استان های دیگر تعرض کرده و به قطع درختان می پردازند که در استان البرز نیز تاغ زارها مورد هجوم قاچاقچیان قرار می گیرد
رییس دادگستری نظرآباد درباره تشکیل پرونده قاچاق درختان در نظرآباد به بازار گفت: در سال جدید پرونده قاچاق چوب و قطع درختان جنگلی نداشتیم.
یوسف رزقی اظهار کرد: بسیاری از پرونده ها در سالهای قبل بوده که در سال ۹۵، شعبه ۱۰۲ جزایی یک مورد را ۸۰۰هزار تومان جریمه کرده است و درسال ۹۷ نیز مواردی الزام به کاشت و نگهداری چندین اصله درخت داشته ایم.
انجام اقدامات بیابانزدایی در منطقه
بیابانی بودن اشتهارد و نظرآباد جز اقلیم طبیعی این مناطق است، اما برای جلوگیری از ایجاد طوفان شن و وجود گرد وغبار در هوا، از ۴۰ سال گذشته عملیات درختکاری در این مناطق انجام شده است.
رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز درباره سیمای بیابان استان در گفتگو با بازار اظهار کرد: گستردگی سازندهای زمین شناسی و حساسیت متفاوت آنها به فرسایش و وجود چین خوردگی های البرز در شمال استان و ارتفاعات حلقه دره در جنوب و محصور شدن اراضی پست در حد فاصل این چین خوردگی ها و متعاقب آن تشکیل دشت سرها و پلایاهای کم شیب و منتهی شدن رودخانه شوردر این اراضی پست و متوسط بارندگی ۴/۱۹۶ میلیمتر در منطقه باعث ایجاد شرایط خاص اقلیمی و ادافیکی در منطقه جنوب استان بخصوص در شهرستان اشتهارد درحد و فاصل شمال جاده اشتهارد و جنوب غربی شهرستان نظرآباد شده است.
علی طاهری گفت: علاوه بر موارد اشاره شده بهره برداری های بی رویه مرتع داران و فشار بر پوشش گیاهی ضعیف و اقلیم شکننده منطقه خود باعث تشدید عوامل بیابان زایی شده است، نتیجه این عوامل اداره منابع طبیعی را بر آن داشته تا برای حفظ پوشش گیاهی عرصه های بیابانی و تقویت زیر ساخت های اقتصادی و اجتماعی منطقه از حدود ۴۰ سال گذشته اقدامات مقابله با بیابانزائی گسترده ای را در منطقه اشتهارد به اجرا درآورد.
وی ادامه می دهد: براساس آخرین اطلاعات و آمار تهیه شده سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری کشورو براساس تصاویر ماهواره ای مساحت کل بیابان های قابل احیاء استان البرز ۴۵ هزار و ۱۹۸هکتار است که ۳۰هزار و ۵۵۹ هکتارآن به عنوان کانون بحرانی فرسایش بادی شناسایی شده است.
طاهری افزود: مساحت عرصه های بیابانی، مناطق تحت تاثیر و کانونهای بحرانی فرسایش بادی، اشتهارد ۲۴ هزار و ۶۹۸ هکتار، نظرآباد ۲۰ هزار و ۵۰۰ هزار هکتار و به طور کل ۴۵ هزار و ۱۹۸ هکتار در استان است.
وی گفت: در مبحث نهالکاری و بیابانزدایی از مجموع ۹ هزار و ۸۸۷هکتار نهالکاری شده از گونه ها تاغ، گز، آتریپلکس وقره داغ است. که حدود ۵۰۰۰ هکتار شامل تاغزارهای نظر آباد و اشتهارد تا از دهه ۷۰ پایان دهه ۸۰ انجام شده و مابقی در دهه ۹۰ واز زمان تشکیل استان البرز نهالکاریی شده است.
حال با تمام زحماتی که در سازمان منابع طبیعی برای جلوگیری از قاچاق چوب انجام می گیرد، امیدواریم روزی با تمام شدن این داستان مواجه شویم و دیگر درختی قطع نشود.
نظر شما