بازار؛ گروه استانها: تاغ‌ها که گیاهان و درختچه‌هایی بسیار مقاوم در برابر خشک‌سالی، آفت و شوری خاک هستند و تازیانه بادهای کویری تاکنون نتوانسته ذره‌ای از استقامت آن‌ها بکاهد اما این روزها ریشه‌هایشان زخمی از تیشه سودجویان است.
سودجویانی که به بهانه بیکاری و اوضاع اقتصادی جنگل و منابع طبیعی را بهترین فرصت برای مال‌اندوزی می‌دانند هرروز به این منطقه آمده کبریتی به زیر این تاغ‌ها می‌کشند و می‌روند.
تاغ زارهای حارث‌آباد این روزها نه از سر ناآگاهی بلکه از روی آگاهی زغال می‌شوند تا آوندهای آن‌ها که نویدبخش حیات در کویر است لحظه‌ای محفل قلیان سراها شود و درنهایت روسیاهی را برای ما و نسل آینده بر جای بگذارد.
در حال حاضر ثروت و منابع ملی شهرستان سبزوار در آتش قاچاقچیان زغال می‌سوزد و این ثروت ملی به قیمت هر کیلو ۱۰ الی ۱۵هزار تومان در حال تاراج و حراج است.
تاراج ثروت ملی
یکی از فعالان محیط زیست در این شهرستان در گفت و گو با بازار اظهار می‌کند: بعضی از مردم محلی به جهت کسب سود به‌تدریج به قطع این درختان صبور و مقام می‌پردازند تا چوب آن را به مصرف سوخت و یا برای درآمدزایی به فروش برسانند.
احسان شادلو ابراز می‌کند: شاید هنگام خرید برای شما نوع زغال و ماندگاری آن قابل‌تشخیص نباشد و اهمیت چندانی نداشته باشد اما واقعیت این است که زغال‌های حاصله از چوب تاغ به دلیل ماندگاری بیشتری که داراست لذا مشتری بیشتری داشته و لذا از قیمت بالاتری هم برخوردار هستند و لذا همین موضوع قاچاقچیان را برای سود بیشتر ترغیب به برداشت چنین چوب‌هایی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه کاشت این تاغ‌ها در حاشیه شهر سبزوار قدمت طولانی داشته و به دهه ۴۰ بازمی‌گردد بیان می‌کند: تاغ زارهای شهرستان سبزوار به‌صورت خودرو رشد نکرده‌اند بلکه این تاغ زارهای وسیع حاصل تلاش و ناشی از یک طرح ملی است که در سال ۱۳۴۰ برای جلوگیری از شن‌های روان در این منطقه و به‌صورت «دست کاشت» ایجادشده است اما متأسفانه حالا شاهد هستیم که دست‌هایی نیز مامور شده‌اند تا این ثروت ملی را از ریشه در بیاورند!
این فعال محیط زیست به ما می گوید: کاشت این درختچه ها در سال ۱۳۴۴ در قالب نهضت تاغ کاری به مساحت ۱۰۰ هکتار انجام شد که تا سال ۱۳۵۵ این مساحت به حدود ۴۰ هزار جنگل کاری ادامه یافت.
وی با اشاره به سال‌ها قبل اظهار می‌کند: به‌طور حتم مسافرانی که در سال‌های ۵۰ از مسیر تردد داشتند به خاطر دارند که جاده ارتباطی سبزوار با سایر شهرها همواره با توفان‌های شن و ماسه همراه بوده است ولی سال‌هاست که کمتر راننده ای اسیر این توفان‌ها شده و دلیل آن‌هم وجود همین جنگل‌های دست کاشت است.
وی ابراز می‌کند: این در حالی است که تاغ زارهای سبزوار که طی نیم‌قرن گذشته باریشه‌های خود در مقام حراست از خاک کویر برآمده و هم چون سدی در برابر پیشروی طوفان‌ها ایستاده‌اند اما امروز خود بی‌پناه و پشتیبان مانده‌اند.
این فعال زیست‌محیطی ابراز می‌کند: جنگل‌های تاغ همچنین نقش بسزایی در تثبیت شن‌های روان داشته و سرشاخه‌های آن‌ها یکی از منابع تغذیه شترها محسوب می‌شود اما متأسفانه افزون بر ۴۰ درصد این جنگل‌ها در حال حاضر در این منطقه از بین رفته است.
شادلو ابراز می‌کند: شهرهای سبزوار، کاشمر، بردسکن و نیشابور با جمعیت میلیونی در مجاورت این کویر قرار دارند و وجود گونه‌های بیابانی تاغ نعمت بزرگی برای جلوگیری از پیشرفت بیابان است.
وی اظهار می کند: اگر چه منابع طبیعی وظیفه حراست و حفاظت از این جنگل ها را بر عهده دارد اما واقعیت اینست که این اداره نیروی چندانی برای این کار در اختیار نداشته و تعداد مامورانش برای حفاظت از این پهنه گسترده به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد لذا نباید با این وضعیت چندان به حفاظت از این ثروت ملی دل خوش کرد.
سیل بلایا
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار در این رابطه می‌گوید: خراسان رضوی را می توان در فهرست استان‌های پیشرو در تثبیت شن، مقابله با گرد و غبار و بیابان‌زدایی در کشور یاد کرد.
علی شکاری اظهار می کند: برپایی ایستگاه تثبیت شن، عملیات کاشت و نهال‌کاری در بیابان با گونه تاغ، نخستین بار در ایران در سال ۱۳۴۴ در منطقه «حارث‌آباد» در شهرستان سبزوار آغاز شد. و این طرح که بیش از ۵۶ سال پیش به اجرا درآمد در ۲ سال نخست منجر به برپایی ایستگاه‌های تثبیت شن در روستاهای «برآباد» و «کلاته میرعلی» سبزوار و «قوژد» گناباد و راه‌اندازی نخستین فعالیت‌های بیابان‌زدایی ایران در خراسان شد.
وی در پاسخ به سوال ما ما مبنی بر اینکه تاکنون چقدر از تاغ زار های سبزوار تخریب شده و از بین رفته است ترجیح می دهد از جواب آن امتناع کند و آماری به زبان نیاورد.
وی اظهار می‌کند: علوفه‌های مرتعی، بوته‌ها، درختچه‌ها و درختان محافظ و نگه‌دارنده این خاک‌ها هستند و ریشه گیاهان همانند اسفنجی خاک را قابل‌نفوذ کرده و نزولات آسمانی را به اعماق زمین هدایت می‌کنند و موجب تقویت چشمه‌سارها، قنوات و رودخانه‌ها می‌گردد و لذا هر گونه دخل و تصرف در این جنگل های دست کاشت موجب عواقب ناگواری برای محیط زیست خواهد بود.
شکاری بیان می کند: خاک‌های سطحی مزارع، مراتع، بیشه‌ها، جنگل‌ها با داشتن مواد آلی غنی منبع اصلی تولید محصولات کشاورزی و دامی و فرآورده‌های چوبی است اگر این خاک از بین برود هیچ جایگزینی نمی‌تواند جای آن را پر کند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی بابیان اینکه پوشش گیاهی از فرسایش خاک به‌وسیله باران جلوگیری کرده و از حرکت ذرات خاک به‌وسیله بادها و طوفان‌ها ممانعت می‌کنند به ما می‌گوید: وقتی این پوشش از بین می‌رود باران بجای نفوذ در خاک، بر روی خاک لخت جاری‌شده و آبی که باید به مصرف گیاهان بر سر و بخشی از آن در زمین ذخیره شود تبدیل به سیل‌های خروشان و ویرانگر می‌گردد و روستاها و شهرها و زیرساخت‌ها را از بین می‌برد .
وی اثرات ناشی از حذف پوشش گیاهی را منحصر به سیل ندانسته و اضافه می‌کند: همین بادهای موسمی و فصلی ، ذرات خاک را به شکل شن‌های روان با خود به حرکت درمی‌آورد و مزارع و قنوات را زیر شن مدفون و شهرها و آبادی‌ها را نابود می‌نماید.
شکاری اذعان می‌کند: همچنین طوفان‌های شن و گردوغبار موجبات بروز بیماری‌های مختلف چشمی و ریوی می‌گردد و به‌تدریج قابلیت زندگی در این مناطق از دست خواهد رفت .
ثروت عمومی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به اینکه مأمورین یگان حفاظت باوجود تمامی کمبودها ازجمله تعداد نیرو و تجهیزات به‌صورت شبانه‌روزی از عرصه‌های منابع طبیعی که بخشی از آن تاغ زارها است حفاظت می‌کنند اذعان می‌کند: تاکنون پرونده‌های تخلف متعددی در این خصوص تشکیل‌شده و به مراجع قانونی ارسال‌شده است و در برخورد با متخلفین نخواهد شد و یگان حفاظت اداره کل با قاطعیت تمام برخورد می‌نماید.
شکاری تأکید می‌کند: با توجه به اینکه تاغ زارها ثروت عمومی هر منطقه بوده و اثرات مثبت زیست‌محیطی فراوانی برای مردم دارد لذا از مردم فهیم و پرتلاش استان درخواست داریم ضمن همکاری و مشارکت در بحث حفاظت در صورت مشاهده هرگونه تخلفی در رابطه با قطع تاغ زارها و بوته‌ها و همچنین شخم و شیار اراضی ملی به شماره تلفن ۱۵۰۴ اطلاع‌رسانی کنند.
نظر شما