بازار؛ گروه استانها: زعفران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی تولیدی و منابع مهم ارزآور برای کشور، یک محصول باارزش اقتصادی در استان خراسان رضوی به شمار می‌رودبه‌بیان‌دیگر زعفران ازجمله ارزشمندترین محصولات کشاورزی است که با توجه به ویژگی‌های خاص خود، امکان گسترش صادرات آن وجود دارد.
زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن ازلحاظ اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی و ایجاد درآمد ارزی قابل‌توجه برای کشور، به‌عنوان یک گیاه استراتژیک و مهم در اقتصاد ملی تلقی می‌شود لذا بنا بر گفته کارشناسان با افزایش چشمگیر تولید طی سال‌های اخیر، بدون سرمایه‌گذاری در امور بازاریابی و فرآوری به‌زودی صادرات این محصول رو به نقصان خواهد گذاشت.
گفتنی است در حال حاضر با توجه به اهمیت و تاثیرگذاری مثبت نرخ واقعی ارز و نوسانات آن بر عرضه صادرات زعفران، از این رو اعمال سیاست های مدیریت و نظارت و تثبیت نرخ ارز واقعی نقش موثری بر افزایش صادرات زعفران دارد.
در همین راستا به‌منظور بررسی مشکلات و موانع بر سر راه صادرات زعفران با غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران و رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم که در ذیل می‌خوانید.
* کرونا چه تأثیراتی بر روی صادرات زعفران و بازار آن داشته است؟
زعفران محصولی انحصاری برای ایران است و ما در بخش صادرات خوشبختانه مشکلی نداشتیم حتی در شش‌ماهه اول سال جاری ما شاهد ۱۰ درصد رشد در حوزه صادرات نسبت به سال گذشته بودیم اما در بخش داخلی، خیلی میزان فروش زعفران کاهش‌یافته است.
در داخل کشور به دلیل لغو مراسم ملی و مذهبی مانند ماه رمضان و محرم و جشن‌ها و عزاداری‌ها لذا مصرف داخلی بیش‌ازحد کاهش داشت.
از طرف دیگر کاهش قدرت خرید مردم و تعطیلی رستوران‌ها موجب شد تا فروش این محصول در داخل کشور به پائین تر حد ممکن برسد، اگرچه این کاهش فروش در داخل کشور را سعی کردیم تا در حوزه صادرات جبران کنیم اما به هر ترتیب این خسارت‌ها جبران نشده است.
تا قبل از شیوع کرونا روزانه حداقل بین یک تا سه تن زعفران در بازار معامله می‌شد اما در همان ماه ابتدایی شیوع این ویروس میزان خرید فروش حتی به ۲۰ کیلو رسید و لذا در ماه های ابتدایی سال شاهد موانع بسیاری بر سر راه تولیدکنندگان و فعالان این صنعت بودیم.
* نرخ خرید تضمینی امسال چقدر است؟
سازمان تعاون روستایی این کار را انجام می‌دهد اما نرخ امسال مشخص نیست.
مشکل ما تحریم‌های داخلی است چون ما تحریم‌های خارجی را دور زده‌ایم، واقعیت این است که ما تولیدکننده انحصاری زعفران هستیم و کشور دیگری زعفران را ندارد و ازاین‌جهت به ما نیاز دارند.
ما تلاش می‌کنیم تا با مدیریت شرایط به کشورهای درخواست‌کننده ، محصولات خود را ارسال کرده و به دست مصرف‌کنندگان برسانیم.
* تعهدات ارزی چه مشکلاتی برای شما ایجاد کرده است؟
متأسفانه این موضوع، مشکل بسیار حادی است یعنی الآن اکثر صادرکننده‌ها نه‌تنها زعفران بلکه اغلب صادرکنندگان محصولات کشاورزی، با این مشکل مواجه هستند و امیدواریم با توجه به درخواست‌های متعدد از طریق اتحادیه، از طریق شورای صادرکنندگان زعفران، اتاق بازرگانی مشهد از بانک مرکزی درخواست کردیم تابه این مشکل رسیدگی کنند تا صادرکنندگان بتوانند به کار خود ادامه دهند.
مشکل ما تحریم‌های داخلی است چون ما تحریم‌های خارجی را دور زده‌ایم، واقعیت این است که ما تولیدکننده انحصاری زعفران هستیم و کشور دیگری زعفران را ندارد و ازاین‌جهت به ما نیاز دارند
نباید در این راستا به‌گونه‌ای عمل کرد که صادرکننده دلسرد شود و بازار افت نکند و خدای‌ناکرده مجبور شویم این بازار پرسود را به تجار کشورهای همسایه بسپاریم!
برای این بازار زحمت‌های زیادی کشیده شده سرمایه‌گذاری‌های بسیاری صورت گرفته لذا امیدواریم این اتفاق نیفتد و مشکل برطرف شود اگرچه تاکنون اقدام خاصی صورت نگرفته است و هنوز هم بعضی از همکاران ما در دو سال گذشته نتوانسته‌اند برای تسویه‌حساب خود به دلایل مختلف اقدامی انجام دهند.
در سال ۹۹ هم افرادی که می‌خواهند تسویه‌حساب انجام دهند ولی هر دلار چهار هزارتومان در بازار آزاد و سامانه نیما اختلاف دارد و صادرکننده را موظف کرده‌اند که حتماً در سامانه نیما تسویه‌حساب کند و لذا برای صادر کننده ای که معمولاً بین دو تا پنج درصد سود دریافت می‌کند لذا این اختلاف قیمت قابل هضم و امکان‌پذیر نیست.
تقاضای ما این است که این مشکل حل شود تا در حالی که در این شش‌ماهه افزون بر۱۰ درصد افزایش صادرات داشتیم بنتوانیم انشالله این ده درصد را به چهل درصد برسانیم.
* تا چه میزان در حوزه بازاریابی موفق بوده و پیشرفت داشتیم؟
مانع عمده بر سر راه صادرات زعفران تعهد ارزی صادرکنندگان است، علی‌رغم این‌که مطالبه صادرکنندگان حذف سیاست‌های این‌چنینی است اما متأسفانه پیگیری‌ها نتیجه‌ای در برنداشته است بلکه به‌مرورزمان بر وخامت اوضاع نیز افزوده‌شده است.
اگرچه صادرکنندگان تمایل دارند زعفران صادر کرده و برای کشور ارزآوری داشته باشند اما صادرکنندگان نمی‌توانند ریسک بالای این اقدام را بپذیرند.
علی‌رغم تشدید تحریم‌ها اما صادرکنندگان توان فائق آمدن بر این موضوع را دارند همان‌گونه که درگذشته بر این مسئله پیروز شدند و شما مشاهده می کنید که در حال حاضر به ۵۷ کشور دنیا ازجمله آمریکا (به‌صورت غیرمستقیم) زعفران صادر می کنند.
زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن ازلحاظ اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی و ایجاد درآمد ارزی قابل‌توجه برای کشور، به‌عنوان یک گیاه استراتژیک و مهم در اقتصاد ملی تلقی می‌شود لذا اعتقاد دارم در صورت عدم حمایت با توجه به افزایش چشمگیر تولید طی سال‌های اخیر، بدون سرمایه‌گذاری در امور بازاریابی و فرآوری به‌زودی صادرات این محصول رو به نقصان خواهد گذاشت.
* چه راهکاری را برای برون‌رفت از مشکلات پیشنهاد می‌دهید؟
نخست باید ابزارهای مناسب تجاری و ارزی برای توسعه صادرات زعفران و دوم توجه به مسائل طرف تقاضای صادرات زعفران ازجمله بسته‌بندی، استانداردها، بازاریابی و تبلیغات توجه کرد.
با توجه به اهمیت و تأثیرگذاری مثبت نرخ واقعی ارز و نوسانات آن بر عرضه صادرات زعفران، ازاین‌رو اعمال سیاست‌های مدیریت و نظارت و تثبیت نرخ ارز واقعی نقش مؤثری برافزایش صادرات زعفران دارد.
تجارت خارجی زعفران ایران به‌دوراز تمامی ضوابط لازمه، در حال حاضر اکثراً به‌صورت قاچاق یا به دست تجار محلی به‌صورت متفرقه صورت می‌گیرد که این خود آسیب بزرگی است.
بعضی از شرکت‌ها و اشخاص حقیقی، بدون دلسوزی و نگرشی عمیق به آینده وضعیت بازار زعفران، اقدام به صدور زعفران باکیفیت نامطلوب از کانال‌های غیرمجاز کرده اند که این موضوع موجب بی اعتنایی به زعفران ایران در بازارهای جهانی می شود.
نظر شما