پالونیا، ضرابخانه درختی؛ دفاع سرسختانه یک استاد دانشگاه از کشت درخت پولساز

بازار؛ گروه کشاورزی: از جمله چوب های پر کاربرد در صنایع چوب و مبلمان، چوب درخت پالونیا است که خاستگاه آن کشور چین است و چند سالی است در منطقه گرگان نیز کشت می شود. از بارزترین ویژگی های این درخت، سریع الرشد بودن آن است که امتیاز مثبتی از نظر مباحث اقتصادی محسوب می شود. در برابر فرصتهای بزرگی که این درخت دارد، اما جمعی سرسختانه به آن می تازند و آن را گونه ای مهاجم می نامند. اما آیا واقعیت همین است؟

در راستای معرفی بیشتر درخت پالونیا گفت و گویی با «دکتر بهبود محبی، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس گرگان» انجام داده ایم که در ادامه می خوانید. شایان ذکر است که تخصص اصلی وی در زمینه اصلاح چوب و سازه های چوبی است و در حال حاضر نیز عضو هیات علمی گروه علوم چوب و کاغذ دانشگاه گرگان است.

*به عنوان سوال اول کمی در خصوص تاریخچه درخت پالونیا  و ورود آن به ایران توضیح بدهید.
در  ابتدا در خصوص ریشه نام پالونیا بد نیست بدانیم که در روزگاران قدیم چینی ها این درخت را به عنوان یک درخت اسرار آمیز به یک پرنسس روس به نام پائولونیا هدیه داده اند و نام وی را نیز برای آن انتخاب کرده اند.

 در خصوص ورود آن به ایران نیز باید گفت که دو تن از اساتید گروه چوب و اصلاحات گیاه شناسی دانشگاه گرگان در دهه ۷۰ از چین برای بررسی سازگاری آن با شرایط آب و هوایی ایران به کشور آوردند و کاشتند.

بر اساس آنچه گفته شده از ۹ گونه ای که به ایران آورده شد ۲ گونه آن با شرایط آب و هوایی کشور سازگاری خوبی داشته است.

در حال حاضر به طور متوسط نیاز چوبی ما سالانه حدود ۹ میلیون متر مکعب است؛  این در حالی است که توان تولید جنگل های ما حدود یک میلیون متر مکعب است

*درخت پالونیا در کدام کشورهای جهان عمدتا  کشت می شود و چه ویژگی هایی دارد؟
ریشه این درخت در کشور چین است و بیشتر در آسیا و منطقه شرق آسیا کشت می شود. علاوه بر این در روسیه نیز وجود دارد و خوشبختانه اخیرا نیز در چند منطقه ایران کاشت می شود.

در حقیقت پالونیا درختی است که سریع الرشد و  پر بازده است. همچنین چوب سبکی دارد که غالبا برای سازه های سبک و همچنین برای کاغذ سازی مناسب است. علاوه بر این چوب درخت پالونیا برای ساخت برخی اسباب بازی ها و همچنین نئوپان سازی مناسب است.

از سوی دیگر چون رشد این گونه غالبا از طریق قلمه های ریشه است وقتی در جایی کاشت می شود توسعه ریشه ای این گونه زیاد است. بنابراین وقتی درخت قطع می شود از همان ریشه های باقی مانده درخت مجددا رشد می کند. به همین دلیل هم گفته می شود رفتاری مانند خیزران دارد و کنترل آن سخت است.

*قدرت رویش مجدد درخت از ریشه یک امتیاز مثبت است یا منفی؟
بستگی دارد با چه دیدگاهی به آن بنگریم؛ وقتی می خواهیم بهره برداری چوب داشته باشیم در زمانی که کمبود چوب است هر چقدر گونه ای به ما چوب بیشتری در زمان کمتری بدهد مسلما یک امتیازمثبت است.

*پتانسیل های اقتصادی چوب پالونیا چقدر است و گردش مالی آن در دنیا سالانه به چه میزان است؟
در خصوص بحث گردش مالی آن اطلاع دقیق ندارم اما اگر بخواهیم به نیازمندی های چوب کشور نگاهی داشته باشیم می بینیم که ما به گونه های سریع الرشدی همچون پالونیا بسیار نیاز داریم. به طوری که در حال حاضر به طور متوسط نیاز چوبی ما سالانه حدود ۹ میلیون متر مکعب است. این در حالی است که توان تولید جنگل های ما حدود ۱یکمیلیون متر مکعب است بنابراین باید حجم مورد نیاز را از دیگر کشورها وارد کنیم تا بتوانیم آن ۹ میلیون مترمکعب نیاز  چوب پایه مان را تامین کنیم. لذا ما مجبور هستیم گونه های سریع الرشد را کشت کنیم و از آنها بیشترین بهره برداری را انجام بدهیم.

از سوی دیگر اگر از بعد اقتصادی بخواهیم این موضوع را در نظر بگیریم باید بدانیم که قیمت چوب هر روز در حال افزایش است و چون بازار نیاز بیشتری دارد به طور طبیعی واردات باید بیشتر باشد. این در شرایطی است که هر چقدر چوب دیرتر و کمتر تامین شود قیمت چوب نیز به صورت رقابتی بالا می رود و الان مشکل بزرگ بازار ما همین موضوع است.

در شرایط فعلی، چه بخواهیم چه نخواهیم باید تولید چوب در داخل کشور داشته باشیم چون بسیاری صنایع وابسته به چوب داریم که باید به موقع از طریق واردات یا از طریق تولید داخل تامین شود؛ و مسلما بهتر است که با کاشت درختان سریع الرشدی همچون پالونیا که سریعتر نیاز ما را تامین می کنند، بیشترین میزان نیاز کشور را تامین کنیم

شاید جالب باشد بدانید الان قیمت هر متر مکعب چوب صنوبر ۴ میلیون و ۲۰۰ تا ۴ میلیون و  ۵۰۰ هزار تومان در بازار معامله می شود. علاوه بر این چوب سوزنی برگِ وارداتی نیز در بندر حتی تا ۶ میلیون تومان هم فروخته می شود.

با این تفاسیر وقتی این همه نیازمندی ها هست و قیمت‌ها هم به صورت سرسام آور بالا می رود اگر بتوانیم منابع داخلی را داشته باشیم و تامین کنیم قطعا کاری  بسیار خردمندانه است.

به عبارت دیگر با توجه به شرایط فعلی کشور چه بخواهیم چه نخواهیم باید تولید چوب در داخل کشور داشته باشیم چون بسیاری صنایع وابسته به چوب داریم که باید به موقع از طریق واردات یا از طریق تولید داخل تامین شود؛ و مسلما بهتر است که با کاشت درختان سریع الرشدی همچون پالونیا ب که سریعتر نیاز ما را تامین می کنند، بیشترین میزان نیاز کشور را تامین کنیم.

*درخت پالونیا از نظر اکولوژیک چه ارزش هایی دارد؟
الان یکی از مشکلات بزرگی که در جهان داریم بحث «گرمایش جهانی» است و  همانطور که می دانید یکی از عوامل گرمایش زمین دی اکسید کربن است. وقتی بتوانیم هر نوع درختی بکاریم، درخت دی اکسید کربن موجود در هوا را می گیرد و آن را تبدیل به چوب می کند  چون پایه مواد موجود در چوب همان دی اکسید کربن است؛ یعنی هوا را تمیز می کند و آلاینده های محیط زیست را می گیرد و از سوی دیگر چوب تولید می کند.

علاوه بر این بارانی که  می بارد توسط ریشه های درخت به درن زمین هدایت می شود و منابع آبهای زیرزمینی را غنی می سازد.

همچنین برگ درختان که روی زمین می ریزد عملا تبدیل به کود می شود و در فرایند خاک سازی و غنی سازی خاک کمک می کند. این موارد از جمله ارزشهای اکولوژیک کاشت هر نوع درختی است.

از سوی دیگر وقتی بتوانیم از چوب به عنوان مصالح سازگار با طبیعت استفاده کنیم صنایع آلوده کننده ای مثل سیمان را دیگر نیاز نخواهیم داشت.

همچنین صنایع دیگری مانند آلومینیوم، آهن، فولاد و غیره را چون مصرف کننده شدید آب و آلوده کننده هوا هستند به نوعی کمتر مورد نیاز خواهد شد. این باعث می شود در صنعت ساختمان که عمده مصرف مصالح ساختمانی را دارد و به نوعی باعث آلودگی می توان باشد کم شود.

شاید جالب باشد بدانید برگ این درخت منبع غذایی برای دام محسوب می شود و همچنین از درخت و برگ آن نیز می توانند یکسری مواد دارویی بگیرند.

 علاوه بر این به دلیل اینکه برگهای این درخت پهن است و سایه خوبی می تواند بدهد در خنک کردن شهرها هم کمک کننده است. همچنین چون گلهای بسیار زیبایی نیز می دهد که می توان از آن برای زیباسازی شهرها استفاده بهینه کرد.