فاطمه محمدی پور؛ بازار: سایت تحلیلی «پراجکت سیندیکیت» اخیرا مقاله ای با قلم «جوزف نای» استاد دانشگاه هاروارد آمریکا با عنوان «ژئوپلتیک پس از همه گیری کووید۱۹» منتشر نموده است. ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.
برآورد اثرات طولانی مدت همه گیری کنونی پیش بینی دقیق از آینده ارائه نمی دهد، اما تمرینی برای سنجش احتمالات و تنظیم سیاستهای فعلی است. در مورد پیش بینی نظم بین المللی در سال ۲۰۳۰، پنج سناریو مهم را می توان ترسیم کرد.
تا زمانی که آینده رخ ندهد نمی توان به طور دقیق در مورد آن صحبت کرد و هر کوششی برای پیش بینی ژئوپلیتیک در پی همه گیری COVID-۱۹ باید شامل طیف وسیعی از آینده های احتمالی باشد. من پنج آینده قابل قبول و احتمالی را برای سال ۲۰۳۰ پیشنهاد می کنم ، اما بدیهی است که می توان آینده های دیگری را نیز تصور کرد.
اول: پایان نظم جهانی لیبرال
نظم جهانی که پس از جنگ جهانی دوم توسط ایالات متحده آمریکا ایجاد شد، چارچوبی از موسسات ایجاد کرد که منجر به آزادسازی چشمگیر تجارت و دارایی بین المللی شد. حتی قبل از همه گیری COVID-۱۹، این نظم با ظهور چین و رشد پوپولیسم در دموکراسی های غربی به چالش کشیده شد.
چین از این دستور بهره مند شد، اما هرچه وزن استراتژیک آن افزایش می یابد، به طور فزاینده ای اصرار به تعیین استانداردها و قوانین دارد. ایالات متحده در برابر این وضع مقاومت می کند، نهادها تحلیل می روند و خواستار افزایش حق حاکمیت بیشتر برای خود می شوند. ایالات متحده از سازمان تجارت جهانی و توافق آب و هوایی پاریس خارج می شود. کووید۱۹ با تضعیف «مدیر سیستم» بودن آمریکا در احتمال وقوع این سناریو نقش ایفا می کند.
دوم: چالشی استبدادی مانند دهه ۱۹۳۰
بیکاری گسترده، افزایش نابرابری و اخلال در جامعه از تغییرات اقتصادی مربوط به همه گیری، شرایط مهمان نوازی را برای سیاست های اقتدارگرا مهیا می کند. کارآفرینان سیاسی که می خواهند از پوپولیسم ملی گرایانه برای دستیابی به قدرت استفاده کنند هیچ کمبودی ندارند.
بومی گرایی و حمایت گرایی افزایش می یابد. تعرفه ها و سهمیه کالاها بر مردم افزایش می یابد و مهاجران و پناهندگان تبدیل به سپر می شوند. دولت های اقتدارگرا به دنبال ادغام حوزه های منافع منطقه ای هستند و انواع مختلف مداخلات خطر درگیری خشونت آمیز را افزایش می دهد. برخی از این روندها قبل از سال ۲۰۲۰ قابل مشاهده بود، اما به دلیل عدم مقابله با بیماری همه گیر COVID-۱۹ و در نتیجه چشم انداز ضعیف بهبود اقتصادی، احتمال این سناریو افزایش می یابد.
سوم: یک نظم جهانی تحت سلطه چین
همزمان با تسلط چین بر بیماری همه گیر، فاصله اقتصادی بین آن و دیگر قدرت های بزرگ به طرز چشمگیری تغییر می کند. اقتصاد چین از اوضاع نزولی ایالات متحده تا اواسط دهه ۲۰۲۰ پیشی می گیرد و چین برتری خود را نسبت به مدعیان بالقوه یک باره مانند هند و برزیل افزایش می دهد. در پیوند دیپلماتیک خود با روسیه، چین به طور فزاینده ای شریک ارشد می شود.
جای تعجب نیست که چین مطابق با قدرت روزافزون خود احترام و پیروی می خواهد. ابتکار «یک کمربند یک جاده» نه تنها بر همسایگان بلکه بر شرکای دور آن در اروپا و آمریکای لاتین تأثیر می گذارد. رای گیری علیه چین در موسسات بین المللی بسیار گران تمام می شود، زیرا آنها کمک چین یا سرمایه گذاری و همچنین دسترسی به بزرگترین بازار جهان را به خطر می اندازند. در حالی که اقتصادهای غربی نسبت به چین در اثر همه گیری تضعیف شده اند، دولت چین و شرکت های بزرگ قادر به تغییر شکل موسسات و تنظیم استانداردهای مورد علاقه خود هستند.
چهارم: یک دستور کار بین المللی سبز
همه سناریوها در مورد آینده منفی نیستند. افکار عمومی در بسیاری از دمکراسی ها برای گفتگوها پیرامون تغییرات اقلیمی و زیست محیطی اولویت بیشتر قائل می شوند. برخی از دولت ها و شرکت ها در حال سازماندهی مجدد برای مقابله با چنین مسائلی هستند. حتی پیش از کووید۱۹ می شد یک دستور کار بین المللی را برای سال ۲۰۳۰ پیش بینی کرد که کشورهای متمرکز بر موضوعات سبز آن را تعریف کرده اند.
با برجسته کردن پیوندهای بین سلامت انسان و سیاره، همه گیری تصویب این دستور کار را تسریع می کند. به عنوان مثال، مردم ایالات متحده متوجه می شوند که صرف ۷۰۰ میلیارد دلار برای دفاع، مانع کشته شد مردم آمریکا در برابر بیماری COVID-۱۹ نشد.
در فضایی که سیاست داخلی تغییر کرده باشد، رئیس جمهور آمریکا یک «طرح مارشال کووید» را برای فراهم آوردن امکان دسترسی شایسته کشورهای فقیر به واکسن ها و تقویت ظرفیت سیستم های مراقبت درمانی آنها معرفی می کند. طرح مارشال سال ۱۹۴۸ در جهت منافع آمریکا و همزمان در راستای منافع دیگران بود و تاثیر عمیقی بر شکل دهی ژئوپلیتیک دهه بعد از آن داشت. این گونه رهبری قدرت نرم را تقویت می کند. تا سال ۲۰۳۰، یک برنامه سبز به یک سیاست داخلی خوب تبدیل شده و یک تأثیر ژئوپلیتیکی قابل توجه دارد.
پنجم: ادامه وضعیت سابق
در سال ۲۰۳۰، COVID-۱۹ به همان اندازه ناخوشایند به نظر می رسد که آنفلوانزای بزرگ ۱۹۱۸-۱۹۲۰ در سال ۱۹۳۰ به نظر می رسید و دارای اثرات محدود مشابه ژئوپلیتیکی است. شرایط قبلی همچنان پابرجاست. اما، همراه با افزایش قدرت چین، پوپولیسم داخلی و دو قطبی شدن در غرب و رژیم های اقتدارگرا تر، درجاتی از جهانی سازی اقتصادی و آگاهی روزافزون از اهمیت جهانی سازی زیست محیطی وجود دارد که زیربنای آن شناخت کینه توزانه است که هیچ کشوری نمی تواند چنین مشکلاتی را به تنهایی حل کند.
ایالات متحده و چین موفق به همکاری در زمینه بیماری های همه گیر و تغییرات آب و هوایی می شوند، حتی اگر در سایر موارد از جمله محدودیت های کشتیرانی در دریای چین جنوبی یا شرقی با یکدیگر رقابت کنند. دوستی محدود است، اما رقابت مدیریت می شود. برخی از موسسات پژمرده می شوند، برخی دیگر ترمیم می شوند و برخی دیگر ایجاد می شوند. ایالات متحده همچنان بزرگترین قدرت است، اما با درجه ای کمی از نفوذ نسبت به گذشته.
به عبارت دیگر، احتمال بسیار کمی وجود دارد که بیماری همه گیر کنونی COVID-۱۹ ژئوپلیتیک را تا سال ۲۰۳۰ به شکل عمیقی تغییر دهد. چندین عامل می تواند این احتمالات را تغییر دهد به عنوان مثال، تولید سریع واکسن های موثر، قابل اعتماد و ارزان که به طور گسترده در سطح بین المللی توزیع می شوند احتمال تداوم این وضعیت را افزایش داده و احتمال سناریوهای اقتدارگرا یا چینی را کاهش می دهد.
اما اگر انتخاب مجدد دونالد ترامپ اتحاد آمریکا و نهادهای بین المللی را تضعیف کند یا به دموکراسی در داخل آسیب رساند، احتمال سناریوی تداوم یا سناریوی سبز کاهش می یابد. از طرف دیگر، اگر اتحادیه اروپا که در ابتدا با همه گیری رو به ضعف گذاشته بود، در تقسیم هزینه های پاسخ کشورهای عضو موفق شود، می تواند به یک بازیگر مهم بین المللی تبدیل شود که توانایی افزایش احتمال سناریوی سبز را دارد و COVID-۱۹ ممکن است تغییرات داخلی مهمی را در رابطه با نابرابری در مراقبت های بهداشتی و آموزشی ایجاد کند و همچنین تنظیمات نهادی بهتر برای آمادگی در مقابل همه گیری بعدی را ایجاد کند. برآورد اثرات طولانی مدت همه گیری کنونی پیش بینی دقیق از آینده ارائه نمی دهد، اما تمرینی برای سنجش احتمالات و تنظیم سیاستهای فعلی است.
نظر شما