تهمینه غمخوار؛ بازار: اختلاف بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ترکیه در رابطه با حقوق دریایی در شرق مدیترانه هیچ پایانی ندارد. در نوامبر ۲۰۱۹، آنکارا و دولت وفاق ملی لیبی تفاهم نامه ای را امضا کردند که در جهت گسترش منطقه ای که ترکیه از اقتدار خود در آن استفاده می کند، طراحی شده بود.
بر اساس گزارش شورای روابط خارجی اروپا، یونان و قبرس این توافق دوجانبه را به دلیل نقض کنوانسیون حقوق دریاها(۱۹۸۲) که آنکارا آن را امضا نکرده است، مورد انتقاد قرار دادند و اتحادیه اروپا به نوبه خود اظهار داشت که توافق ترکیه و لیبی از نظر قانونی برای طرف ثالث لازم الاجرا نیست.
در ماه اوت سال ۲۰۲۰، یونان و مصر تفاهم نامه دیگری را به امضا رساندند که مناطق دریایی آنها را تا حدودی مشخص می کند. از آنجایی که برخی از مناطق مندرج در این توافق نامه با مناطق موجود در توافقنامه ترکیه و لیبی ناسازگار است، آنکارا با استقرار کشتی تحقیقاتی به شرق مدیترانه، پاسخ داد.
اگرچه این مأموریت بیش از چهار هفته به طول انجامید، کشتی عروج ریس وارد منطقه انحصاری اقتصادی تعیین شده در توافق نامه یونان و مصر نشد. این کشتی از طریق آبهای مورد ادعای یونان و ترکیه به جنوب جزیره کاستلوریزو حرکت کرد. موضع آتن، مطابق با کنوانسیون حقوق دریاها، این است که همه جزایر آن حق یک فلات قاره را دارند و از ترکیه خواسته که فورا از فلات قاره این کشور خارج شود.
یونان و قبرس در مورد چگونگی برخورد با سیاست های ترکیه در شرق مدیترانه توافق دارند؛ اما با این حال طرف اول مذاکره ای با طرف دوم در این رابطه انجام نمی دهد
بر اساس همین گزارش، در همین حال، ترکیه عملیات حفاری را در سواحل قبرس که در سال ۲۰۱۸ آغاز شده بود، ادامه داده است. این عملیات منجر به کشف منابع هیدروکربن نشده، اما نشان دهنده تاکتیک های آنکارا برای اعمال نفوذ خود در جزیره و محافظت از ترکیه و جامعه قبرس ترک نشین به کار می گیرد.
البته، منطقه انحصاری اقتصادی جمهوری قبرس در قوانین بین المللی استوار است و به دولت این کشور حق توسعه منابع انرژی در این منطقه را می دهد.
اما همچنین، هنوز فرصت استفاده از این حقوق بر اساس این واقعیت پیچیده است که مسئله گسترده تر قبرس همچنان حل نشده، باقی مانده، همانطور که از زمان حمله ارتش ترکیه به شمال این جزیره در سال ۱۹۷۴ اتفاق افتاده است.
به عنوان یک اصل، یونان و قبرس در مورد چگونگی برخورد با سیاست های ترکیه در شرق مدیترانه توافق دارند؛ اما با این حال طرف اول مذاکره ای با طرف دوم در این رابطه انجام نمی دهد، مثلا نیکوزیا پایتخت قبرس اخیراً مانع از تحمیل تحریم های اتحادیه اروپا علیه بلاروس شد، بدون اینکه مجازات هایی نیز برای ترکیه اعمال کند، اما آتن از این الگو پیروی نکرد.
نیکوزیا پایتخت قبرس اخیراً مانع از تحمیل تحریم های اتحادیه اروپا علیه بلاروس شد، بدون اینکه مجازات هایی نیز برای ترکیه اعمال کند، اما آتن از این الگو پیروی نکرد
شورای روابط خارجی اروپا همچنین نوشت: اتحادیه اروپا برای ایجاد صلح و رفاه در شرق مدیترانه به یک رویکرد جامع نیاز دارد. همانطور که نسخه ۲۰۲۰ شورای اروپا برای روابط خارجی نشان می دهد، انرژی و سیاست خارجی از مهمترین اولویت های کشورهای عضو اتحادیه اروپا است که باید توسعه ذخایر انرژی در شرق مدیترانه را مد نظر قرار دهند.
اتحادیه اروپا برای ایجاد صلح و رفاه در شرق مدیترانه به یک رویکرد جامع نیاز دارد. همانطور که نسخه ۲۰۲۰ شورای اروپا برای روابط خارجی نشان می دهد، انرژی و سیاست خارجی از مهمترین اولویت های کشورهای عضو اتحادیه اروپا است که باید توسعه ذخایر انرژی در شرق مدیترانه را مد نظر قرار دهند
هدف از این امر کاهش وابستگی کشورهای عضو به روسیه است، زیرا این منابع جایگزینی برای واردات گاز طبیعی بوده و تصور یک راه حل پایدار برای مدیترانه شرقی که شامل توافق بین اتحادیه اروپا و ترکیه در مورد همه مسائل نباشد، دشوار است.
آغاز مجدد انتظارات برای انجام مذاکرات بین یونان و ترکیه که توسط وزارت امور خارجه یونان اعلام شده، آغاز خوبی است. «میتسوتاکیس» نخست وزیر یونان و رئیس جمهور رجب طیب اردوغان همچنان به گفتگو متعهد هستند، اما دو کشور برای دستیابی به امتیازات متقابل، باید از گفتگوی سنتی با ناشنوایان در این زمینه اجتناب کنند.
با این اوصاف، اگر این گفتگوهای دوجانبه بخشی از بحث گسترده تر در رابطه با روابط اتحادیه اروپا و ترکیه در خصوص موضوعاتی مانند مدیریت بحران پناهندگان و ارتقا پتانسیلهای بالقوه اتحادیه گمرکی آنها باشد، مفید خواهد بود و این امکان را به اتحادیه اروپا می دهد تا مقداری فشار بر آنکارا وارد کند، بدون آنکه لزوماً دست به تحریم بزند.
اگر این گفتگوهای دوجانبه میان یونان و ترکیه بخشی از بحث گسترده تر در رابطه با روابط اتحادیه اروپا و ترکیه در خصوص موضوعاتی مانند مدیریت بحران پناهندگان و ارتقا پتانسیلهای بالقوه اتحادیه گمرکی آنها باشد، مفید خواهد بود و این امکان را به اتحادیه اروپا می دهد تا مقداری فشار بر آنکارا وارد کند، بدون آنکه لزوماً دست به تحریم بزند
در این میان، یونان با تکیه بر همبستگی با اروپا در برخورد با ترکیه، یا با یا بدون چنین اقداماتی ادامه خواهد داد، در حالی که آلمان از رویکرد نسبتاً ملایم در تعامل با ترکیه طرفداری می کند، فرانسه در پاسخ به تحریکات ترکیه قاطعانه وارد عمل می شود.
علاوه بر آن، اتحادیه اروپا می تواند در تضمین توزیع عادلانه منابع انرژی از منطقه انحصاری اقتصادی قبرس، با رعایت حقوق قبرس به عنوان عضو اتحادیه اروپا و سازمان ملل، نقش مهمی ایفا کند.
رئیس جمهور «نیکوس آناستازیادس»، پیش از این پیشنهاد ایجاد یک حساب ذخیره برای درآمد حاصل از این منابع را داده بود، در حالی که این پیشنهاد در آنکارا مورد استقبال قرار نگرفت. بنابراین، اتحادیه اروپا می تواند با حفاظت از سهم جامعه قبرس ترک نشین از درآمد حاصل از فروش گاز طبیعی نقش مهمی داشته باشد.
البته، اصرار ترکیه بر ایجاد «برابری سیاسی» برای طرف قبرس ترک نشین اوضاع را پیچیده می کند و ممکن است لازم باشد تا اتحادیه اروپا حل و فصل نهایی مسئله قبرس را با مکانیسمی برای تقسیم منابع انرژی پیوند دهد.
در همین راستا، چارلز میشل، رئیس شورای روابط خارجی اروپا با تأیید نیاز به یک رویکرد جامع در شرق مدیترانه، یک کنفرانس چند جانبه در مورد منطقه را پیشنهاد کرده که در حالی که زمان و برنامه آن ناشناخته مانده است، چنین اجلاسی می تواند به موفقیت منجر شود.
اتحادیه اروپا پیش از این در «مجمع گاز مدیترانه شرقی»، متشکل از یونان، قبرس، ایتالیا، اسرائیل، مصر، اردن و تشکیلات خودگردان فلسطین وضعیت ناظر را درخواست کرده که این موضوع می تواند فرصتی برای تقویت همکاری های منطقه ای بیشتر به اتحادیه اروپا بدهد.
با این وجود، جنگ در لیبی و سوریه به همراه اختلاف نظرها در مورد نمایندگی سیاسی قبرس ترک نشین(قبرس شمالی)، چالش هایی را برای اجرای پیشنهاد میشل در برگزاری یک کنفرانس ایجاد می کند.
خبر خوب برای اتحادیه اروپا این است که این بلوک توانسته تا در روابط بین ایالات در یک منطقه به ویژه یک منطقه بی ثبات، بدون کمک ایالات متحده میانجی گری کند. ۶۴ درصد پاسخ دهندگان به نظرسنجی ائتلاف ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا انتظار دارند که کشورهای عضو در همه زمینه های سیاست با یکدیگر وارد عمل شوند.
در حالی که صبر و انتظار برای به ثمر رسیدن دیپلماسی اروپا در همه زمینه ها لازم است، اگر مذاکرات یونان و ترکیه طبق انتظار ادامه یابد، پس از هفته ها عدم اطمینان و بی ثباتی، اتحادیه اروپا با ریاست آلمان در شورای اتحادیه اروپا، شایسته اعتبار خواهد بود که چنین دیپلماسی از رخ دادن خطر یک حادثه نظامی با عواقب ناشناخته حداقل در حال حاضر پیشگیری کرده است.
نظر شما