چطور ریسک‌های خود در بورس را کاهش دهیم؟ / تغییر مکرر مقررات سهامداران را بی اعتماد می کند

گروه بورس؛ بازار: تالار حافظ در هفته های گذشته روزهای خوشی را نداشته است. کسانی که در چند ماه اخیر وارد بازار شده‌اند زیان هنگفتی را در پرتفوی خود حمل می‌کنند و درصدند شرایط مساعدی فراهم شود تا از بازار سرمایه خارج شوند.  از سوی دیگر ایجاد جو بی‌اعتمادی در بازار سرمایه خود عاملی بحرانی برای شکل‌گیری وضعیت منفی این روزهاست. حالا سهامداران تازه وارد بورس، روی دیگر سرمایه‌گذاری  در این بازار را هم دیده اند. انتظار می‌رفت در روزهای تورمی، روند روبه رشد شاخص هم ادامه پیدا کند. اما این روزها در محدوده خیابان حافظ خبری از تورم ۴۰ درصدی و دلار ۳۰ هزار تومانی نیست و قیمت‌ها به محدوده شش ماه قبل یا شاید عقب‌تر بازگشته‌اند.

عقب گردی که نگرانی ها و  رفتارهای هیجانی در بازار را بیشتر کرده است. درحالی این روزها بیشتر از هر زمانی شاهد شکل گیری صف‌های فروش هستیم که عباس آرگون کارشناس بازار بورس بخش عمده ای از ریزش‌های بورس را ناشی از رفتارهای هیجانی می‌داند. او که معتقد است بازار سرمایه به ذاته بازار پر ریسکی است، تاکید می‌کند که باید اجازه داد بازار بر اساس عرضه و تقاضا به تعادل برسد نه با حمایت‌های دولت. او البته دل خوشی از تغییر مکرر قوانین بورس ندارد و می‌گوید: باید اعتماد از دست رفته را به بازار بازگرداند. اما متاسفانه شاهد هستیم که یک روز معاملات الگوریتمی ممنوع می‌شود، یک روز معاملات ابطال می‌شود، یک روز نوسان گیری متوقف می‌شود. این تغییرات مکرر قوانین ناخودآگاه منجر به بی اعتمادی سهامداران به بورس می‌شود. متن کامل گفتگوی بازار با عباس آرگون عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران و نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه پارلمان بخش خصوصی را در ادامه می‌خوانید.

باید پذیرفت که بازار سرمایه ذاتا بازار پر ریسکی است، اما در ماه‌های گذشته سودهای عجیب و غریبی که سهامداران از این بازار کسب می‌کردند، سطح توقع و خواسته‌ها را در بورس جابه جا کرد. سهام‌دارانی که سرد و گرم بازار را چشیده اند، می‌دانند که چنین نوساناتی در بورس زیاد اتفاق می‌افتد

* در ماه گذشته که رکود شکنی‌های بورس حسابی خبرساز شده بود. بسیاری نسبت به آینده بازار ابراز نگرانی می‌کردند. آنها مدعی بودند که در شرایط بد اقتصادی، رکود صنایع و حجم پایین تجارت رشد بورس هیچ دلیل منطقی نمی تواند داشته باشد. با توجه به غیر منطقی بودن رشد بورس در ماههای گذشته می‌توان گفت که بورس ایران دارد به شرایط واقعی خود نزدیک می‌شود؟
بازار فراز و فرودهای خاص خود را دارد. باید پذیرفت که بازار سرمایه ذاتا بازار پرریسکی است، اما در ماه‌های گذشته سودهای عجیب و غریبی که سهامداران از این بازار کسب می‌کردند، سطح توقع و خواسته‌ها را در بورس جابه جا کرد. سهام‌دارانی که سرد و گرم بازار را چشیده اند، می‌دانند که چنین نوساناتی در بورس زیاد اتفاق می‌افتد. البته باید توجه داشت که بیشتر افت این روزهای بورس هیجانی است. عمده سهامداران بازار که اتفاقا به نوعی تازه وارد هم بوده‌اند ترسیده اند و به صورت هیجانی تصمیم گرفته اند. با وجود اینکه بهای دلار، طلا و سایر کالاها در هفته‌های گذشته افزایش یافته اما شاخص نزدیک به ۳۰ درصد کاهش یافته است. بخش عمده ای از ریزش شاخص به دلیل رفتارهای هیجانی است. توصیه می‌کنم کسانی که خریدهای خود را بر اساس تحلیل انجام دادند، به سراغ فروش‌های هیجانی نروند.

 عمده سهامداران بازار که اتفاقا به نوعی تازه وارد هم بوده‌اند ترسیده اند و به صورت هیجانی تصمیم گرفته اند. با وجود اینکه بهای دلار، طلا و سایر کالاها در هفته‌های گذشته افزایش یافته اما شاخص نزدیک به ۳۰ درصد کاهش یافته است. بخش عمده ای از ریزش شاخص به دلیل رفتارهای هیجانی است

* اما بسیاری عدم حمایت دولت را دلیل افت شاخص در روزهای گذشته می‌دانند. به گفته بسیاری از فعالان بازار، بازار برای افزایش درآمدهای خود به سراغ حمایت از بورس رفت و حالا که دارایی خود را توانسته به قیمت خوب عرضه کند، بازار را رها کرده است؟
بعد از رشد شتابانی که در ابتدای امسال شاهد آن بودیم، بازار نیازمند اصلاح بود. بررسیهای انجام شده از رشد ۳۰۰ درصدی بازار سرمایه در ماههای نخست امسال حکایت داشت. مثل روز مشخص بود که دیر یا زود شاخص می‌ریزد و بازار اصلاح می‌شود. با وجود افت‌هایی که در هفته‌های گذشته شاهد آن بودیم، حمایت دولت در شرایط فعلی خیلی منطقی نیست. باید اجازه داد تا بازار خود، بدون هیچ دخالتی و بر اساس عرضه و تقاضا به تعادل برسد.

حجم بازار به قدری بزرگ شده که با حمایت دولت به تنهایی نمی توان تعادل را به آن بازگرداند. کمکی که دولت می‌تواند انجام دهد، بازگرداندن اعتماد از دست رفته به بازار سرمایه است. این اتفاق تنها با حذف و به حداقل رساندن قوانین محدوده کننده در معاملات است. مهم ترین مساله فعلی دامنه نوسان است که باید اصلاح شود

* یعنی شما معتقد هستید که دولت نباید هیچ حمایتی از بازار سرمایه داشته باشد؟
اینکه فقط با حمایت بازار را حفظ کنیم، شدنی نیست. حجم بازار به قدری بزرگ شده که با حمایت دولت به تنهایی نمی توان تعادل را به آن بازگرداند. کمکی که دولت می‌تواند انجام دهد، بازگرداندن اعتماد از دست رفته به بازار سرمایه است. این اتفاق تنها با حذف و به حداقل رساندن قوانین محدوده کننده در معاملات است. مهم ترین مساله فعلی دامنه نوسان است که باید اصلاح شود. اگر این اصلاح اتفاق بیافتد، نقد شوندگی در بازار بالا می‌رود.

* دامنه نوسان در شرایط فعلی چقدر باید تعیین شود؟
حذف کلی دامنه ممکن است ریسک بالایی را به سهامداران وارد کند. اما می‌توان حجم مبنا را افزایش داد و دامنه نوسان را بین ۲۰ تا ۲۵ درصد قرار داد تا قدرت نقدشوندگی را افزایش داد. البته در این حالت باید حجم مبنا را بزرگتر در نظر گرفت که قیمت پایانی افت زیادی نکند. بدون شک در روزهایی که شاخص بورس مدام در حال افزایش بود، اگر دامنه نوسان برداشته شده بود هیچ گاه شاخص در آستانه ۲ هزار و ۱۰۰ قرار نمی‌گرفت. عرق سردی که امروز در بورس شاهد آن هستیم ناشی از آن تب گرم است. البته شاید نتوان به یکباره دامنه نوسان معاملات را حذف کرد؛ ولی می‌توان از حذف دامنه نوسان سهم‌های عرضه اولیه شده، شروع کرد و اجازه داد سهم‌ها روز بعد از عرضه‌های اولیه، بدون محدودیت دامنه نوسان معامله شوند تا به تعادل برسند.

شاید نتوان به یکباره دامنه نوسان معاملات را حذف کرد؛ ولی می‌توان از حذف دامنه نوسان سهم‌های عرضه اولیه شده، شروع کرد و اجازه داد سهم‌ها روز بعد از عرضه‌های اولیه، بدون محدودیت دامنه نوسان معامله شوند تا به تعادل برسند

* فکر می‌کنید چقدر از فروش‌هایی که این روزها در بازار رخ می‌دهد، هیجانی است؟
نمی توان رقم دقیقی را برای آن اعلام کرد اما بخش عمده ای از خروج  سهامداران از بازار سرمایه به صورت هیجانی بوده است. اگر چه قیمت سهم‌ها افت زیادی داشته، ولی وضعیت سهم‌ها با یکدیگر متفاوت بوده و برای بررسی ارزندگی سهم‌ها باید هر شرکت و هر صنعت بصورت جداگانه مورد ارزیابی و تحلیل قرار بگیرد. اما بازار سرمایه، بازار سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت نیست و سرمایه گذارانی که با نگاه کوتاه مدت وارد این بازار شده‌اند و با هیجان اقدام به خرید و فروش می‌کنند، متضرر خواهند شد.